ظریف: حذف دلار از مبادلات را با تهاتر دنبال کرده‌ایم/ کاهش فشار اقتصادی بر مردم در اولویت است
وزیر امور خارجه کشورمان در نشست علنی مجلس با تاکید بر اینکه تمام تلاشمان را برای کاهش فشار اقتصادی معطوف کرده‌ایم گفت:ما در وزارت امور خارجه وظیفه مستقیم در اقتصاد نداریم اما تلاش کرده‌ایم تسهیل گر باشیم.
محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان در جلسه علنی امروز (یکشنبه 15 تیر ماه) مجلس شورای اسلامی با تاکید بر اینکه تمام تلاشمان را برای کاهش فشار اقتصادی معطوف کرده‌ایم گفت:ما در وزارت امور خارجه وظیفه مستقیم در اقتصاد نداریم اما تلاش کرده‌ایم تسهیل گر باشیم.
وی حذف دلار از مبادلات اقتصادی در تعامل با برخی کشورها یکی از مواردی دانست که فشار تحریم‌ها را کاهش میدهد و گفت: با تهاتر این موضوع را پیگیری کرده‌ایم و موفقیت‌هایی هم داشته‌ایم.
ظریف در ابتدای سخنانش خطاب به نمایندگان مجلس یازدهم گفت: از آنجا که اولین بار است که در مجلس حضور می‌یابم، ابتدا به اعضای محترم و هیئت رئیسه تبریک عرض می‌کنم و برای همه دوستان از خداوند متعال توفیق خدمت به مردم ایران را مسالت می‌کنم.
وی با اشاره به اینکه امروز دنیا شاهد یک تحول عمده در صد سال و یا ۷۰ سال گذشته است که بعد از پایان جنگ جهانی دوم بی‌سابقه است، ادامه داد: این تغییرات در روابط بین‌الملل بنیادین است به طوری که ماهیت بسیاری از مفاهیم و روابط در روابط بین‌الملل در حال تغییر است.
ظریف یادآور شد: این تحولات از پایان امپراتوری شرق شروع شد، البته غربی‌ها فکر می‌کردند که این پایان یعنی پیروزی جبهه غرب ولی به زودی فهمیدند که شرایط جدیدی در روابط بین الملل حاکم شده و اشتباه برداشتی که در ابتدای دهه ۹۰ میلادی کردند هنوز هم غرب تاوان آن اشتباه برداشتی آن را می پردازد.
وی تاکید کرد: آنچه که مهم است، شرایط سیال گذار بین المللی است که پایانی هم برای آن متصور نیست، مهمترین نکته در این شرایط فهم دقیق و عدم اشتباه است هر کس که در شرایط گذار در تاریخ اشتباه کرده دچار مشکلات اساسی شده و برخی حکومت‌ها به پایان رسیده‌اند.
وزیر امور خارجه یادآوری کرد: متاسفانه ایران هم در تاریخ معاصر در مقاطع گذار به دلایل مختلفی با وجود اهمیت ژئوپلتیک و استراتژیک خود نتوانسته تا قبل از انقلاب نقش بسزایی در این شرایط ایفا کند و فرصت‌ها از دست رفته است، شاید به دلیل اینکه در گذشته جهت‌گیری‌های جهانی شناخته نشده، کنشگری فعال نداشتیم و شاید انسجام داخلی نداشتیم. مهمتر از همه شاید نخبگان جامعه ما در شرایط گذار تدبیر و شجاعت کافی نداشتند که در شرایط گذار بتوانند شرایط کشور را به شکل مدیریت کنند که این شرایط گذار به نفع کشور تمام شود.
وزیر امور خارجه با اشاره به شرایط گذار حاکم بر مناسبات بین المللی اظهارداشت: امروز شرایط گذار، مشخصه مهم دارد مشخصه اول «شدن مداوم» یا «سیالیت» همه جانبه و ائتلاف‌های کوتاه مدت فرصت طلبانه و تحول در مفاهیم است. تحول دوم جابجایی مراکز و کانون‌های قدرت در روابط بین‌المللی حرکت از جهانی است که همه چیزش در غرب اتفاق می‌افتاد از اتفاقات مهم تا تصمیم گیری‌های مهم غرب محور بود به جهانی که امروز این چنین نیست.
