مصائب بازار مسکن در ایران/قیمت مسکن کاهش نخواهد یافت

وزیر راه و شهرسازی در آخرین توصیه‌ی خود به مردم گفته است فعلا خانه نخرند تا ارزان شود، این در حالیست که کارشناسان اقتصادی اعتقاد دارند با توجه به وضعیتی که بازار مسکن با آن روبروست، تا زمانیکه سیاست‌گذاری‌ها در این بخش اصلاح نشود، نمی‌توان نسبت به کنترل و کاهش قیمت مسکن خوشبین بود.

محمد اسلامی وزیر راه و شهرسازی در مورد توصیه خود به مردم مبنی بر نخریدن خانه گفت: منظور از جمله‌ای که من در این رابطه به مردم عزیز کشورم گفتم این بود که بازار مسکن از عرضه و تقاضا تاثیر نمی‌گیرد و متاثر از بازار موازی است. بازار‌هایی که قیمت‌ها در آن به تاثیر از نرخ ارز صورت می‌گیرد و بازار‌هایی که مردم نسبت به آن دارایی‌هایشان را به روز‌رسانی می‌کنند در نرخ مسکن هم تاثیر می‌گذارد.
وزیر راه و شهرسازی افزود: راه حل گرانی، نخریدن است، وقتی استقبالی از گرانی صورت نگیرد خود به خود قیمت‌ها متعادل می‌شود. از دیگر طرح‌های این وزارتخانه برای مرتفع کردن مشکل مسکن طراحی سامانه‌ی جامع املاک و اسکان بود که از سال ۹۲ عملیاتی شده و این موجب می‌شود که سازمان امور مالیاتی بتواند از مسکن‌های خالی مالیات بگیرد تا تغییراتی در عرضه اتفاق بیفتد.
اسلامی با تاکید بر اینکه هیچ وقت مسکن در بازار کشور ما از عرضه و تقاضا تبعیت نکرده گفت: امروز هم این بازار با این رویه جلو نمی‌رود. سال‌هایی بوده که ما بیشترین واحد‌های مسکونی را عرضه کردیم که هیچ تاثیری در قیمت خانه در بازار نداشته است. متاسفانه اقتصاد کشورمان طوری است که بازار‌های ما متاثر از عرضه و تقاضا نیستند و امروز در شرایطی هستیم که آثار روانی قیمت‌ها بیشتر بر مردم ضربه می‌زند.

