دکتر علیرضا سلیمی - رییس انجمن متخصصان بیهوشی کشور گفت: روزهای سختی را پشت سر می گذاریم. از همکارانم در جامعه پزشکی که با ایثار و از خودگذشتگی در حال خدمت رسانی هستند، تشکر می کنم. از خبرنگاران نیز تشکر ویژه دارم؛ چراکه هم در بحث آموزش همگانی کمک کردند و هم مشکلات و لحظات حساس جامعه پزشکی را ثبت کردند و به گوش مردم رساندند.
وی افزود: این روزها سخت است. شعار بسیار خوب "کرونا را شکست می دهیم" شعار خوبی است که باید آن را برای طولانی مدت حفظ کنیم، اما اکنون انتظار ما این است که شعارهایی برای کوتاه مدت هم تعریف شود. مهم ترین شعاری که برای کوتاه مدت نیاز داریم "قطع زنجیره انتقال"، "کاهش ابتلا و مرگ و میر" و حفظ جامعه پزشکی" می تواند شعار کوتاه مدت ما باشد.
بازگشت به زندگی عادی در چند ماه آتی میسر نیست
وی افزود: شکست دادن کرونا در چند ماه آینده و بازگشتن به زندگی عادی میسر نیست. تولید و دسترسی به یک واکسن خوب آن هم با تعداد میلیاردی، پیدا کردن یک داروی علاج کننده کووید-۱۹ و سایر روش‌ها، حداقل در ماه های آینده عملیاتی نخواهد بود. آنچه برای ما باقی می ماند، قطع زنجیره انتقال و برنامه ریزی برای ادامه چرخه زندگی و به حداقل رسیدن ابتلا است.
دغدغه های جامعه پزشکی برطرف شود
سلیمی ادامه داد: امروز چند درخواست دارم؛ ولا انتظار داریم که مسئولان حمایت همه جانبه ای ازحوزه سلامت و جامعه پزشکی داشته باشند. تا این لحظه در سطوح بالا قدردانی‌ها انجام شده است، اما انتظار داریم در سطوح میانی و پایین تر گام های عملیاتی برای تشکر از حوزه سلامت برداشته شود. امیدواریم که دغدغه های معمولی جامعه پزشکی برطرف شود. معوقات، مشکلات مالیاتی و ... امروز نباید لحظه‌ای از وقت جامعه پزشکی را به خود اختصاص دهد.
صحنه های دردناک از ابتلای متخصصان در بیمارستان ها
وی با بیان اینکه میزان ابتلا در حوزه سلامت بیش از حد معمول است، گفت: البته در تمام دنیا ابتلای افرادی که در خطوط اول حوزه سلامت قرار دارند، چندین برابر جامعه معمولی است. به نظر می رسد که میزان ابتلای جامعه پزشکی در ایران زیاد است. به طوری که فقط در تهران بیش از ۶۰۰۰ نفر مبتلا و ۱۵۰ شهید داشته‌ایم. دیشب یکی از پزشکان را بعد از دست و پنجه نرم کردن طولانی در آی سی یو از دست دادیم که یک متخصص بیهوشی با ۲۰ سال سابقه بود و حقیقتا جایگزین کردن این نیروها سال‌ها وقت می‌برد. فراموش نمی کنم که در یک بیمارستان چهار متخصص بیهوشی در کنار هم در آی سی یو خوابیده بودند. این صحنه‌ها دردآور است.
ماسک بزنید و به عزا و عروسی نروید
سلیمی گفت: در عین حال از مردم به عنوان افراد کلیدی در این مبارزه خواهش می کنم که به ما کمک کنند، ماسک زدن، رعایت فاصله گذاری و شستن دست‌ها، شعار اولیه ماست. در عین حال باید کمی عمیق‌تر هم به موضوع توجه کرد. به مراسم‌های مختلف عزا و وعروسی نرویم، کارهای اضافی را حذف کنیم و کمی عمیق تر به مسایل نگاه کنیم و سعی کنیم که جامعه پزشکی را حمایت کنیم. همچنین انتظار می‌رود که مسئولان هم عمیق‌تر به مسائل نگاه کنند و اگر قرار است کمتر سفر درون شهری داشته باشیم، جز توصیه کردن، باید دلایل سفر درون شهری را هم بررسی کنیم. به عنوان مثال بیشترین علت سفرهای درون شهری، رفتن بر سر کار است. حال با جابجا کردن ساعات شلوغ، ایجاد فرهنگ دورکاری و... عمیق‌تر این مباحث را دنبال کنیم.
