روز گذشته دو طرح نفتی در حوزه‌های پالایشی و پتروشیمی به بهره‌برداری رسید، در کنار بهره‌برداری از این دو طرح، عملیات ساخت خط لوله انتقال نفت خام از گوره به جاسک نیز با حضور رئیس‌جمهوری و به صورت ویدئو کنفرانس انجام شد.
۳ طرحی که در مجموع ۲ میلیارد و ۱۴۰ میلیون دلار سرمایه‌گذاری در کشور داشته و یا خواهد داشت.
از میان این ۳ طرح البته احداث خط لوله انتقال نفت خام از غرب کارون تا سواحل مکران اهمیت ویژه‌ای دارد. طرحی که به گفته رهبر معظم انقلاب، استراتژیک‌ترین طرح دولت تدبیر و امید به شمار می‌رود زیرا علاوه بر منافع اقتصادی که به همراه دارد این امکان را فراهم می‌کند تا ایران برای صادرات نفت خود بتواند تنگه هرمز را دور بزند.
در واقع اجرای طرح احداث خط لوله انتقال نفت خام گوره به جاسک با هدف ایجاد ظرفیت انتقال یک میلیون بشکه نفت خام در روز، ذخیره‌سازی و صادرات آن از طریق پایانه جدید جاسک، تضمین استمرار صادرات نفت خام، تمرکززدایی از پایانه‌های صادراتی و متنوع‌سازی آن و توسعه پایدار و اشتغالزایی در سواحل مکران انجام می‌شود.
پیشرفت ۹۵ درصدی خط لوله انتقال نفت به جاسک
این طرح راهبردی، طرحی تمام‌ایرانی است که از سوی پیمانکاران داخلی اجرا می‌شود و استفاده حداکثری از توان سازندگان ایرانی و کالاهای ساخت داخل از ویژگی‌های آن است.
هدف از اجرای آن نیز شامل ایجاد ظرفیت انتقال یک میلیون بشکه نفت خام در روز از گوره به جاسک، ذخیره‌سازی نفت خام و صادرات آن از طریق پایانه جدید جاسک، تضمین استمرار صادرات نفت خام، تمرکززدایی از پایانه‌های صادراتی کشور و متنوع‌سازی آن و توسعه پایدار و اشتغالزایی در سواحل مکران است که با هزینه‌ای ۱.۵ میلیارد یورویی اجرا می‌شود.
البته علاوه بر آن ذخایر ذخیره‌سازی نفت و طرح‌های پالایشگاهی و پتروپالایشگاهی نیز در پایانه جاسک احداث خواهد شد که هزینه آن در هزینه تمام شده اعلامی نیامده زیرا توسط بخش خصوصی انجام می‌شود.
این طرح که در مجموع میزان پیشرفت آن ۳۹ درصد است، تمام ایرانی است تا آنجا که حتی ۹۵ درصد تجهیزات نیز توسط پیمانکاران و سازندگان ایرانی تامین شده است.
تا کنون نیز اگرچه دولت به دلیل تحریم‌ها با کمبود درآمدهای نفتی روبرو بوده اما این طرح را از اولویت کاری خود خارج نکرده و ۸۶۰ کیلومتر عملیات مسیرسازی انجام شده است.
۴۴۰ کیلومتر لوله سازگار با نفت ترش نیز با تکیه بر توان داخلی کارخانه‌های داخل کشور ساخته شده که از این میزان ۳۵۰ کیلومتر لوله به کارگاه‌های این طرح حمل شده و ۲۶۰ کیلومتر عملیات جوشکاری صورت گرفته است.
سهم ۹۵ درصدی کالاهای ایرانی در ساخت خط لوله گوره به جاسک
این در حالی است که همه مشاوران و پیمانکاران این طرح ملی و راهبردی، ایرانی بوده و بخش عمده تجهیزات و کالاهای مورد نیاز توسط سازندگان و تولیدکنندگان ایرانی از داخل کشور تامین می‌شود. بر این اساس بیش از ۹۵ درصد خدمات، تجهیزات و کالاهای این طرح ایرانی است.
برای اجرای این طرح همچنین برای نخستین بار در کشور، زنجیره تولید لوله سرویس نفت ترش ایجاد شده است، این هدف با مشارکت لوله‌سازی اهواز و ایران آروین، شرکت لوله‌سازی صفا و شرکت لوله‌سازی ماهشهر انجام شده که ۴۴۰ کیلومتر لوله سازگار با نفت ترش را تولید کرده‌اند.
همچنین ورق‌های این طرح در شرکت فولاد اکسین خوزستان تولید و تاکنون ۲۵۰ هزار تن تامین شده است. ورق تختال مورد نیاز نیز به مقدار ۳۲۰ هزار تن توسط فولاد مبارکه اصفهان تحویل شده است.
این طرح علاوه بر خط لوله نیازمند ایستگاه‌های تقویت فشار یا همان تلمبه‌خانه‌ها است که با استفاده از الکتروپمپ‌ها نفت خام ترش را از گوره به جاسک برسانند، اگرچه به دلیل تحریم‌ها کشورهای دیگر از تحویل تجهیزات مورد نیاز برای ساخت این طرح راهبردی سر باز زدند اما تجهیزات مورد نیاز توسط شرکت‌های ایرانی در حال تامین است.
سال گذشته نیز قرارداد تامین ۵۰ دستگاه الکترو پمپ با سازندگان داخلی به امضا رسید. بر این اساس، ساخت ۲۰ دستگاه الکتروپمپ با توان ۲.۵ مگاوات با قراردادی ۱۷.۵ میلیون دلاری با شرکت پمپیران به امضا رسید.
