دولت آمریکا اجرای طیف گسترده‌ای از تحریم‌ها علیه صنعت کشتیرانی ایران را اعلام کرد، این تحریم‌ها که اجرای آن‌ها از چند ماه پیش به تاخیر افتاده بود، هر گونه دادوستد بشردوستانه از طریق شرکت‌های کشتیرانی ایران را ممنوع می‌کند.
در حالی که بیماری کرونا هر روز جان ده‌ها ایرانی را می‌گیرد، آمریکا در اقدامی یکجانبه، تجارت بشردوستانه از طریق صنعت کشتیرانی ایران را تحریم کرد. مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا، با صدور بیانیه ای، درباره هرگونه تعامل تجاری با شرکت کشتیراتی ایران هشدار داد.
تحریم‌های جدید شامل شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران (IRISL) و شرکت تابع آن در شانگهای، «ای سیل» (E-Sail) می‌شود. حدود شش ماه پیش، این شرکت‌ها تحریم شده بودند، اما اجرای این تحریم‌ها تا روز دوشنبه به تاخیر افتاد. پمپئو در بیانیه روز دوشنبه خود، به شرکت ها، دولت‌ها و افراد هشدار داده است که هر گونه دادوستد با این دو شرکت، ریسک تحریم شدن از سوی آمریکا را به همراه دارد.
تحریم‌های جدید بیش از صد کشتی ایران را هدف قرار می‌دهند. این کشتی ها، علاوه بر صنعت نفت، در تجارت کالا‌های دیگر نیز مشارکت دارند. اما تحریم‌های جدید فقط از این منظر که تعداد قابل توجهی از کشتی‌های ایران را هدف قرار می‌دهند، مهم نیستند بلکه از منظر‌های دیگری نیز حائز اهمیت هستند.
به نظر می‌رسد مهمترین جنبه تحریم‌های جدید آمریکا، هدف قرار دادن تجارت بشردوستانه ایران است. تحریم صنعت کشتیرانی ایران در ماه دسامبر اعلام شده بود، اما اجرای آن ۱۸۰ روز به تاخیر افتاد. پمپئو گفته است دلیل این تاخیر این بود که صادرکنندگان کالا‌های بشردوستانه به ایران بتوانند راه‌های ارسال جایگزینی پیدا کنند. پمپئو با «سخاوتمندانه» دانستن این تاخیر، اعلام کرد که شرکت‌ها و افرادی که می‌خواهند با ایران دادوستد کنند باید از شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران و شرکت «E-Sail» اجتناب کنند.
پمپئو به طور کلی به ممنوعیت تجارت بشردوستانه با شرکت کشتیرانی ایران اشاره کرده است. اما وزارت خزانه داری آمریکا جزئیات بیشتری در این خصوص ارائه کرد. در وبگاه این وزارتخانه در بخش سوالات پرتکرار، آمده است که هرگونه دادوستد شهروندان آمریکایی و غیرآمریکایی با شرکت‌های IRISL و E-Sail در حوزه محصولات کشاورزی، غذا، دارو و تجهیزات پزشکی ممنوع است.
آمریکا در واقع با اعمال اینگونه تحریم ها، دو هدف را دنبال می‌کند: تجارت بشردوستانه را از شرکت کشتیرانی ایران سلب کند و سپس این تجارت را تحت کنترل خود درآورد. به عبارت دیگر، شرکت کشتیرانی ایران دیگر قادر نیست به تجارت بشردوستانه دست بزند. این احتمال وجود دارد که شرکت‌های خارجی با نظارت آمریکا، تجارت بشردوستانه با ایران را ادامه دهند. در این حالت، آمریکا کنترل این تجارت را به دست خواهد گرفت.
پمپئو هرگونه دادوستد بشردوستانه با شرکت کشتیرانی ایران را ممنوع اعلام کرد.
بسته جدید تحریمی
اما علاوه بر مناقشات مرتبط با تجارت بشردوستانه، تحریم صنعت کشتیرانی ایران از منظر دیگری هم قابل بررسی است؛ شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران، براساس فرمان اجرایی ۱۳۳۸۲ تحریم شد. این فرمان، اشاعه کنندگان تسلیحات کشتار جمعی و حامیان آن‌ها را هدف قرار می‌دهد. در واقع طبق منطق تحریم‌های جدید، شرکت کشتیرانی ایران در اشاعه تسلیحات کشتار جمعی دخیل بوده است. در بیانیه پمپئو ادعا شده است: «شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران کالا‌های مرتبط با موشک بالستیکی و برنامه‌های نظامی را منتقل کرده و همچنین منتقل کننده قدیمی سایر کالا‌های حساس اشاعه‌ای مانند کالا‌های کنترل شده گروه تامین کنندگان هسته‌ای است.»
گذشته از اینها، تحریم‌های جدید آمریکا در شرایطی اجرا شد که جمهوریخواهان کنگره آمریکا، طرح جدیدی برای «ورشکست کردن» ایران در دستور کار دارند. این طرح که در هفته جاری، اعلام خواهد شد «بزرگترین بسته تحریمی علیه ایران در تاریخ» است. به نوشته وبگاه «واشنگتن فری بیکن» کمیته مطالعات جمهوریخواه، وابسته به کنگره، روز چهارشنبه یک طرح پیشنهادی گسترده‌ای را مطرح خواهد کرد که کشور‌های روسیه، چین و ایران را هدف قرار می‌دهد. به ادعای این رسانه آمریکایی، بخش مربوط به ایران در این طرح، شامل «سخت‌ترین تحریم ها» خواهد بود که تا کنون توسط کنگره پیشنهاد شده است. طبق طرح جدید جمهوریخواهان کنگره، دولت نمی‌تواند بدون موافقت مجلس نمایندگان و مجلس سنا تحریم‌ها را رفع کند.