چین و آمریکا در یک سال گذشته یکی از پرتنش‌ترین روابط را تجربه کرده‌اند. جنگ تجاری میان چین و آمریکا مناسبات تجاری بین المللی را تحت الشعاع قرار داد. این جنگ از مسائل بسیار مهم اقتصاد جهانی است، زیرا این دو کشور، قوی‌ترین اقتصادهای جهان هستند و درگیری تجاری آنها نه تنها بر خود این کشورها تاثیر می‌گذارد، بلکه بر کل اقتصاد جهان هم اثرگذار خواهد بود.
با این حال شیوع بحران کرونا ظاهرا آتش این تنش‌ها را شعله ور کرده است. اتهام زنی مقامات و رسانه‌های دو طرف دو کشور در حال اوج گرفتن است و حالا یک موسسه تحقیقاتی در چین احتمال بروز جنگ بین دو کشور را داده است.
آیا جنگی میان چین و آمریکا درمی‌گیرد
یک نهاد دولتی چین هشدار داده که افزایش اتهامات خصمانه علیه پکن توسط آمریکا در خصوص کرونا می‌تواند رابطه چین با ایالات متحده را به سمت درگیری نظامی سوق دهد. ظاهرا افراد مطلع در گفتگو با خبرگزاری رویترز مدعی شده‌اند این گزارش را وزارت امنیت کشور چین تدوین کرده و آن را اوایل ماه گذشته میلادی به رهبران این کشور از جمله شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهور چین ارائه کرده‌اند. در گزارش وزارت امنیت چین آمده احساسات چین‌ستیزانه در دنیا در بالاترین سطح بعد از حادثه میدان تیان‌آمن در سال ۱۹۸۹ رسیده است.
افرادی که از محتوای این گزارش آگاه هستند و نامی از آنها در گزارش نیامده به رویترز گفته‌اند چین بعد از شیوع کرونا با موج احساسات چین‌ستیزانه‌ای روبرو است که ایالات متحده هدایت آن را بر عهده گرفته است. در این گزارش رسمی تصریح شده چین در بدترین سناریو باید برای درگیری مسلحانه میان این دو قدرت جهانی آماده باشد.
این در حالی است که یکی از سخنگویان وزارت خارجه چین به خبرگزاری رویترز گفته است که اطلاعی در این مورد ندارد. این ادعا در حالی مطرح شده است که ناظران و کارشناسان مسائل بین الملل در سال‌های اخیر از احتمال رویارویی دو طرف خبر می‌دادند در حالی که گفته می شدآمریکا برای مهار چین به دنبال نقل مکان از منطقه خاورمیانه به سمت چین است، چینی‌ها رویکرد محتاطانه ای اتخاذکردند تا مانع از هر گونه خللی در فرایند رشد اقتصادی خود شوند با این حال کرونا ظاهرا رویارویی دو طرف را نزدیکتر کرده است.
اقدامات تحریک‌آمیز آمریکا
در اواخر فروردین ماه امسال یک ناوشکن با موشک هدایت‌شونده نیروی دریایی آمریکا در حالی وارد تنگه تایوان شد که دو جنگنده چینی بر فراز این آب‌ها و در نزدیکی تایوان رزمایش داشتند. چین که تایوان را بخشی از خود می‌داند، بابت پشتیبانی دولت آمریکا از تایوان به شدت خشمگین است و یکی از عوامل خشم آن نیز فروش سلاح به این کشور، گشت‌های ساحلی آمریکا و سفر ویلیام لای، از مقام‌های ارشد واشنگتن به تایوان است.
آمریکا پیش از این هم اقدامات تحریک آمیزی داشته است. روز پنجشنبه، سوم مرداد سال گذشته خبر عبور یک فروند ناو جنگی آمریکایی از تنگه تایوان منتشر شد. این تنگه ۱۸۰ کلیومتری، تایوان را از جزیره فوجیان چین جدا می‌کند.
کلی داس، سخنگوی ناوگان هفتم نیروی دریایی ایالات متحده در این باره گفت که نیروی دریایی کشورش در چهارچوب قوانین بین‌المللی به پرواز، دریانوردی و عملیات خود در همه جای جهان ادامه خواهد داد، کارشناسان این اقدام را پیام واضحی به چین دانستند. پیش از این نیز دو کشتی جنگی آمریکایی از تنگه تایوان عبور کردند. آن زمان نیز چین واکنش نشان داد و به واشنگتن توصیه کرد، در رابطه با مسئله تایوان با احتیاط عمل کند زیرا اقدامات آمریکا می‌تواند روابط تنش‌آمیز با چین را تیره‌تر کند.