* همه مفاهیم بین‌المللی و روابط سیاسی دچار تحول بنیادین شده است
ظریف اضافه کرد: همه مفاهیم بین‌المللی و روابط سیاسی دچار تحول بنیادین شده است. نه این که مفاهیم قبلی نابود شده است امام مفاهیم جدیدی جایگزین شده که فرصت ویژه ای را برای کشورهایی نظیر جمهوری اسلامی ایجاد کرده است و امام راحل اولین فردی بود که این تحول را تشخیص داد، اگر نامه امام به گورباچف را ملاحظه کنید می بینید در آن زمان حضرت امام این تحول را تشخیص دادند و بدنبال ایشان خلف صالح ایشان رهبر معظم انقلاب همین روش را ادامه دادند.
وزیر امور خارجه ادامه داد: آنچه که تحول پیدا کرده است امینت و قدرت دچار تحول شده است و امروز مفاهیم جدیدی می‌توانند امنیت ساز باشند و امنیت را ایجاد کنند. دوم این که جهان فقط غرب نیست و حتی در درون غرب جنگ داخلی بین قدرت و نظام لیبرال جهانی شکل گرفته است.
وی گفت: برآمدن چین و کشورهای تازه ظهور و همین نگرانی آمریکا از ابتدای دهه ۹۰ بوده و همه سیاست‌هایی که آمریکا دنبال کرده است به خاطر این بوده که فکر می‌کرده در این شرایط انتقالی اگر سریع نجنبد امکاناتش را از دست میدهد.
ظریف با اشاره به تلاش آمریکا برای نگه داشتن شرایط قدیم گفت: آمریکا به عنوان یک قدرت ارتجاعی و قدرتی که تلاش می کند، شرایط گذشته را که به نفعش بوده نگه دارد و از روی آمدن مفاهیم جدید قدرت جلوگیری کند این است که تمام دنیا را امنیتی کند.
وزیر امور خارجه با اشاره به اینکه آمریکا کرونا را هم امنیتی کرده است افزود: یعنی با چین برخوردی می‌کند که انگار ویروس کرونا یک تحول امنیتی است. گرچه بعضی تئوری‌هایی در مورد امنیتی بودن کرونا از هر دو طرف است اما آمریکا به دلیل دیگری دارد این را امنیت سازی می‌کند برای این که بتواند خودش را حفظ کند.
* شرایط برای کنشگری ایران به وجود آمده است
وزیر امورخارجه ادامه داد: در کنار آن آمریکا تلاش می کند در این شرایط انتقالی جمهوری اسلامی را به عنوان قدرتی که می‌تواند در شرایط جدید با شناخت صحیح برآید، امنیتی کند. در این شرایط فضا برای کنشگری ایران به وجود آمده که ما باید این را بپذیریم که اگر در شرایطی هم می شد گفت که امر محتوم در دنیا وجود دارد گرچه براساس تفکر اسلامی ما معتقدیم به محتوم بودن و جبر نیستیم اما امروز تفکر محتومی برپایه همه مبانی روابط بین المللی غلط است.
وی با بیان اینکه امر محتومی در جهان وجود ندارد همه چیز در حال شدن است و انسان و کشورها به عنوان قدرت‌های کنشگر می توانند تاثیرگذار باشند؛ ادامه داد: هر گونه محتوم انگاری به معنای تسلیم در برابر قدرت‌ها است. محتوم انگاری خطر جدی است که جوامع را تهدید می کند و ما باید بپذیریم که ما کنشگر هستیم و تاثیرگذاریم و می‌توانیم آینده خودمان را خودمان شکل دهیم. امروز شرایطی شده که نه تنها کشورها بلکه یک فرد انسانی هم می‌تواند در تحولات بین المللی تاثیرگذار باشد.
ظریف افزود: در این شرایط که جمهوری اسلامی با یک قدرت واقعی و آن قدرت معنایی که امام راحل آن را به خوبی درک کردند و به خوبی از آن هم استفاده کردند و رهبر معظم انقلاب هم در سیاست‌های داهیانه شان همین را پیگیری می‌کنند، جمهوری اسلامی یک قدرت در حال برآمدن است و برای همین است که آمریکا یک جنگ تمام عیار به عنوان نماینده نظام قبلی و به عنوان کسی که می‌خواهد آن روابط کنشگری نظام قبلی را حفظ کند، بر جمهوری اسلامی حاکم کرده است.
