نزدیک به پنج ماه است که کرونا ویروس مهمان ناخوانده کره زمین شده و تمام معادلات را بهم ریخته و نام و تعداد مبتلایان و قربانیانش هر روز در صدر اخبار خودنمایی می‌کند و مفاهیم و نگرانی‌هایی جدید به دنیا اضافه شده است. یکی از این نگرانی‌ها، ترس از ابتلا به کرونا است که باعث شده تا برخی با دیدن کوچکترین علائمی اضطراب ابتلا به این ویروس به جانشان بیفتد و همین موضوع، تست کرونا را تبدیل به موضوعی مهم کرده است.
می‌گویند کرونا ناشناخته است، هنوز نه داروی قطعی برای درمان دارد و نه هنوز واکسنی برای آن ساخته شده و از طرفی هر روز به تعداد علائم آن افزوده می‌شود و علاوه بر تمام این ها به گفته متخصصان همین ناشناختگی سبب شده که هنوز تست تشخیصی قطعی برای این بیماری وجود نداشته باشد.
چرا نتایج تست‌های کرونا تغییر می‌کند؟
آزمایش خون و تست سی‌تی اسکن از اولین روش‌هایی بودند که در ابتدای شیوع این بیماری تلاش می‌شد تا از طریق آنها ابتلا به کوید۱۹ را تشخیص داد اما این روش‌ها در برخی موارد پاسخ صحیح نداشتند و تست فردی که علائم بالینی داشت و مبتلا به این ویروس بود، منفی اعلام می‌شد. اما اخیرا از روش دیگری به اسم PCR یا تست مخاط استفاده می‌شود که در این روش از مخاط گلو یا حلق فرد برداشته می‌شود تا ابتلا به این ویروس تشخیص داده شود. با این وجود این تست هم در تشخیص ابتلا، دقت صد در صدی ندارد.
نمونه معروف این مثبت و منفی شدن کاذب تست کرونا، بازیکنان تیم استقلال بودند که تست اولیه آنها مثبت اعلام شد و کمی بعد گفته شد که تست ثانویه منفی بوده است.
یکی از افرادی که اخیرا درگیر این بیماری شده است می‌گوید: شش روز بعد از بروز علائم و بستری شدن، از من آزمایش خون و سی تی اسکن گرفته شد که هیچ کدام وجود ویروس در بدن را تشخیص ندادند اما دو روز بعد، آزمایش PCR من مثبت شد.
دکتر کامیاب، متخصص پاتولوژی و هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران با تاکید براینکه هیچ چیز به اندازه پیش‌گیری و رعایت اصول بهداشتی کاربردی نیست، می‌گوید: برای اینکه از فردی آزمایش کرونا گرفته شود، در ابتدا باید فرد علائم بالینی داشته باشد و بدون هیچ علامتی آزمایش دادن، منطقی نیست. در حل حاضر بهترین روش موجود برای تست کرونا، PCR تست مخاطی است که البته این تست هم به طور قطعی ویروس را نشان نمی‌دهد و بسته به اینکه در چه دوره‌ای از بیماری از فرد تست گرفته می‌شود، درصد خطای متفاوتی دارد.
بهترین وقت برای تست PCR چه زمانی است؟
کامیاب ادامه می‌دهد: به طور مثال تا چند روز قبل از بروز علائم یا در روزهای اول بیماری، جواب این تست احتمالا منفی خواهد بود و این درصد خطا با بروز بیشتر علائم کمتر می‌شود. در شروع بروز بیماری تا ۴۰ درصد احتمال خطا وجود دارد و بهترین زمان برای تست PCR چند روز پس از بروز کامل علائم است اما حتی در این حالت هم ۲۰ تا ۳۰ درصد ممکن است تست خطاب کاذب داشته باشد، یعنی فرد مبتلا باشد اما آزمایش نتیجه را منفی نشان دهد. همچنین بعد از گذشت ده روز و ضعیف شدن بیماری مجددا درصد منفی کاذب شدن تست دوباره بالا می‌رود.