در ماجرای کرونا و بویژه بعد از شیوع گسترده آن در آمریکا انتقادها از عملکرد دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا به میزان قابل ملاحظه‌ای افزایش یافت. البته بخشی از اتهام زنی‌های ترامپ حاکی از فرصت طلبی او در استفاده از احساسات منفی افکار عمومی آمریکا نسبت به چین بوده است. ترامپ در ابتدا چین را به پنهان‌کاری در مورد شیوع بیماری کرونا در خاک خود متهم کرد. پس از آن از نهادهای اطلاعاتی آمریکا هم پیشی گرفت و گفت که شواهدی را ملاحظه کرده که نشان می‌دهد منشاء این ویروس یک آزمایشگاه در چین بوده است.
این اظهارات در حالی مطرح شد که پیشتر، دفتر رئیس نهاد ملی اطلاعاتی آمریکا گفته بود که منشاء شیوع ویروس کرونا را در دست بررسی دارد. این دفتر در عین حال گفته است که مشخص شده است که ویروس کووید-۱۹ از لحاظ ژنتیکی یک ویروس دستکاری شده نیست.
از طرف مقابل سخنگوی وزارت امور خارجه چین، ارتش آمریکا را به شیوع ویروس کرونا در چین، متهم کرد. «ژائو لی جیان» در توئیتی گفت، ممکن است ارتش آمریکا اپیدمی ویروس کرونا را به شهر ووهان چین آورده باشد. سخنگوی وزارت خارجه چین خطاب به آمریکا افزود: شفاف باشید و اطلاعات خود را در اختیار عموم قرار دهید.
این در حالی است که دونالد ترامپ در اسفند ماه و زمانی که تصور نمی کرد کرونا به آمریکا راه یابد، حتی به اخطار کارشناسان بهداشت آمریکا نیز توجه نکرد. درآن مقطع کارشناسان بهداشت آمریکا اخطار دادند شیوع ویروس کرونا در این کشور غیرقابل اجتناب است و اجتماعات مختلف کشور باید برای تمهیدات جداسازی در جامعه آماده شوند. اما ترامپ در کنفرانس خبری خود درباره قطعیت این ادعاها اظهار تردید کرد و گفت که دولت وی برای هر چه پیش آید آماده است.
ترامپ این بیماری را با کشتار آنفولانزا مقایسه کرد و نوشت: «پارسال ۳۷۰۰۰ آمریکایی بر اثر ابتلا به آنفولانزای معمولی مردند. متوسط، هر سال بین ۲۷۰۰۰ تا ۷۰۰۰۰ نفر. هیچ‌جا تعطیل نشده و زندگی و اقتصاد پیش می‌رود. تا این لحظه، ۵۴۶ مورد تأییدشده ویروس کرونا و ۲۲ مورد مرگ وجود دارد. در این مورد فکر کنید.
اتهام تازه؛ دخالت در انتخابات
اکنون نیز «دونالد ترامپ»، رییس جمهور آمریکا طی مصاحبه‌ای در کاخ سفید، این کشور را متهم به تلاش برای دخالت در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا کرده است. ترامپ در مصاحبه با رویترز مدعی شده چین هر اقدامی را که بتواند انجام می‌دهد تا وی در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا پیروز نشود.
او با افزایش انتقادهایش از چین به خاطر ویروس همه‌گیر کرونا روز ۱۱ اردیبهشت گفت چین هر کاری خواهد کرد تا او در انتخابات بازنده شود. ترامپ همچنین گفت کهبرای تدابیر تنبیهی مرتبط با ویروس کرونا گزینه‌های مختلفی را در مورد چین بررسی می‌کند. او گفته که چین هر کاری خواهد کرد که او در انتخابات پیروز نشود و در مقابل خواهان پیروزی جو بایدن، رقیب دموکرات او است.
در مقابل سخنگوی وزارت خارجه چین با بیان این که انتخابات ریاست جمهوری در آمریکا یک موضوع داخلی این کشور است، اظهارات دونالد ترامپ در مورد تلاش این کشور برای پیروزی جو بایدن را رد کرد. «گنگ شوانگ» ابراز امیدواری کرد که واشینگتن پای پکن را به انتخابات آمریکا نکشد.
شیوع کرونا ترامپ را در مخمصه قرار داده است. حالا او به هر دری می زند تا درآستانه انتخابات ریاست جمهوری متهمی پیدا کند تا هم خود را از اتهام ناکارآمدی مبرا کند و هم از احساسات ضدچینی آمریکایی‌ها بهره‌برداری کند.
با این حال این دعواها اگر قرار باشد آسیبی به چینی‌ها وارد کند آنها هم ابزارهای لازم اعم از ابزارهای اقتصادی، سیاسی و حتی نظامی را در اختیار دارند و ممکن است با محاسبه هزینه -فایده از لاک تاریخی احتیاطی خود بیرون بیاید.