افزایش بیماران بدحال در بیمارستانها
وی در پاسخ به سوال ایسنا، درباره وضعیت تخت‌های آی‌سی‌یو، گفت: تا حدودی در رفتار ویروس کرونا و مشکلاتی که در بیمارستانها بوده نسبت به اسفند ماه تغییراتی داشتیم. در اسفند ماه بیماران زیادی به بیمارستانها مراجعه می‌کردند، اما تعدادی از آنها حال عمومی خوبی داشتند و به منازل برگشت داده می‌شدند، اما در حال حاض بیمارانی که به بیمارستانها مراجعه می‌کنند، بیماران بدحالی هستند که عمدتا نیاز به بستری در آی‌سی‌یو و مراقبت‌های ویژه دارند که این موضوع کار را در بیمارستانها بیشتر کرده و باعث شده که نیازمان از تخت‌های معمولی به سمت تخت‌های ویژه رود و فشار زیادی روی برخی تخصص‌ها به‌ویژه روی متخصصین بیهوشی و مراقبت‌های ویژه افزایش یابد.
۹ شهید مدافع سلامت از متخصصان بیهوشی
سلیمی با بیان اینکه در حال حاضر تخت‌های مراقبت‌های ویژه پر هستند و ما به تجهیزات و تخت‌های آی سی یو نیاز داریم، گفت: تاکنون ۹ نفر شهید در همکاران متخصص بیهوشی داشته‌ایم که عدد بالایی است.
آیین نامه مربوط به شهدای مدافع سلامت، شهدای بخش خصوصی یا پزشکانی که استخدام نیستند را پوشش نمی دهد
وی در پاسخ به سوال دیگر، درباره اطلاق عنوان "شهید خدمت" به شهدای مدافع سلامت، گفت: اینکه تعریف شهید و بحث قدردانی از این بزرگواران به چه صورت باشد، همه در کشور ایمان داریم و هم پیمان هستیم که این برزگواران و راه‌شان را حتما فراموش نکنیم. در حال حاضر آیین نامه‌ای که در این زمینه وجود دارد، بخش‌هایی را پوشش نمی‌دهد. به عنوان مثال همکارانی که در بخش خصوصی کار می کنند و یا همکارانی که استخدام نیستند را پوشش نمی‌دهد که این موارد را از طریق سازمان نظام پزشکی در حال پیگیری و رایزنی هستیم و مطمئن هستم این موارد قابل حل بوده و جایگاه شهدای ما جاودان خواهد بود.
وی افزود: نظر سازمان و همه ما این است که هر آنچه که می‌توانیم برای تجلیل و تقدیر از این بزرگواران انجام شود. اکنون در آیین نامه بیشتر بر محور همکارانی که استخدام دولتی بودند و یا پوشش استخدامی در دانشگاه یا وزارت خانه داشتند، تدوین شده است، اما مطمئن هستم که قابل تسری هست و بعید می دانم که در این زمینه مشکلی داشته باشیم.
اقدامات آموزشی نظام پزشکی درباره بیماری های نوپدید
معاون آموزشی سازمان نظام پزشکی درباره آموزش پزشکان برای کرونا نیز گفت: در بیماری‌های نو و پاندمی‌هایی که در دنیا اتفاق می‌افتد، آموزش از اولویت‌های کاری ما است. آموزش ما به دو قسمت تقسیم می شود؛ یک آموزش تخصصی برای همکاران‌مان و یکی آموزش عمومی. در حوزه آموزش‌های تخصصی در زمانی که این پاندمی رخ داد اطلاعات درباره آن در دنیا کافی نبود. اکنون این اطلاعات پله و پله در حال تکمیل است. پژوهش‌هایی در جهان انجام شد و تجربیات جهانی با هم به اشتراک گذاشته شد و هنوز هم راه طولانی در پیش دارد.
