قیمت‌گذاری دستوری، بزرگترین مشکل خودروسازی/بازار خودرو زمین خورد!
قیمت خودرو در حالی رو به افزایش است که فروشنده کالای خود را نمی‌فروشد و خریدار هم منتظر است که قیمت‌ها کاهش پیدا کند، طبیعی است که در این شرایط معامله‌ای هم انجام نشود، این در حالیست که کارشناسان بازار خودرو معتقدند بازار قابل پیش‌بینی نیست و تا زمانی که تولید به اندازه مصرف نرسد همین شرایط ادامه خواهد داشت.
به گزارش سایت طلا، قرار بود با عرضه خودرو و اجرای طرح‌های فروش التهابات بازار خودرو کاهش پیدا کند و رونق به این بازار بازگردد، اما متاسفانه روند افزایشی قیمت دلار به همراه عدم یک سیاستگذاری روشن جهت مدیریت بازار خرید و فروش خودرو را تغییر داده و باعث شده تا قیمت انواع خودرو هر روز بالاتر برود.
قیمت‌ها در حالی رو به افزایش است که فروشنده کالای خود را نمی‌فروشد و خریدار هم منتظر است که قیمت‌ها کاهش پیدا کند. طبیعی است که در این شرایط معامله‌ای هم انجام نشود. کارشناسان بازار خودرو معتقدند، عرضه خودرو نسبت به تقاضا کاهش یافته است، بازار خودرو قابل پیش‌بینی نیست و تا زمانی که تولید به اندازه مصرف نرسد همین شرایط ادامه خواهد داشت و تنها راه‌حل افزایش تولید و عرضه آن به بازار است.
در حال حاضر پول‌های سرگردان در بورس فعال شده و سود خوبی هم در این مدت دریافت کرده‌اند و در صورتی که سود این بازار کاهش پیدا کند شاید به سمت بازار‌های دیگر حرکت کند، اما اینکه این سرمایه‌ها به سمت بازار خودرو بیاید هنوز مشخص نیست، تنها راه این است که دولت برای رفع موانع تولید کمک کند تا تیراژ تولید افزایش و قیمت‌ها کنترل شود.
در این میان خودروسازان معتقدند قیمت تمام شده تولیدات‌شان به دلایل مختلف از جمله تولید خودرو با استاندارد یورو۵ افزایش یافته و به همین دلیل باید قیمت فروش محصولات‌شان را بالاتر ببرند.
در مقابل، اعضای شورای رقابت معتقدند، بخشی از زیان خودروسازان متوجه سرمایه‌گذاری آن‌ها در بخش‌هایی غیر از تولید بوده و به همین دلیل، این ارقام به عنوان ضرر و زیان تولید محسوب نشده و نباید در دستورالعمل جدید قیمت‌گذاری مورد توجه قرار گیرد.
فرشاد مقیمی، مدیرعامل گروه صنعتی ایران خودرو در این باره واکنش نشان داده و گفته است؛ در دو سالی که تحریم‌های ظالمانه علیه صنعت خودرو اعمال شده، برای جلوگیری از هدر رفت ظرفیت‌های تولید و توان نیروی انسانی، با وجود کسری برخی قطعات، تولید را متوقف نکرده‌ایم.
وی افزود: برخی قطعات های‌تک و الکترونیکی به دلیل مشکلات ارزی با تاخیر از گمرک ترخیص شد و در این مقطع برای استفاده حداکثری از ظرفیت‌های تولید و زمان، ناچاریم خودرو‌ها را با وجود کسری قطعات تولید کنیم. اگر خودرویی با تاخیر به دست مشتریان برسد، خودروساز بابت تاخیر در تحقق معوقات خود، جریمه تاخیر نیز می‌پردازد، بنابراین زیان نگهداری خودرو در وهله اول متوجه خودروساز است.
علیرضا پورحسنی، عضو اتحادیه فروشندگان و نمایشگاه‌داران خودرو در مورد وضعیت خرید و فروش خودرو در بازار پس از افزایش قیمت‌ها می‌گوید: قیمت خودرو در بازار به قدری بالا رفته که بازار دچار رکود تورمی شده و کسی جرات خرید و فروش خودور در بازار را ندارد. افزایش قیمت‌ها در حالی هر روز در بازار اتفاق می‌افتد که تقریبا کمتر معامله‌ای انجام می‌شود و فقط فروشندگان برای سود بیشتر قیمت‌های بالاتری را برای محصولات خود پیشنهاد می‌کنند. هیجانی که در بازار وجود دارد به دلیل همین مساله است درحالی که تولید کم نشده، قیمت مواد اولیه افزایش نیافته و قیمت ارز نیز تغییری نداشته است، اما قیمت خودرو افزایش یافته است.
