خرید موبایل در روزهای کرونایی، شاید آخرین کاری باشد که به آن فکر کنید. با این حال، تعداد مشتریان مراکز فروش موبایل در تهران، مانند پاساژ علاءالدین، چارسو و بازار موبایل نسبت به روزهای عادی تا حدی کمتر شده است. اکثر فروشنده‌ها، کد صنفی وزارت بهداشت را روی ویترین‌های خود نصب کرده‌اند و بسیاری از فروشگاه‌های بازار موبایل و چارسو، موارد بهداشتی را رعایت می‌کنند. برخی با قرار دادن وسایل قدیمی در ورودی و برخی با نصب نایلون روی پیشخوان تلاش می‌کنند فاصله اجتماعی با مشتری را حفظ کنند. فروشگاه‌های بزرگتری که به عنوان نمایندگی برندها مشغول فعالیت هستند هم با ژل ضد عفونی‌کننده دست و برخی از آنها با تبسنج، از مشتریان استقبال می‌کنند. استقبال از مشتری تنها در حفظ موارد بهداشتی و جلوگیری از شیوع کرونا خلاصه می‌شود و وقتی سراغ قیمت‌ها را می‌گیریم، خبری از مشتری‌مداری نیست.
در بازار این روزهای موبایل فرقی نمی‌کند به دنبال چه برند یا چه مدلی باشید. این روزها فروشنده‌های کمی پیدا می‌شوند که حاضر به فروش اجناس خود هستند. اگر هم کسی فروشنده باشد، قیمت‌هایش آنقدر بالاست که قید خرید را بزنید. برخی مدل‌های میان‌رده و پایین‌رده نیز در فروشگاه‌های اینترنتی بزرگ، ناموجود شده‌اند و فروشگاه‌های اینترنتی کوچک‌تر که هنوز قیمت‌های خود را به‌روز نکرده‌اند، احتمالاً به‌دلیل مسائلی که از طرف تأمین‌کننده وجود دارد، سفارش‌ها را لغو می‌کنند.
موجود نیست یا گران شده
بررسی‌های میدانی از مراکز فروش اصلی موبایل در تهران نشان می‌دهد قیمت موبایل تقریباً در تمام فروشگاه‌های خرد، افزایش پیدا کرده است. این افزایش قیمت در نمایندگی برندها نیز دیده می‌شود. وقتی بعد از چند دقیقه بررسی گوشی‌های تلفن همراهی که به‌عنوان نمونه روی میز این فروشگاه‌های بزرگ دیده می‌شوند، درباره قیمت از فروشندگان سؤال می‌کنید، درباره بسیاری از برندها و مدل‌ها یک پاسخ مشترک می‌شنوید: موجود نداریم.
یکی از مشتری‌ها در حالی که موبایل مورد نظر خود را روی میز برمی‌گرداند، درد دل‌کنان می‌گوید: دو هفته پیش چند مدل تلفن همراه را بعد از بررسی در وب‌سایت‌ها انتخاب کردم، اما برای خرید مردد بودم. تصمیم داشتم به نمایندگی‌ها بروم تا با بررسی از نزدیک بتوانم تصمیم‌گیری کنم، اما به‌دلیل شیوع کرونا تا بازگشایی مراکز خرید صبر کردم. حالا نمایندگی می‌گوید موجود نداریم، قیمت مغازه‌ها هم نسبت به دو هفته گذشته آنقدر زیاد شده که با بودجه من همخوانی ندارد.
ممکن است افزایش تقاضایی که به‌دلیل تعطیلی موقت پاساژها و مراکز خرید بدون پاسخ مانده، در افزایش قیمت‌ها نقش داشته باشد و با این حال، قیمت‌ها در بازار موبایل آنقدر بالا رفته‌اند که نمی‌توان همه تقصیرها را به گردن تقاضای مشتریان انداخت. این افزایش قیمت تقریباً در همه رده‌های تلفن همراه نسبت به ابتدای سال و همچنین سال گذشته دیده می‌شود.
۱۰ میلیون تومان، قیمت ارزان‌ترین پرچمدار بازار
به عنوان مثال، گوشی‌های پرچمدار بازار مانند Galaxy Note ۱۰ سامسونگ که قیمتش پیش از این حدود ۱۳ میلیون تومان بود حالا بیش از ۱۴ میلیون تومان فروخته می‌شود. قیمت مدل پرچمدار هواوی یعنی P۳۰ Pro هم که پیش از این حدود ۹ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان بود این روزها به ۱۱ میلیون تومان نزدیک شده است. مدل Mi Note ۱۰ Pro برند شیائومی هم از حدود هشت میلیون و پانصد هزار تومان به ۹ میلیون و ۹۰۰ هزار تومان رسیده است. در مدل iPhone ۱۱ Pro اپل، افزایش قیمت محسوس‌تر است، تلفن همراهی که پیش از این با حدود ۲۲ میلون تومان قابل خریداری بود، قیمت‌های بالای ۲۵ میلیون تومان را تجربه می‌کند و در برخی فروشگاه‌ها تا ۲۹ میلیون تومان هم فروخته می‌شود.
