شناسایی ۲۲۳۸ بیمار جدید/شمار مبتلایان کرونا در کشور از ۱۸۰ هزار نفر گذشت/موج دوم کرونا در راه است؟

سیما سادات لاری روز سه شنبه درباره آخرین آمار ابتلای قطعی به ویروس کرونا و موارد فوت ناشی از آن در کشور افزود: در ۲۴ ساعت گذشته تا ظهر امروز (۲۲ خرداد) بر اساس گزارش آزمایشگاه ها و دانشگاههای علوم پزشکی دو هزار و ۲۳۸ بیمار جدید مبتلا به کووید۱۹ در کشور شناسایی شد. از بین مبتلایان جدید، ۶۸۸ مورد بستری و ۱۵۵۰ نفر موارد سرپایی یا در تماس با مبتلایان بودند که شناسایی شدند. با در نظر گرفتن موارد جدید، مجموع بیماران مبتلا به کووید۱۹ در کشور به ۱۸۰ هزار و ۱۵۶ نفر رسید.

وی ادامه داد: در طول ۲۴ ساعت گذشته ۷۸بیمار دیگر مبتلا به کووید۱۹ در کشور جان باختند و از زمان شیوع این بیماری در کشور تاکنون ۸ هزار و ۵۸۴ نفر جان خود را از دست داده اند.

سادات لاری بیان کرد: بر اساس این گزارش ها تاکنون ۱۴۲ هزار و ۶۶۳ نفر از بیماران مبتلا به کووید۱۹ در کشور بهبودیافته و از بیمارستان ترخیص شده اند. ۲۷۲۸ نفر از این بیماران نیز در وضعیت شدید این بیماری و به نوعی بحرانی تحت مراقبت در بخش های آی سی یو قرار دارند که امیدواریم شفا پیدا کنند.

وی گفت: تاکنون یک میلیون و ۱۷۳ هزار و ۲۰۸ آزمایش تشخیص کووید۱۹ در کشور انجام شده است.

سادات لاری افزود: استانهای خوزستان، کرمانشاه، کردستان، کرمان و هرمزگان در وضعیت قرمز یا هشدار قرار دارند.

وی گفت: گزارش ها حاکی از این است که پروتکل های بهداشتی در اکثر شهرها به درستی رعایت نمی شود و میزان رعایت پروتکل های بهداشتی به یک چهارم کاهش پیدا کرده است امیدواریم مردم با رعایت پروتکل های بهداشتی و فاصله گذاری فیزیکی، پرهیز از ترددهای غیر ضرور و استفاده از ماسک در اماکن عمومی به کنترل بهتر اپیدمی کووید ۱۹ کمک کنند.

موج دوم کرونا در راه است؟

به پایان چهارمین ماه ورود و شیوع ویروس کرونا و بیماری کووید ۱۹ در ایران نزدیک می‌شویم و حالا مصوبات دولتی و همچنین رفتار مردم جامعه به سمت کاهش مراقبت‌ها و کم‌توجهی به قرنطینه و فاصله‌گذاری فیزیکی است، اما این به معنای پایان یا کاهش این ویروس در جامعه ایران نیست.

تازه‌ترین گزارش کمیته اپیدمیولوژی وزارت بهداشت می‌گوید که میزان شیوع این ویروس در بسیاری از استان‌های ایران رو به افزایش است.

براساس این گزارش گروه پژوهشی مدل‌سازی بیماری‌های واگیردار وزارت بهداشت ایران، درحال‌حاضر بالاترین میزان شیوع ویروس کرونا در استان‌های آذربایجان غربی، خراسان جنوبی، خوزستان، زنجان، کردستان، کرمانشاه، لرستان، قزوین و قم است.

البته بالا بودن «میزان شیوع» در یک استان که معیار تشخیص و مقایسه آن تغییرات «عدد مولد نسلی» است، به معنای این نیست که استان با عدد بالاتر، تعداد و درصد مبتلایان بالاتری دارد بلکه مقایسه شرایط یک استان در بازه‌های زمانی مختلف است و بالابودن آن از افزایش میزان شیوع این ویروس در یک استان حکایت دارد.

بررسی این معیار نشان می‌دهد که حالا بسیاری از استان‌های ایران به شرایط بغرنج‌تری نسبت به اردیبهشت رسیده‌اند و ممکن است به‌زودی موج دوم بیماری کووید ۱۹ در ایران آغاز شود.
روش بررسی میزان شیوع کرونا چیست؟
گزارش جدید گروه پژوهشی مدل‌سازی بیماری‌های واگیردار وزارت بهداشت برای بررسی میزان شیوع بیماری کووید ۱۹ در ایران به بررسی معیاری به نام «عدد مولد نسلی پایه» و همچنین «عدد مولد نسلی» پرداخته است. عدد مولد نسلی پایه، متوسط تعداد افرادی است که یک فرد آلوده‌کننده در یک جمعیت کاملا حساس و بدون اجرای اقدامات کنترلی آلوده می‌کند؛ اما اگر جامعه از حالت کاملا حساس خارج شود و درصدی از افراد به‌دلیل ایمنی اکتسابی یا استفاده از واکسن نسبت به بیماری مقاوم شده باشند، این شاخص «عدد مولد نسلی» نامیده می‌شود.

اگر مقدار این شاخص بالاتر از یک باشد نشان‌دهنده این است که اپیدمی در حال گسترش است و اگر برابر عدد یک باشد نشان‌دهنده این است که بیماری به حالت آندمیک درآمده است و اگر کمتر از یک شود نشان‌دهنده فروکش‌کردن اپیدمی است. نکته مهم در این بررسی این است که این شاخص فقط وضعیت اپیدمی را نشان می‌دهد و نشان‌دهنده شدت آن نیست.