قیمت مسکن کاهش نخواهد یافت
وحید شقاقی شهری کارشناس مسائل اقتصادی با اشاره به اینکه بنده نسبت به کاهش قیمت مسکن خوشبین نیستم، گفت: زمانی که شما از بازار‌های دارایی حرف می‌زنید، نمی‌توانید یکی را از بقیه جدا کنید، طلا، ارز، بورس، مسکن و خودرو، ۵ بازاری هستند که به مانند زنجیره وصل هستند، شما نمی‌توانید انتظار داشته باشید، به طور مثال بازار ارز با افزایش قیمت همراه باشد، اما مسکن تکان نخورد، از سوی دیگر این بازار‌ها بر روی هم اثر متقابل دارند و از هم نیز تاثیر می‌گیرند.
وی افزود: اینکه وزیر راه و شهرسازی اعلام کرده، مردم خانه نخرند فعلا تا قیمت‌ها پایین بیاید، به اعتقاد بنده بازار مسکن با توصیه کنترل نمی‌شود، بلکه باید در سیاست‌گذری‌های خرد و کلان تجدید نظر کرد، تا در آن صورت بتوان انتظار داشت که قیمت‌ها متعادل شود، این در حالیست که دولت در این زمینه باید دست به سیاست‌گذاری‌های اصلاحی بزند، در غیر این صورت بازار مسکن سامان نخواهد یافت و همچنان شاهد افزایش قیمت‌ها خواهیم بود.
شقاقی با اشاره به اینکه در حوزه سیاست‌های کلان نیازمند توجه جدی به بحث آمایش سرزمینی هستیم، اظهار داشت: تا زمانیکه بحث مهاجرت به طور واقعی حل نشود، بحران مسکن همچنان پابرجا خواهد بود، طی دو دهه اخیر روند مهاجرت به شهر‌های بزرگ به خصوص تهران و اطراف آن شدت یافته، به طوریکه تمرکز جمعیتی در دو استان تهران و البرز بیش از ۹ برابر میانگین کشور است، چنین آمار خود گویای این است که تا در زمینه سیاست‌های کلان اصلاح انجام نشود، نمی‌توان مسکن را درست کرد.
این استاد دانشگاه با تاکید بر اینکه توزیع عادلانه ثروت و امکانات رفاهی در کشور به هیج عنوان صورت نگرفته، بیان داشت: این توسعه نامتوازن باعث ایجاد خسارات مادی و معنوی بسیار شده، شما در نظر بگیرید، یک خانواده از یک شهرستان کوچک به دلیل کمبود امکانات و بیکاری به کلان‌شهری به مانند تهران مهاجرت می‌کنند، در وهله اول وسع آن‌ها به خرید و اجاره خانه در تهران نمی‌رسد، بنابراین مجبور می‌شوند، حاشیه نشین شوند، زمانیکه تعداد این افراد حاشیه نشین زیاد می‌شود، دو اتفاق روی می‌دهد، اول اینکه قیمت مسکن به طور طبیعی در آن مناطق نیز بالا می‌رود، زیرا که تقاضا زیاد می‌شود.
وی اضافه کرد: در وهله دوم نیز دوباره شاهد توزیع ناعادلانه امکانات خواهیم بود، شهر‌های اقماری و حاشیه‌ای تهران هیچ گونه امکاناتی ندارند، ولی تمام امکانات در تهران متمرکز شده است، بنابراین سیاست کلان دیگری که باید مورد اصلاح قرار بگیرد، تمرکز زدایی است، نباید تمامی امکانات و منایع در شهر‌های بزرگ جمع شود، بلکه این امکانات باید در شهر‌های کوچک و روستا‌ها نیز به طور متوزان توزیع شود، تا این چنین شاهد مهاجرت به شهر‌های بزرگ نباشیم.


مسکن این روزها بازهم در مسیر افزایش قیمت قرار گرفته است

هزینه تولید مسکن در کشور بسیار بالا است
شقاقی با بیان اینکه در حوزه سیاست‌های خرد در بخش مسکن نیز نیاز به اصلاح بسیار وجود دارد، ادامه داد: اولا هزینه تولید مسکن در ایران به هیچ عنوان اقتصادی نیست، این امر باعث می‌شود بهای تمام شده مسکن به صرفه و اقتصادی نباشد، بنابراین محصول نهایی که همان خانه باشد، گران در می‌آید، این درحالیست که باید از فناوری‌های نوین در ساخت مسکن استفاده شود تا بهای تمام شده کاهش یابد، در غیر این صورت نمی‌توان بهای ملک را متعادل کرد.
رئیس دانشکده اقتصاد دانشگاه خوارزمی با اشاره به اینکه صنعتی‌سازی مسکن یکی از راهکار‌هایی است که می‌تواند هزینه تولید خانه را کاهش دهد، تصریح کرد: متعادل نبودن عرضه و تقاضا نیز یکی دیگر از دلایلی است که قیمت مسکن به طور مداوم افزایش پیدا می‌کند، در این راستا دولت نتوانسته، تولید و عرضه مسکن را شتاب دهد، بر همین اساس است که همیشه تقاضای بسیاری برای خانه وجود داشته، اما به دلیل اینکه به این تقاضا پاسخ داده نشده قیمت‌ها روز به روز گران‌تر شده است.
این اقتصاددان خاطر نشان ساخت: میزان سرمایه‌گذاری در بخش مسکن همواره در سال‌های اخیر منفی بوده، این موضوع گویای آن است که بخش خصوصی با توجه به مشکلاتی که وجود دارد، راغب به ساخت و ساز مسکن نیست و برای همین است که در بازار با کمبود مواجه هستیم، دولت باید بستر‌های لازم را فراهم کند، تا بخش خصوصی بتواند به تولید مسکن اقدام کند، بنابراین همان‌طور که ملاحظه می‌کنید بازار مسکن با سفارش و توصیه درست نخواهد شد و بنده با توجه به وضعیتی که ترسیم کردم افق روشنی را برای بازار مسکن در زمینه کنترل و کاهش قیمت‌ها متصور نیستم.