میان‌رده‌ها هم گران شدند
اگر به‌دنبال موبایل‌های گران‌قیمت نیستید و ترجیح می‌دهید یک تلفن همراه با امکانات متوسط برای نیازهای روزانه خود تهیه کنید، مدل‌های میان‌رده مناسب شما هستند. با این حال، موج گرانی به موبایل‌های میان‌رده هم رسیده است. مدل Galaxy A۶۰ سامسونگ که پیش از این با قیمتی حدود سه میلیون و ۵۰۰ هزار تومان قابل خریداری بود، به پنج میلیون تومان رسیده است. در برند هواوی نیز مدل Y۹ گوشی میان‌رده‌ای است که با افزایش قیمت یک میلیون تومانی به چهار میلیون و ۳۰۰ هزار تومان رسیده است. مدل Redmi Note ۸ Pro برند شیائومی از هم از حدود چهار میلیون تومان به چهار میلیون و ۸۰۰ هزار تومان رسیده است.
گوشی‌هایی که دیگر اقتصادی نیستند
گوشی‌های پایین‌رده، قیمت مناسب‌تر و البته امکانات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری پایین‌تری نسبت به میان‌رده‌ها و پرچم‌دارهای بازار دارند. در واقع بازار هدف این مدل‌ها، مشتریانی هستند که گزینه‌های اقتصادی‌تری را ترجیح می‌دهند. گزینه‌هایی که در بازار این روزهای موبایل، دیگر اقتصادی نیستند. مدل Galaxy A۳۰ سامسونگ که ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان قیمت داشت، به بیش از چهار میلیون تومان رسیده است. در برند هواوی نیز مدل Y۵ lite یکی از میان‌رده‌های پرطرفدار با قیمت حدود یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان بود که این روزها به ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان هم رسیده است. مدل Redmi ۷A ۳۲G از برند شیائومی هم از یک میلیون و ۸۰۰ هزار تومان به ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان رسیده است.
سوءاستفاده از ناآگاهی مشتریان
تعداد اندکی از فروشنده‌ها تلاش می‌کنند در این آشفته بازار موبایل از ناآگاهی فروشندگان سوءاستفاده کنند. بعد از مدتی گشت و گذار و قیمت گرفتن از چندین مغازه، فروشنده‌ای را پیدا کردیم که قیمت‌هایش بین ۳۰۰ تا ۷۰۰ هزار تومان از میانگین بازار، پایین‌تر بود. ابتدا تصور کردیم این قیمت‌های پایین، به‌دلیل رجیستر نبودن گوشی باشد، اما فروشنده با نشان دادن جعبه و لیبل ریجستری گفت خیالتان راحت باشد اینجا جنس غیرقانونی نداریم. ما که تصور می کردیم بالأخره یک فروشنده منصف پیدا کردیم، دلیل قیمت مناسب این فروشنده را پرسیدیم، اما شنیدن جوابش دلسردمان کرد: قیمتی که به شما گفتم قیمت گوشی بود. به قیمت فاکتور، ۹ درصد مالیات بر ارزش افزوده و هزینه انتقال مالکیت اضافه می‌شود. هزینه گلس، فارسی‌سازی، آپدیت و نصب برنامه‌ها هم که جداست.
فروشگاه‌های عمده‌فروشی که مشتریان اصلی‌شان مغازه‌دارها هستند نیز منتظر نمی‌مانند تا مدل گوشی را به‌طور کامل بگویید و تا کلمه قیمت را می‌شنوند جواب می‌دهند: فروش نداریم، نرخ هنوز نیامده.
با کمتر از دو میلیون تومان چه بخریم؟
چند ماه پیش و در زمستان، می‌شد مدل‌های متنوع گوشی‌های پایین‌رده و حتی میان‌رده‌های انگشت‌شماری را که به‌تدریج از بازار کنار می‌رفتند، با قیمت‌های کمتر از ۲ میلیون تومان خریداری کرد. این در حالی است که در هفته‌های اخیر، تنها گزینه‌های زیر ۲ میلیون تومان، محدود به برخی مدل‌های نوکیا می‌شود که البته چندان مورد استقبال نیستند. علاوه بر نوکیا، برخی برندهای کمتر شناخته‌شده مانند گیگاست، اسمارت و اینونس، مدل‌های زیر ۲ میلیون تومانی در بازار دارند که البته از نظر سخت‌افزاری و نرم‌افزاری، تفاوت قابل توجهی حتی با مدل‌های پایین‌رده برندهای شناخته‌شده دارند.
سه مقصر افزایش قیمت موبایل
عوامل متعددی در افزایش قیمت موبایل دخیل هستند. بخشی از این افزایش قیمت را می‌توان ناشی از تقاضایی دانست که به دلیل شیوع کرونا، امکان پاسخ به آن وجود نداشت و در بازگشایی تقریباً ۱۰ روزه بازار موبایل، خود را نشان داده است.
بخش دیگر را می‌توان ناشی از افزایش حدود ۲۰۰۰ تومانی نرخ ارز نسبت به زمستان دانست که بر قیمت این کالای وارداتی تأثیر گذاشته است. با این حال، افزایش قیمت در بازار موبایل، از افزایش نرخ ارز سبقت گرفته است.
عامل دیگر افزایش قیمت را می‌توان در چالش‌های بازار جهانی موبایل به‌دنبال شیوع کرونا و کاهش عرضه جست‌وجو کرد. برندهای اصلی این بازار یعنی اپل، سامسونگ و هواوی از کاهش توزیع محصولات خود به بازار جهانی خبر داده‌اند. واردات موبایل به ایران نیز تحت تأثیر شیوع کرونا قرار گرفته، به‌طوری که به‌گفته حسین غروی رام رئیس هیئت مدیره انجمن واردکنندگان موبایل، تبلت و لوازم جانبی، از رکود ۶۰ درصدی بازار موبایل ایران در اسفندماه ۱۳۹۸ نسبت به بهمن ماه خبر داده بود.