۱۰ نکته درباره تفاوت اداره سهام عدالت به روش مستقیم و غیرمستقیم

مهلت تعیین روش اداره سهام عدالت هشتم خرداد به‌پایان می‌رسد و مسئولان سازمان خصوصی‌سازی گفته‌اند این مهلت تمدید نمی‌شود. با این‌حال هنوز خیلی از افراد نمی‌دانند روش مستقیم برای اداره سهام عدالت بهتر است یا روش غیرمستقیم. برخلاف آنچه فکر می‌کنید موضوع چندان پیچیده نیست و با صرف زمانی کم می‌توانید همه‌چیز را با زبانی ساده یاد بگیرید.

یک تعداد مشمولان سهام عدالت در حال حاضر ۵۰ میلیون نفر است در حالی که کل کد‌های بورسی به ۱۲ میلیون عدد می‌رسد. این یعنی با اضافه شدن حدود ۵۰ میلیون کد جدید حداقل روی کاغذ اتفاق بزرگی در بازار سرمایه خواهد افتاد. در عمل هم با توجه به‌اینکه شرکت‌های سرمایه‌گذار استانی در بازار سرمایه، سهامدار می‌شوند، لازم است سهامداران این شرکت‌ها هم با قانون تجارت آشنا شوند. اگر آن‌ها سهام عدالت خود را نگه دارند باید در مجمع عمومی شرکت کنند، رای دهند و به‌طور طبیعی با حقوقشان در بازار سرمایه آشنا شوند. پس خیال نکنید با انتخاب روش غیرمستقیم مسئولیت کار از روی دوشتان برداشته می‌شود.

دو در حال حاضر از مجموع ۴۹ شرکت سرمایه‌پذیر سهام عدالت، ۳۶ شرکت بورسی و۱۳ شرکت غیر بورسی هستند. ارزش شرکت‌های بورسی در حال حاضر ۴۹۰ هزار میلیارد تومان برآورد می‌شود که پس از ایجاد قابلیت معامله پیداکردن، این سهام به سهام شناور آزاد که هر روز در بورس معامله می‌شود، اضافه خواهد شد.

سه ارزش نهایی سهام عدالت که ۱۴ سال پیش یک میلیون تومان بود، هر روز در حال تغییر است؛ بنابراین رقم دقیق را باید در همان روز آزادسازی محاسبه کرد. همین عدد‌های فعلی هم البته می‌تواند نشان دهند حجم بازار و حجم معاملات باشد که قرار است به‌شدت افزایش پیدا کند. اگر قرار باشد این مقدار پول به سمت مسکن یا ارز برود موجب تورم می‌شود. پس طبیعی است که دولت محدودیت‌هایی برای خرید و فروش سهام عدالت در نظر بگیرد.

چهار آزادسازی سهام عدالت به کارآیی بازار کمک می‌کند. حجم سهام شناور آزاد بورس با وجود افزایش پنج درصدی در سال‌های اخیر همچنان پایین است، اما پس از آزادسازی سهام عدالت این رقم، تا حدود ۱۰ درصد بیشتر شده و کمک می‌کند بازار سرمایه یک گام بالاتر برود. پس احتمالا حضور در بازار بورس و سرمایه‌گذاری در آن می‌تواند همچنان تصمیمی عاقلانه به‌حساب بیاید.

پنج شرکت‌های موجود در سبد سهام عدالت جزو ۵۰شرکت باارزش بورس اوراق بهادار به‌حساب می‌آیند. یعنی این کیفیت سهام این شرکت‌ها بالا است؛ بنابراین بعضی‌ها به‌خصوص مدیران دولتی به‌مردم توصیه می‌کنند این سهام را به‌راحتی از دست ندهند. مگر اینکه افراد مهارت لازم برای خرید و فروش سهام در بورس را داشته باشند. این دسته افراد می‌توانند روش مدیریت مستقیم سهام را در سامانه سازمان خصوصی‌سازی انتخاب کنند، اما سایر افراد که تمایلی به مدیریت مستقیم سهام ندارند، می‌توانند اصلا وارد سایت نشوند و بگذارند اداره اوضاع توسط صندوق‌های سرمایه‌گذاری و شرکت‌های سرمایه گذاری استانی انجام شود.

شش خبر‌های زیادی درباره ارزش سهام عدالت به‌گوش می‌رسد. مثلا می‌گویند ارزش برگه‌های یک میلیون تومانی الان ۱۴، ۱۵ برابر شده و می‌توان روی آن‌ها ۱۴، ۱۵ میلیون تومان قیمت گذاشت. رقم زیادی است. به‌خصوص اگر تعداد اعضای یک خانواده زیاد باشد، اما الکی به دلتان لیف و صابون نزنید، چون همان اول اعلام شده افرادی که مدیریت مستقیم را انتخاب می‌کنند، محدودیت‌هایی برای خرید و فروش خواهند داشت. یعنی نمی‌توان کل سهام عدالت اعضای خانواده را فروخت و با پول آن ماشین و موبایل خرید.

هفت ساماندهی فرآیند آزادسازی با تجمیع اطلاعات هویتی مشمولان سهام عدالت بارگذاری شده و مورد بهره برداری قرار گرفته است. تا این لحظه هم این برگه‌ها و کل سهام قابلیت خرید و فروش نداشته‌اند. پس اگر شیطان توی جلدتان رفته که آن را به‌صورت وکالتی یا هر شکل دیگری بفروشید و پول بگیرید، این معامله اصلا ارزش قانونی نداشته و ندارد. سامانه تنها کسی را به‌عنوان مالک سهام عدالت می‌شناسد که مشخصات او با آنچه ثبت شده مطابقت داشته باشد.

هشت رقم سهام عدالت برای افراد متفاوت است. بعضی یک میلیون تومان و بعضی دیگر کمتر از یک میلیون تومان سهام عدالت دارند. مددجویانی که از تخفیف بهره‌مند بودند، تنها افرادی هستند که از اول یک میلیون سهام عدالت داشتند. سهام عدالت دیگر افراد رقم‌های ۴۹۰ هزار تومان یا ۵۳۰ هزار تومان است. علت این تفاوت را باید در گذشته جستجو کرد. در یک مرحله زمانی، ۴۰هزار تومان سود سهام عدالت برای برخی پرداخت شد و این رقم برای برخی به سهام آن‌ها اضافه شد؛ بنابراین در سال ۹۵ میزان ارزش سهام یک میلیون تومانی به ۵۳۰ هزار تومان رسید، اما ارزش سهام عدالت بقیه همان ۴۹۰ هزار تومان باقی ماند.

۹ سود سهام عدالت در سال‌های بعد از ۹۵ مستقیم به‌حساب افراد واریز شده است؛ در سال ۹۶ سود شرکت‌های سرمایه‌پذیر سهام عدالت، به ازای هر یک میلیون تومان، ۱۵۰هزار تومان بود و در سال ۹۷ این عدد به ۱۷۵ هزار تومان رسید. سود واریزی سهام عدالت یک میلیون تومانی در سال ۹۸، رقم ۲۰۵ هزارتومان بود.

۱۰ فرصت تعیین تکلیف نحوه مدیریت سهام عدالت در ساعت ۲۴ روز هشتم خرداد به اتمام می‌رسد. بعد از این تاریخ، سهام افرادی که روش غیرمستقیم را انتخاب کرده‌اند هم وارد بورس می‌شوند. با این تفاوت که مدیریت سهام به شرکت‌های سرمایه‌گذاری سپرده می‌شود و مثل گذشته در پایان هر سال سود آن‌ها محاسبه و واریز خواهد شد.