وی ادامه داد: باید توجه کرد که هرچقدر اطلاعات و تجربه ما بیشتر شود، شانس کمک به مردم و درمان سریع‌تر آنها هم بهتر و بیشتر خواهد شد. در بحث آموزش عمومی هم سازمان نظام پزشکی در کرونا برای این آموزش به سرعت عمل کرد و از بهمن ماه 98 همزمان با آغاز همه‌گیری در چین، کار عملیاتی را در این زمینه آغاز کردیم و سایت Corona.ir را به عنوان مرجع همگانی و اختصاصی ایجاد کردیم. شاید تولید اولین فیلم درباره آموزش همگانی کرونا، تولید فیلم هایی برای ناشنوایان، تولید محتوای آموزشی برای کارمندان بانک و... جزو اولین کارهایی بود که در بهمن ماه در سازمان نظام پزشکی انجام شد. همچنین جمع‌آوری مقالاتی که در دنیا ارائه می‌شد از جمله اقدامات‌مان در حوزه آموزش اختصاصی بود.
سلیمی در پاسخ به سوالی درباره لود بیماران کرونایی در آی سی یو و بستری گزینشی، گفت: الگوی مراجعه به بیمارستانها تغییر کرده است. در اسفند ماه مراجعین ما بیشتر و البته عمومی‌تر بودند، اما در حال حاضر افرادی که به بیمارستانها مراجعه می‌کنند و یا ارجاع داده می‌شوند، عمدتا افراد بدحال هستند و نیاز به بستری دارند و بیشتر هم به تخت‌های ویژه نیاز دارند. از این منظر نیاز ما تغییر کرده است و بیشتر در بخش‌های آی سی یو متمرکز هستیم. به هر حال اکنون شرایط خاصی داریم و طبیعی است که تخت‌ها و نیروهایی که برای شرایط عادی بودند، جوابگو نباشد.
در بستری بیماران، گزینشی انجام نشد
وی تاکید کرد: در عین حال خدا را شکر می‌کنم و با اطمینان اعلام می‌کنم که تا این لحظه همکاران ما در بخش‌های مراقبت‌های ویژه در ایران، هیچ گزینشی انجام ندادند و هر بیماری که به تخت آی سیو یو نیاز داشته، فارغ از ملیت و جنسیت و سنی که داشته، پذیرش شده و خدماتی را به آنها ارائه کردیم.
هشدار نسبت به خستگی کادر درمان
سلیمی افزود: در هر حال لحظات سختی را برای پیدا کردن و خالی کردن تخت می گذرانیم. تا این لحظه با صرف وقت و تلاش بسیار موفق بودیم. یکی از نکاتی که در حال حاضر نیاز به هشدار دارد، بحث نیروی انسانی است. نیروی انسانی که در آی‌سی‌یو کار می‌کنند، اعم از پرستاران، همکاران پیراپزشک و متخصصین در حال خسته شدن هستند که این خستگی پیامدهای زیادی را به دنبال دارد. اول اینکه خستگی، ایمنی بدن را کاهش داده و حساسیت را برای محافظت شخصی پایین آورده و در نتیجه شانس بیماری در همکاران‌مان را افزایش می‌دهد. همچنین ممکن است به تدریج کارایی و کیفیت درمانی را که ارائه می دهند، تحت تاثیر قرار دهد.
دستیاران حمایت شوند
سلیمی افزود: بنابراین باید درباره کمبود نیروی انسانی هشدار دهیم که البته اکنون وزارت بهداشت تمهیدات خوبی را در این زمینه دنبال می‌کند که امیدوارم بیشتر به آن توجه شود و مشکلات همکاران ما تا حد امکان حل شود. در عین حال یک گروه بسیار مظلوم و فداکار داریم که دستیاران هستند. ما انتظار داریم که این افراد دیده شوند و روسای دانشگاه‌ها و بیمارستانها و... با درایتی که دارند، سعی کنند که روند آموزشی، امتحانات و رفاهی این همکاران را تسهیل کنند. ضمن حفظ چارچوب های اداری و اخلاقی و قانونی تا می‌توانند از همکاران دستیار حمایت کنند.