به عبارتی ممکن است این عدد برابر یک باشد ولی وضعیت اپیدمی به‌صورت پایدار ولی در سطح بسیار شدید قرار داشته باشد یا اینکه ممکن است عدد بالای یک و روند اپیدمی رو به افزایش باشد، ولی شدت بیماری خیلی کم باشد. به‌طور خلاصه این شاخص به بررسی وضعیت یک استان در بازه‌های زمانی مختلف می‌پردازد و شرایط را با هفته‌های پیشین همان استان مقایسه می‌کند.
میزان سرایت ویروس کرونا به تفکیک استان
این گزارش در بررسی خود از آمار رسمی و اطلاعات بیمارستانی استفاده کرده که البته دو هفته گذشته را که شاهد افزایش آمار بودیم، شامل نمی‌شود. به عبارت دیگر در این پژوهش آمار و اطلاعات مربوط به بازه زمانی ۳۰/۱۱/۹۸ تا ۰۶/۰۳/۹۹ بررسی شده که نتایج آن از افزایش شیوع حکایت دارد و به نظر می‌آید در هفته‌های پیش‌رو این میزان باز هم افزایش پیدا خواهد کرد.

علاوه بر این، نتایج بررسی می‌گوید که با توجه به تعداد افراد بستری در بیمارستان‌های کشور با تشخیص احتمالی کووید ۱۹ به نظر می‌رسد در ماه‌های اسفند، فروردین و اواسط اردیبهشت عدد مولد نسلی در کشور افت چشمگیری داشته و از اعداد بالا و حدود ۵/۲ به حدود ۹۶/۰ رسیده است، ولی بعد از آن روند اندکی افزایش یافته است.

درباره شرایط استان‌های مختلف هم در هفته منتهی به ۰۶/۰۳/۹۹ کمترین عدد مولد نسلی متعلق به استان سیستان و بلوچستان بوده است. در همین بازه زمانی بیشترین مقدار به ترتیب متعلق به استان‌های آذربایجان غربی، هرمزگان، کردستان و کرمانشاه بوده است.

شواهد موجود و وضعیت جامعه و همچنین مصوبات دولت درباره محدودیت فعالیت بخش‌های مختلف کشور نشان می‌دهد که روزبه روز میزان محدودیت کمتر شده و این روند همچنان ادامه دارد.

نتایج این پژوهش همچنین می‌گوید هرچه فاصله‌گذاری کمتر شده، میزان شیوع هم افزایش یافته است؛ برای مثال مقایسه عدد مولد نسلی در هفته اول اردیبهشت با هفته اول خرداد (منتهی به ۰۶/۰۳/۹۹) استان‌های خوزستان و خراسان شمالی کاهش قابل ملاحظه داشته‌اند، در‌حالی‌که در استان‌های آذربایجان غربی، کردستان، کرمانشاه، زنجان، قزوین، قم، خراسان جنوبی و هرمزگان افزایش قابل توجهی را نشان می‌دهند.
وضعیت نامناسب شیوع در بسیاری از استان‌های ایران
همچنان که در ابتدای این گزارش آمده است، معیار تشخیص و بررسی این پژوهش عدد مولد نسلی است. به‌طور خلاصه این عدد بیان‌کننده تعداد افرادی است که هر فرد مبتلا به ویروس، آلوده می‌کند. پس گزارش درباره شدت آلودگی یک استان یا منطقه خاص نیست، بلکه به بررسی وضعیت شیوع در یک استان نسبت به هفته‌های پیشین همان استان می‌پردازد.
یکی از نتایج مهم گزارش می‌گوید عدد مولد نسلی در اکثریت استان‌های ایران در وضعیت مناسبی قرار ندارد. به عبارت دیگر نتایج حاصل از تغییرات اعداد مولد نسلی در استان‌های مختلف حاکی از آن است که در اکثریت استان‌ها مقدار آن عدد به سمت افزایشی میل می‌کند که در آن میان روند بالارفتن شاخص مذکور در استان‌های آذربایجان غربی، خراسان جنوبی، خوزستان، زنجان، کردستان، کرمانشاه، لرستان، قزوین و قم قابل توجه است؛ یعنی در این استان‌ها میزان شیوع ویروس بالاتر از سایر استان‌های کشور است و ممکن است افراد بیشتری در این استان‌ها به بیماری کووید ۱۹ مبتلا شوند.

علاوه بر این، نتایج حاصل از این پژوهش مورد تأیید وزارت بهداشت ایران می‌گوید تغییرات عدد مولد نسلی در هفته‌های اخیر به‌طورکلی به سمت افزایشی میل می‌کند که یک هشدار برای کشور است. گزارش در جمع‌بندی می‌گوید باید «با رعایت اقدامات پیشگیرانه، فاصله اجتماعی بیش از پیش برای مردم تبیین شود.

همچنین مناسب است مسئولان و سیاست‌گذاران در اتخاذ سیاست‌های پیشگیرانه اقدامات لازم را به عمل آورند. براساس نتایج این بررسی شاید بتوان برداشت کرد که بی‌توجهی به رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی و باور عامه مبنی بر کاهش بیماری با گرم‌شدن هوا، منجر به افزوده‌شدن موارد بیماری خواهد شد». یکی از نکات مهم دیگر این است که در این بررسی آثار استفاده برخی از هم‌وطنان از تعطیلات خرداد برای مسافرت نیامده و این مسافرت‌ها به احتمال فراوان منجر به افزایش عدد مولد نسلی و همچنین افزایش شیوع ویروس کرونا در کشور خواهد شد.