* آمریکا می‌خواهد ایران را یک تهدید امنیتی معرفی کند
وزیر امور خارجه اظهارداشت: در این جنگ تمام عیار آمریکا می‌خواهد چند کار انجام دهد که مهمترین آن یک مفهوم سازی است و آن این است که از ایران یک تهدید امنیتی ایجاد کند. وقتی از ایران یک تهدید امنیتی ایجاد کرد موضوع ایران می شود موضوع مکان‌ها و حوزه‌هایی که آمریکا در آنها اقتدار دارد مثل شورای امنیت یا این که به حوزه های امنیتی اقتصاد بکشاند و بتواند از ضربه های امنیتی در اقتصاد جهانی استفاده کند.
وی افزود: یکی از کارهای مهمی که آمریکا در دوران اوباما انجام داد با علم به این که دارد قدرتش را از دست میدهد ضرب های اقتصادی جهانی را امنیتی سازی کرد. مثل بحث‌های مبارزه با پولشویی و مبارزه با تامین مالی تروریسم و اقداماتی از این قبیل که توانست دنیا را در حوزه‌هایی گرفتار کند و از آن حوزه‌ها برای پیگیری‌های امنیتی خود استفاده کند.
* هدف آمریکا مشروعیت زدایی از نظام است
ظریف اظهار داشت: یکی از اقداماتی که آمریکا انجام میدهد، فشار بر دوستان ایران و هدف قرار دادن منافع ایران در منطقه است که این حوزه هم نیازمند به توجه ویژه ما هست. مهمترین هدفی که آمریکا دنبال می‌کند جدا کردن مردم از حاکمیت و ناکارآمد نشان دادن نظام و مشروعیت زدایی از نظام است.
وی ادامه داد: اگر کتاب دوستان نگاهی به کتاب جان بولتون بکنند می‌بینند که در پشت همه سیاست‌هایی که آمریکا به نام فشار حداکثری دنبال می‌کند این اهداف نهفته است.
* سیاست خارجی حوزه دعوای جناحی نیست
وزیر امور خارجه با تاکید بر لزوم انسجام درونی گفت: سیاست خارجی حوزه دعوای جناحی و گروهی نیست به همین دلیل سیاست خارجی در قانون اساسی در حوزه اختیارات مقام معظم رهبری است و سیاست‌های کلی نظام در حوزه سیاست خارجی را مقام معظم رهبری تعیین می کنند. این یعنی اجتناب از دوگانه سازی و دعوای داخلی در حوزه سیاست خارجی.
رییس دستگاه دیپلماسی خاطرنشان کرد: بحث دوم تمرکز بر منطقه و همسایگان است ایران باید در منطقه به عنوان تولید کننده امنیت و ثبات و توسعه برای همسایگان شناخته شود. ما باید سیاست همسایگی را دنبال کنیم و همسایگان ما احساس کنند بهترین روابط را با ایران دارند به همین دلیل ما در ۷ سال گذشته بیشترین ارتباط را با همسایگان داشتیم.
* سیاست خارجی ما متمرکز بر همسایگی است
وی با بیان اینکه امروز بهترین روابط را با ترکیه، روسیه، افغانستان، آذربایجان، عراق، پاکستان و بعضی از همسایگان جنوبی مان که خواهان روابط خوب با ایران بودند، داریم، اظهار داشت: تعداد سفرهای بنده به این کشورها چندین برابر سفر به بقیه کشورهاست؛ بیش از ۲۰ سفربه روسیه و ۲۰ سفر به ترکیه، سفرهای متعدد به پاکستان و افغانستان و عراق همه اینها نشان دهنده تمرکز بر همسایگی هست.