همه تخصص ها در بحث احیا دخیل شوند
سلیمی درباره کمبود کادر درمان نسبت به تخت آی سی یو، گفت: طبیعی است که در شرایط پاندمی شرایط فرسودگی و ابتلا در کادر درمان بیشتر است. بر همین اساس کمبود ایجاد می‌شود. تاکنون این کمبود با افزایش تعداد شیفت‌های افرادی که بودند، جبران شده است و حتی مواردی داشتیم که همکاران ما 21 روز در بیمارستان مانده‌اند یا در شهرهایی که کمبود داشتیم، همکاران داوطلب رفتند و پوشش دادند و در برهه‌ای یک لیست دو هزار نفری از داوطلبان داشتیم. رفع این مشکلات نیاز به برنامه‌ریزی دارد و امیدوارم بتوانیم در صورت نیاز با برگزاری دوره‌های آموزشی از نیروهای سایر قسمت‌ها در بخش‌های مراقبت ویژه استفاده کنیم. پیشنهاد مشخص ما این است که در شرایط پیش رو مرزبندی بین تخصص‌ها تا حدودی برداشته شود و در بحث احیا بیماران، به تدریج همکاران در تخصص‌های دیگر هم دخیل شوند و حتی در صورت نیاز دوره‌هایی را برای پزشکان عمومی هم در نظر می‌گیریم تا همه در میدان مبارزه دست به دست یکدیگر دهیم تا این کمبودها برطرف شود.
وی درباره شاخص انتقال افراد به آی سی یو، گفت: انتقال بیماران از بخش معمولی به آی‌سی یو و یا بستری مستقیم آنها در این بخش، بر اساس شاخص‌های علمی است که به جنس و ملیت و سن ارتباطی ندارد. البته سن تا حدودی از این منظر مورد توجه است که ممکن است بیماری‌های زمینه ای در افراد مسن بیشتر باشد. شاخص انتقال بیماران به آی سی یو، وضعیت جسمانی آنهاست.
سلیمی درباره میزان کمبود تخت آی سی یو در کشور، افزود: سخت است که عددی برای میزان کمبود تخت آی سی یو ارائه دهیم. در حالت عادی برای سنجش تعداد تخت در کشور، شاخص‌هایی مانند تعداد نیروی انسانی، تعداد جمعیت کشور و... وجود دارد، اما الان شرایط خاص و شناوری داریم و از این منظر ارائه یک عدد ثابت کار سختی است. در چنین شرایطی هرچه تعداد تخت‌های ویژه بیشتر باشد، خیال‌مان راحت‌تر است و حتی می‌توانیم برای بیمارانی که شرایط بینابینی دارند هم از این تخت‌ها استفاده کنیم.
وی درباره وضعیت متخصصین بیهوشی با بیان اینکه میزان ابتلا در آنها بسیار بالاست، گفت: متخصصین بیهوشی برای انجام درمان باید در فاصله 10 سانتی‌متری از بیمار قرار گیرند که منجر به ابتلای بالای در این افراد می‌شود. همچنین حضور طولانی مدت آنها در بخش‌های ویژه و اتاق عمل ریسک ابتلای آنها را افزایش می‌دهد.
روند تمدید پروانه فعالیت پزشکان در سال جاری
سلیمی در ادامه صحبت هایش گفت: در کشور ما مانند بسیاری از کشورهای دنیا همکارانی که مدرک پزشکی را دریافت می‌کنند، هر پنج سال یکبار این مدرک بازبینی می‌شود و مجددا تایید می‌شود. این کار تمهیدات خاصی دارد و هر سال افراد حوزه سلامت در یکسری دوره‌ها شرکت کرده و امتیاز کسب می‌کنند. با توجه به اینکه امسال امکان برگزاری این دوره‌ها به صورت حضوری وجود ندارد، قرار بر این شد که همکاران بتوانند امسال این امتیاز را کسب نکنند و سال آینده این امتیاز را کسب کنند. یعنی اگر پزشکی کمبود امتیاز دارد، امسال پروانه برایش صادر می‌شود تا روند درمان مختل نشود و سال آینده امتیاز دو سال را دریافت می‌کند.
وی درباره نسخه‌نویسی الکترونیک نیز گفت: سازمان نظام پزشکی همواره مدافع نسخه نویسی الکترونکی بوده است که انقلابی است که می‌تواند در حوزه درمان تاثیر عمیقی داشته باشد. فکر می‌کنم ورود به بحث اقدامات غیر حضوری در همین پاندمی می‌تواند اتفاق بیفتد که البته سختی‌های خودش را هم دارد. شک نداریم در دوران پسا کرونا در چرخه‌های آموزش، درمان و تهیه دارو تغییرات جدی خواهیم داشت.