قطعا اصلی‌ترین پاسخ این سوال، ناشناخته بودن ویروس کرونا است؛ اما عوامل دیگری هم بر این موضوع تاثیر گذارند. به همین دلیل است که متخصصان توصیه می‌کنند انجام این تست و تفسیر آن حتما باید توسط پزشک انجام شود.
به طور مثال ممکن است نمونه مخاطی در مراحل جمع آوری یا آنالیز آلوده شود، یا در دمای درستی نگهداری نشود یا اینکه مواد شیمیایی که برای استخراج ژنتیک ویروس استفاده می‌شود، درست کار نکند که همه این عوامل سبب می‌شوند تا آزمایش شما نتیجه درستی نداشته باشد.
مبتلا شدن به کرونا ما را از ابتلای مجدد ایمن می‌کند؟
تست خون یکی از اصلی‌ترین تست‌هایی بود که در ابتدای شیوع کرونا انجام می‌شد. این تست در واقع، نشان دهنده وضعیت التهاب در بدن است و در تشخیص خیلی از عفونت‌ها در بدن کاربرد دارد.
دکتر کامیاب در این رابطه می‌گوید: تست‌هایی که برای تشخصی کرونا به کار می‌رود، تست‌های سرولوژیک خون است. یعنی سیستم ایمنی بدن بر علیه یک انتی ژن، انتی بادی تولید می‌کند و میزان این آنتی بادی را در خون اندازه گیری می‌کنند.
این متخصص پاتولوژی ادامه می‌دهد: دو نوع آنتی بادی در بدن وجود دارد. نوع اول Igm است که این انتی بادی در مرحله حاد بیماری که علائم واضح هستند، بالا می‌رود و به مرور هم پایین می‌آید. آنتی بادی دوم Igg است که همزمان با پایین امدن میزان انتی بادی اول بالا می‌رود. وجود این آنتی بادی در خون همان دلیلی است که در تحلیل تست‌ها گفته می‌شود که نشان دهنده این است که فرد از بیماری بهبود یافته است.
دکتر کامیاب با تاکید بر اینکه بالا بودن آنتی بادی دوم در بدن به هیچ عنوان دلیل بر ایمن شدن فرد نیست، می‌گوید: سیستم ایمنی افراد با یکدیگر متفاوت است، میزان این انتی بادی ممکن است به مرور پایین بیاید و فرد دوباره مبتلا شود؛ به همین دلیل است که تاکنون ساخت واکسن برای این ویروس موفقیت آمیز نبوده است.
چقدر می‌توان به تبلیغات تست کرونا در منزل اعتماد کرد؟
شاید برای شما هم پیش آمده باشد که پیامکی با مضمون انجام تست کرونا در منزل یا تبلیغاتی از این دست مواجهه شده باشید.
در تماس با یکی از این مراکز از نوع تست و هزینه آن پرسید، و اپراتور در پاسخ با بیان اینکه تست کرونا در منزل توسط یک مجموعه آزمایشگاهی انجام می‌شود، گفت: معمولا افرادی که برای این تست به ما مراجعه می‌کنند، یا شخص هستند یا موسسات که برای سلامت سنجی کارکنان و مجموعه خود اقدام می‌کنند. آزمایشگاه ما تست PCR و خون انجام می‌دهد که هزینه تست ۵۸۰ هزار تومان است و تست خون که آنتی بادی را چک می‌کند، ۱۳۴ هزار تومان است و هزینه ایاب و ذهاب به منزل شما با توجه به فاصله‌ای که از ما دارید، از ۷۵ هزار تومان به بالا متغیر است.
از میزان اعتماد قطعی به تست که سوال می‌شود، اپراتور می‌گوید خیالتان راحت باشد، به شما نتیجه قطعی اعلام می‌شود.
دکتر کامیاب در این رابطه می‌گوید: تست خون‌هایی که اخیرا در منزل گرفته می‌شود، بر اساس تست‌های سرولوژیک است و آنتی بادی IGG را در بدن نشان می‌دهد و با توجه به صحبت‌های گفته شده، وجود این آنتی بادی قطعیتی را در مورد ابتلا نشان نمی‌دهد.