چهار تغییر مهم برای خداحافظی با اختلال در بورس

سازمان بورس در اطلاعیه‎های جداگانه چهار تغییر مهم در سامانه معاملات ایجاد کرده تا سهامداران کمتر با پیام اختلال در هسته معاملات روبرو شوند. این اتفاق هر چند وقت یکبار می‌افتد و زمان‌هایی که سرور‌های سازمان بورس توانایی پاسخگویی به حجم درخواست‌ها را ندارند، زمان معاملات به تعویق می‌افتد. هفته پایانی اسفند دو مرتبه چنین اتفاقی برای معاملات بازار بورس افتاد و این سازمان با اصلاح چند قاعده در معاملات بازار، تلاش می‌کند تا از بار ترافیک درخواست‌ها در ساعات آغاز ثبت سفارش کمتر کند.

۱- حداقل سرمایه لازم برای خرید و فروش ۵۰۰ هزار تومان شد

موقع ثبت سفارش خرید یا فروش در بازار بورس، حتما باید به حداقل مبلغ سهام قابل سفارش توجه داشته باشید. در حالت عادی هر کدام از سهام‌داران در بورس برای ثبت سفارش باید دست کم ۱۰۰ هزار تومان سهام خرید و فروش کنند. این مبلغ سال‌ها است تغییری نکرده و به عنوان حداقل سرمایه لازم برای ورود به بورس شناخته می‌شود. فرابورس در اطلاعیه‌ای اعلام کرده حداقل مبلغ قابل ثبت در هر سفارش از ۱۰۰ هزار تومان به ۵۰۰ هزار تومان افزایش پیدا کرده است. البته این مورد برای روز عرضه اولیه نماد‌های جدید اعمال نمی‌شود. چراکه اغلب سهام عرضه اولیه ارزشی کمتر از ۵۰۰ هزار تومان دارند و برای همین این موارد از دستورالعمل جدید مستثنی شده‌اند. این دستورالعمل قرار است از روز چهارشنبه ۲۰ فروردین‌ماه اجرایی شود. در این صورت سهامداران نمی‌توانند سهامی با ارزش کمتر از ۵۰۰ هزار تومان را بفروشند. برای مثال اگر یک سهامدار ۲۰۰ هزار تومان سهام یک شرکت را در سبد خود داشته باشد، برای فروش باید ابتدا دارایی خود را افزایش دهد. یعنی ۵۰۰ هزار تومان سهام دیگر بخرد تا مجموع دارایی به ۷۰۰ هزار تومان برسد و در نهایت ۷۰۰ هزار تومان را یکجا بفروشد. از آنجایی که این فرآیند خرید و فروش دو مرتبه از حساب شما کارمزد کم می‌کند، بهتر است قبل از اجرایی شدن این دستورالعمل، از شر سهم‌هایی با ارزش کمتر از ۵۰۰ هزار تومان خلاص شوید.

۲- بورس به جنگ ربات‌های سفارش‌دهنده می‌رود

احتمالا برایتان سوال شده باشد که چطور اشخاصی می‌توانند جلوتر از هزاران نفر در صف خرید یک سهام قرار بگیرند و موفق شوند آن را بخرند. خیلی از ما دست کم یکبار تلاش کرده‌ایم تا سفارش خرید نماد‌هایی مطمئن مثل نماد‌هایی که به تازگی عرضه اولیه شده‌اند را راس ساعت هشت و ۳۰ دقیقه ثبت کنیم تا در ابتدای صف قرار بگیریم، اما این اتفاق با سیستم معاملاتی که در اختیار سهامداران قرار دارد، عملا غیرممکن است. چراکه برخی با تعریف چند ربات در سامانه‌های معاملاتی، از چند ثانیه قبل آغاز فعالیت بورس شروع به ارسال سفارش می‌کنند. آن‌ها با فاصله‌های بسیار کوتاه در حد چند میلی‌ثانیه سفارش‌ها را به هسته معاملات ارسال می‌کنند تا به محض آغاز زمان معاملات بورس، سفارش را ثبت کنند و در ابتدای صف خرید میلیونی قرار بگیرند. همانطور که می‌دانید ساعت ثبت سفارش در بازار بورس از راس هشت و ۳۰ دقیقه آغاز می‌شود و تقدم و تاخر سفارش‌ها بر اساس زمان ثبت سفارش و با دقت بسیار بالایی انجام می‌شود. حالا سازمان بورس برای جلوگیری از فعالیت این نوع ربات‌های سفارش‌دهنده قانونی وضع کرده که بر اساس آن اگر در هر نمادی چند سفارش با فاصله کمتر از ۳۰۰ میلی‌ثانیه یعنی سه دهم ثانیه ارسال شود، کل معاملات مشتری در آن نماد را لغو می‌کند تا کمتر کسی خیال استفاده از ربات‌های سفارش‌دهنده برای قرار گرفتن در صف اول خرید سهام به سرش بزند.

۳- سفارش‌های گروهی دو دقیقه دیرتر ثبت می‌شوند

خیلی از سهامداران ترجیح می‌دهند برای افزایش دقت در ثبت سفارش‌ها، این کار را به کارگزاری‌هایشان بسپارند. آن‌ها به صورت تلفنی یا حضوری از کارگزارشان می‌خواهند که راس ساعت هشت و ۳۰ دقیقه برایشان سفارش را ثبت کند تا در ابتدای صف معاملات قرار بگیرند. کارگزاری‌ها همه این سفارش‌ها را جمع کرده و با هم به صورت گروهی ثبت می‌کنند. از آنجا که در ثبت سفارش‌های گروهی معلوم نیست سفارش کدام سهامدار اول ارسال شود، همیشه معضل تقدم و تاخر بین سفارش‌ها به وجود می‌آید.

سازمان بورس برای جلوگیری از این اتفاق و همچنین کاهش بار سفارش‌ها روی هسته معاملات در ساعات اولیه آغاز به کار بازار، زمان ثبت سفارش‌های گروهی را تغییر داده و از هشت و ۳۰ دقیقه به هشت و ۳۲ دقیقه موکول کرده است. با این حساب دیگر کارگزاری‌ها نمی‌توانند راس ساعت آغاز معاملات سفارش گروهی ثبت کنند. این تغییر جدید از شنبه این هفته آغاز شده و تا اطلاع ثانوی ادامه دارد.

۴- حداکثر ۲۰۰ هزار سهم در هر سفارش قابل معامله است

محدودیت حجمی یا حداکثر تعداد سهام قابل معامله در هر سفارش بر اساس آخرین اطلاعیه سازمان فرابورس تغییر کرده و حالا سهامداران در هر سفارش نهایتا می‌توانند ۲۰۰ هزار سهام یک نماد را خرید و فروش کنند. این رقم برای شرکت‌هایی است که سرمایه پایه آن‌ها بالای ۱۰۰ میلیون تومان باشد. محدودیت حجمی سفارش برای بقیه شرکت‌ها با سرمایه پایه کمتر از ۱۰۰ میلیون تومان، ۱۰۰ هزار سهم تعیین شده است. پیش از این محدودیت حجمی برای هر نماد مضربی از واحد پایه معاملاتی تعیین می‌شد، اما بر اساس دستورالعمل جدید، هر سهامداران می‌تواند نهایتا ۲۰۰ هزار سهم را برای خرید یا فروش ثبت سفارش کند. این مورد قرار است از چهارشنبه ۲۰ فروردین‌ماه اجرا شود.