* حذف دلار از مبادلات راهی برای فرار از تحریم ها
وزیر امور خارجه با تشریح اقدامات این وزارتخانه در حوزه اقتصادی برای کاهش فشار تحریم‌ها بر مردم گفت: یکی از موضوعات که فشار تحریم ها را کاهش میدهد حذف دلار از مبادلات است که ما از طریق تهاتر این موضوع را دنبال کرده‌ایم که بسیاری از کشورها هم در این زمینه با ما همراهی دارند. امیدواریم مراجع داخلی و مجلس بتوانند کمک کنند، تا مقاومت‌هایی که در حوزه تهاتر در داخل کشور وجود دارد، از بین برود.
وی با اشاره به تلاش این وزارتخانه برای ایجاد توافق‌های منطقه ای یادآوری کرد: پیوستن ایران به اتحادیه اقتصادی اوراسیا هم نشان دهنده توجه ما به انتقال منطقه ای قدرت است و هم نشان دهنده توجه ما به حوزه پیرامونی و توجه ما به اقتصاد و روابط اقتصادی با همسایگان است.
وزیر امور خارجه در ادامه به رفع موانع صادراتی کالا و خدمات مثل ضمانت نامه‌ها اشاره کرد و گفت: یکی از مشکلات در توسعه صادرات مشکل ضمانت‌نامه های ما بود. یعنی هم صادرکنندگان مواد و هم صادرکنندگان خدمات فنی مهندسی از این مشکل رنج می بردند که تلاش کردیم این مشکل را حل کنیم.
وی افزود: موضوع دیگر شناسایی فرصت‌های خارجی است، اگر سایت وزارت خارجه را ملاحظه کنید می‌بینید همه فرصت‌های خارجی را به بخش داخلی ارائه می دهیم. اقدام بعدی که الان در حال انجام آن هستیم، ارائه توانمندی‌های داخلی به خارج است که نرم افزار و امکانات آن تهیه شده است و نیاز به یک هماهنگی با بخش خصوصی دارد که بتوانیم ظرفیت های داخلی را هم به خارج معرفی کنیم.
ظریف با تشریح اقدامات انجام شده در زمینه کرویدورهای ارتباطی ادامه داد: یکی از مفاد مهم توافق ۲۵ ساله ما و چین بازگرداندن ایران به پروژه راه ابریشم است. یکی از اتفاقات ناگواری که افتاده بود این بود که ایران از همه کریدورهای ارتباطی منطقه خارج می‌شد.
وزیر امور خارجه افزود: یکی از اهدافی که با همسایگان دنبال می‌کنیم کریدور شمال - جنوب، کریدور شرق -غرب، راه آهن شلمچه - بصره است و همه به خاطر این است که ایران را بعنوان هاب ارتباطی منطقه حفظ کنیم و این فرصت ویژه را از دست ندهیم؛ علاوه بر اینها گفت و گوهایی با قوه قضاییه برای ایجاد شرایط ویژه برای بخش خصوصی داشتیم.
ظریف توجه به ظرفیت‌های استانی را از دیگر اقدامات وزارت امور خارجه عنوان کرد و از نمایندگان خواست تا برای معرفی ظرفیت های اقتصادی استان ها به دنیا به وزارت امور خارجه کمک کنند.
وزیر امور خارجه یادآورشد: شرایط دنیا، شرایط در حال تحول است و جمهوری اسلامی توان این را دارد که در این شرایط در حال تحول نقش بسیار مهمی ایجاد کند. ایفای این نقش نیازمند انسجام داخلی است.
* هر هفته با شهید سلیمانی جلسه داشتم
وی خاطرنشان کرد: ما در خدمت شما هستیم چرا که ما دیدگاه جناحی و حزبی نداریم چرا که در وزارت امورخارجه حزبی و جناحی شدن به معنی پایان عضویت در وزارت امورخارجه است.
وی با تاکید بر این که ما آماده ایم با همه ظرفیت‌های ملی برای پیشبرد اهداف انقلاب تلاش کنیم، گفت: همانطور که ما این امکان را داشتیم که بهترین روابط را با برادر شهیدم مرحوم قاسم سلیمانی داشته باشیم و من هر هفته با ایشان جلسه هماهنگی داشتم این امکان را هم داریم که با همه شما برای پیشبرد اهداف انقلاب اسلامی و نظام مقدس جمهوری اسلامی همکاری کنیم.