همچنین ساخت ۲۰ پمپ نیز با توان ۲.۵ مگاواتی به شرکت پمپ‌های صنعتی ایران سپرده شد که ارزش این قرارداد ۱۸.۱ میلیون یورو برآورد شده است.
۱۰ الکتروپمپ باقیمانده را نیز شرکت پتکو می‌سازد که ۸.۹ میلیون یورو صرف آن خواهد شد.
علاوه بر منافع اقتصادی و سیاسی انتقال نفت غرب کارون به بندر جاسک، ساخت این خط لوله عملا توانسته اشتغالزایی بالایی را در بین پیمانکاران ایجاد کند و توسعه مناطق محروم را نیز به دنبال داشته باشد.
این در حالی است که تحریم‌کنندگان امیدوار بودند با تحریم ایران بتوانند ابتدا اقتصاد و سپس تمام کشور را تسلیم خواسته خود کنند امری که با ادامه توسعه در صنعت نفت به کابوسی برای آن‌ها تبدیل شده و دولت نیز استوارتر از همیشه برای رونق اقتصاد قدم بر می‌دارد.
ساخت پتروپالایشگاهی در مقیاس جهانی
طرح دیگری که دیروز با حضور ویدئو کنفرانسی رئیس جمهوری به بهره‌برداری رسید، خط تولید نرمال هگزان در پالایشگاه امام خمینی شازند بود.
با اجرای این طرح مبتکرانه و خلاقانه که ایده نخستین آن در مهرماه سال گذشته (۹۸) مطرح شده و با ایجاد تغییراتی در واحد ایزومریزاسیون فاز دوم این پالایشگاه اجرایی و سرانجام در بهمن ماه سال گذشته به بهره‌برداری رسید، سالانه ۵۰ هزار تن نرمال هگزان در این پالایشگاه تولید خواهد شد که به عنوان خوراک در واحدهای پلیمری مورد استفاده قرار می گیرد.
با این اقدام زنجیره تکمیل ارزش از پالایشگاه نفت تا صنایع پلیمری که تقریبا در انتهای این زنجیره قرار دارند کامل خواهد شد و خام فروشی به حداقل می‌رسد.
نرمال هگزان در صنایع پتروشیمی (تولید گریدهای پلیمری) و صنایع غذایی (روغن‌کشی) کاربرد دارد و تاکنون از خارج کشور وارد می‌شده است که با توجه به این که میزان نیاز صنایع داخلی سالانه حدود ۳۰ هزار تن است، با اجرای این طرح علاوه بر تامین نیاز داخلی، همزمان با سال جهش تولید، امکان صادرات سالانه ۲۰ هزار تن نرمال هگزان در کشور فراهم شده است که گام مهمی در خودکفایی کشور در تولید فرآورده‌های نفتی به شمار رفته و از محل حذف واردات این محصول، صرفه‌جویی سالانه معادل ۳۰ میلیون دلار در کشور محقق شده است.
اجرای این طرح بدون هیچ‌گونه سرمایه‌گذاری و صرف هزینه و تنها با اجرای یک طرح خلاقانه با استفاده از ظرفیت‌های خالی واحدهای فرآیندی (واحد ایزومریزاسیون فاز ۲) و ایجاد تغییرات فرآیندی در این واحدها محقق شده است که علاوه بر تولید محصول هگزان، افزایش کیفیت و کمیت بنزین تولیدی در این پالایشگاه را نیز به همراه داشته است.
رونق صنعت پتروشیمی با تکیه بر کاتالیست‌های ایرانی
پلی‌اتیلن سنگین میاندوآب با ظرفیت تولید سالانه ۱۴۰ هزار تن محصول در مسیر خط لوله اتیلن غرب و سرمایه‌گذاری ۴۰ میلیون یورو و ۸ هزار میلیارد ریال (معادل ۱۲۰ میلیون دلار) نیز دیگر طرح نفتی بود که در پنج‌شنبه‌های افتتاح مورد بهره‌برداری قرار گرفت.
ساخت این مجتمع در سال ۱۳۹۲ در زمینی به مساحت ۲۲ هکتار در شهرستان میاندوآب آغاز شد. این مجتمع تحت لیسانس شرکت میتسویی ژاپن است که ۷۰ درصد مالکیت آن به شرکت پتروشیمی باختر و ۳۰ درصد آن به متانول پوشینه تعلق دارد.
طرح تولید هگزان پالایشگاه امام خمینی (ره) شازند اراک، ظرفیت تولید بیش از ۱۹۰ هزار لیتر محصول نرمال هگزان را دارد. نیاز صنایع کشور به محصول نرمال هگزان سالانه ۳۰ هزار تن است که با توجه به ظرفیت تولید ۵۰ هزار تنی این محصول، امکان صادرات سالانه ۲۰ هزار تن نرمال هگزان در کشور فراهم شده است که این امر در سال جهش تولید، گام مهمی در خودکفایی کشور در تولید فرآورده‌های نفتی به شمار می‌رود.
تولید پلی‌اتیلن در پتروشیمی میاندوآب با کاتالیست داخلی برای نخستین بار در کشور اتفاق می‌افتد و همه واحدهای مشابه از کاتالیست وارداتی استفاده می‌کنند.
ساخت پتروشیمی میاندوآب با استفاده از منابع داخلی شرکت صورت گرفته و عملیات اجرایی پتروشیمی میاندوآب با ظرفیت تولید ۱۴۰ هزار تن ظرفیت پلی‌اتیلن از سال ۹۵ آغاز و هفته گذشته به تولید رسید.