در تابلوی نمادهای بورسی، اطلاعات مختلفی وجود دارد که می‌تواند نشان‌دهنده وضعیت شرکت‌ها باشد. یکی از این اطلاعات، درصد سهام شناور هر شرکت است. در واقع در یک دسته‌بندی، می‌توانیم سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس را به دو گروه تقسیم کنیم؛ سهام راهبردی و سهام شناور. تفاوت این دو گروه، در انگیزه سهامداران است.
انگیزه سهامدار راهبردی، مشارکت در مدیریت شرکت و به‌دست آوردن اختیارات مدیریتی است و بنابراین، حداقل در کوتاه‌مدت اقدام به‌فروش سهام خود نمی‌کند. در مقابل، سهام شناور، در اختیار سرمایه‌گذاران و معامله‌گرانی است که با هدف کسب سود در بازار حضور دارند.
مصوبه اخیر هیات دولت به‌دنبال افزایش نسبت سهام شناور شرکت‌های تابع دستگاه‌های دولتی است. بر این اساس، دستگاه‌های اجرایی مکلف شدند با وزات امور اقتصادی و دارایی همکاری لازم را داشته باشند تا نسبت سهام شناورر خود را تا پایان مهرماه امسال، حداقل تا ۲۵ درصد افزایش دهند.
یک کارشناس بازار سرمایه در این‌باره می‌گوید، در شرایطی که بسیاری از تحلیل‌گران نسبت به شیب تند صعودی شاخص بورس، ابزار نگرانی کرده و معتقدند رشد شاخص باید به‌صورت تدریجی و با اتکا به عوامل بنیادین انجام شود، این مصوبه می‌تواند برطرف‌کننده چنین نگرانی‌هایی باشد.
کشف قیمت واقعی با افزایش سهام شناور شرکت‌ها
احمد اشتیاقی کارشناس بازار سرمایه در این رابطه گفت: به‌نظر می‌رسد تصمیم درباره افزایش سهام شناور شرکت‌های بورسی می‌تواند از رشد یک‌باره و هیجانی شاخص جلوگیری کرده و همزمان به گسترش بازار و به‌دنبال آن، کشف قیمت بهتر در بازار بینجامد و اختیار قیمت سهم را از سهامدار عمده بگیرد. افزایش شناوری سهم تا جایی که مدیریت شرکت‌ها را تحت شعاع قرار ندهد، هیچ آسیبی به بازار نمی‌رساند.
این کارشناس بازار سرمایه درباره تأثیر افزایش سهام شناور بر مدیریت شرکت‌ها گفت: افزایش سهام شناور، بدون تغییرات مدیریتی در شرکت، تا ۳۳ درصد امکان‌پذیر است و مدیریت می‌تواند اختیارات خود در مجامع را حفظ کند.
وی افزود: اگر مدیریت بخواهد اختیار تصمیم‌گیری در مجمع عمومی فوق‌العاده را که موضوع‌های شرکت در آن با دو سوم آرا به تصویب می‌رسد حفظ کند، باید مازاد بر آن، سهم شناور داشته باشد. در این صورت قاعده سهامی عام نیز بر آن جاری خواهد شد. بنابراین، برای حفظ ۶۷ درصد آرای مجمع عمومی فوق‌العاده، منطقی است که شناوری سهام شرکت‌ها تا ۳۳ درصد افزایش یابد. با همین قاعده، همزمان با حفظ اختیارات مدیریتی خود می‌تواند حمایت خود از سهم را نیز دنبال کند.
هدف مشترک عرضه اولیه و شناورسازی سهام
این کارشناس بازار سرمایه درباره آثار افزایش سهام شناور شرکت‌ها بر گسترش بازار سهام گفت: هدف ما، توسعه و تعمیق بازار سرمایه است. این هدف می‌تواند با عرضه اولیه و افزایش شناوری سهام محقق شود.
وی درباره آثار مشترک این دو توضیح داد: شما می‌توانید ۱۰ درصد از سهام شرکتی را در قالب عرضه اولیه به فروش برسانید یا سهام شناور شرکتی را که پیش از این در بورس عرضه شده افزایش دهید. هر دوی روش یک خاصیت دارند و به توسعه بازار سرمایه و جذب منابع جدید کمک می‌کنند.
حباب‌شکن بازار سهام
اشتیاقی درباره مزایای افزایش سهام شناور شرکت‌های بورس گفت: این موضوع اجازه نمی‌دهد جریان پول ورودی که در عرضه اولیه به بازار سهام آمده، روی سهم‌های کنونی انباشته شده و سبب تشکیل حباب شود زیرا توجه فعالان بازار را به سهم‌هایی که در ارزش ذاتی و زیر ارزش ذاتی خود معامله می‌شوند، سوق می‌دهد.
این کارشناس بازار سرمایه، شرایط کنونی بورس را آماده پذیرش این مصوبه دانست و گفت: اگر شرایط بازار به‌گونه‌ای بود که فروشنده‌ها بیشتر از خریداران بودند، شاید کشش بازار را برای جذب این عرضه‌های شناور کافی نمی‌دانستیم، اما در شرایط کنونی که سهم‌ها تقریباً از ارزش ذاتی خود عبور کردند، با عرضه این سهام می‌توان از شکل‌گیری حباب جلوگیری کرد.
وی افزود: این موضوع می‌تواند از رشد غیرمنطقی شاخص نیز جلوگیری کند و روند مدیریت شده و کنترل شده‌ای را برای رشد شاخص رقم بزند.
اثرگذاری بر کاهش فشار روی هسته معاملات
افزایش سهام شناور شرکت‌ها می‌تواند تعداد معاملات را افزایش دهد و این موضوع، ارتباط مستقیمی با ظرفیت زیرساخت فناوری اطلاعات و هسته معاملات دارد.
اشتیاقی با تاکید بر اینکه «زیرساخت‌های کنونی، کشش این حجم از معاملات را ندارد»، گفت: در حال حاضر روزانه نزدیک به یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفر از سامانه معاملات آنلاین استفاده می‌کنند؛ این سامانه برای این تعداد کاربر و این حجم تراکنش ایجاد نشده بود.
وی تاکید کرد، لازم است برآوردی نسبت به افرادی که به تازگی به معاملات آنلاین اضافه می‌شوند داشته باشیم. در یک سال گذشته تعداد یک میلیون نفر به کاربران سامانه معاملات آنلاین اضافه شده است. اگر قرار باشد روند ورود افراد به همین صورت باقی بماند، هسته معاملات کشش این حجم از متقاضیان را نخواهد داشت.
این کارشناس بازار سرمایه درباره «کارگزار محور شدن معاملات» برای بهبود زیرساخت نیز گفت: پیشنهادی که درباره انجام معاملات در داخل کارگزاری و بدون ارسال به هسته مطرح شده، می‌تواند راهگشا باشد. این نوع معاملات، که به معناری کارگزارمحور شدن معاملات است نیاز به نرم‌افزارهای خاص خود دارد. در این روش، اگر خریدار و فروشنده یک سهم از یک کارگزاری یکسان استفاده کنند، معامله بین این دو، بدون ارسال به هسته معاملاتی و در خود کارگزاری انجام می‌شود. عملیاتی شدن این پیشنهاد، می‌تواند تا حدودی فشار وارد بر هسته معاملات را کاهش دهد و مسأله تأخیر در ارسال سفارش‌ها را حل کند.