این عضو اتحادیه فروشندگان و نمایشگاه‌داران خودرو با اشاره به توقف تولید برخی خودرو‌ها در بازار ادامه می‌دهد: از زمانی که عرضه برخی خودرو‌ها محدود شده قیمت‌ها نجومی شدند، به عنوان مثال خودروی سراتو در حال حاضر به ۶۲۰ میلیون تومان، پژوی ۲۰۰۸ به ۷۰۰ میلیون تومان و سوزوکی به ۸۸۰ میلیون تومان رسیده است.
پورحسنی با اشاره به ممنوعیت واردات خودرو ادامه می‌دهد: قیمت خودرو‌های وارداتی هم بسیار بالاست و به نظر نمی‌رسد با شرایط کنونی ارز به این زودی‌ها تصمیمی برای واردات خودرو گرفته شود. این عضو اتحادیه فروشندگان و نمایشگاه‌داران خودرو می‌گوید: بهترین فصل برای فروشندگان خودرو تابستان و در تیر و مرداد است، اما قیمت خودرو به اندازه‌ای بالا رفته که مردم توان خرید ندارند و بسیاری از همکاران ما بیکار شده‌اند.
بازار خودرو زمین خورد
او با بیان اینکه نه مشتری در بازار است و نه ماشینی عرضه می‌شود، می‌گوید: معاملات در بازار به‌ندرت انجام می‌شود و متاسفانه از شب عید و زمانی که اعلام شد کرونا در ایران شدت گرفته است بازار خودرو زمین خورد.
پورحسنی ادامه می‌دهد: بازار خودرو هم متاثر از بازار ارز است و قیمت همه خودرو‌ها در همه مدل‌ها بالا رفته است. به عنوان مثال، قیمت پراید در بازار به ۸۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان، قیمت تیبا به ۹۷ میلیون تومان، تیبا ۲ به ۱۰۹ میلیون تومان، قیمت ساندرو به ۳۷۰ میلیون تومان، قیمت ساندرو استپ‌وی به ۳۹۵ میلیون تومان، ساینا ۱۱۰ میلیون تومان، پژو ۲۰۶ تیپ ۲ به ۱۷۵ میلیون تومان و قیمت ۲۰۶ تیپ ۵ به ۲۰۴ میلیون تومان رسیده است.
او با اشاره به توقف تولید پراید ادامه می‌دهد: در حال حاضر به صورت قطره‌چکانی پراید به بازار عرضه می‌شود که این خودرو‌ها هم از تولیدات گذشته سایپاست، اما در مجموع عرضه بسیار محدود شده است. پورحسنی با تاکید بر تفاوت قیمت خودرو از کارخانه تا بازار ادامه می‌دهد: این تفاوت قیمت‌ها باعث جذابیت این بازار شده و در صورتی که شخصی نیاز به خودرو هم نداشته باشد این تفاوت قیمت باعث می‌شود تا او هم ثبت‌نام کند.
این عضو اتحادیه فروشندگان و نمایشگاه‌داران خودرو در پاسخ به این پرسش که آیا محدودیت‌هایی که برای ثبت‌نام خودرو از سوی شرکت‌های خودروسازی صورت گرفته دست دلالان را از بازار کوتاه کرده یا خیر؟ می‌گوید: بعید به نظر می‌رسد این خودرو‌ها تنها به دست مصرف‌کنندگان واقعی برسد، زیرا این دلال‌ها می‌توانند با کارت ملی اقوام خود برای خرید اقدام کنند و به اعتقاد من به‌ندرت مشتری واقعی از این خودرو‌ها بهره برده است.
پورحسنی ادامه می‌دهد: این موضوع واقعا اجحاف در حق مصرف‌کننده است که عرضه خودرویی مانند کوئیک کم شود تا قیمت این خودرو که قشر متوسط توان خرید آن را دارند هم بالا برود. در حال حاضر قیمت این خودرو حدود ۱۳۰ میلیون تومان است و امیدواریم قیمت کارخانه و بازار نزدیک به هم باشد تا مصرف‌کننده واقعی خودرو تهیه کند. اگر شرکت‌های خودروسازی حجم بیشتری خودرو وارد بازار کنند، قیمت‌ها معقول خواهد شد و دیگر امکان سوءاستفاده از بازار نیست.
او در مورد رد صلاحیت مدرس‌خیابانی به عنوان وزیر صنعت، معدن و تجارت نیز می‌گوید: امیدواریم وزیر جدید این وزارتخانه بتواند راهکار مناسبی برای بازار آشفته خودرو داشته باشد و عرضه خودرو در بازار به‌گونه‌ای باشد تا مردم نیز از قیمت‌ها رضایت داشته باشند.
راهکارهای کارشناسان برای رهایی از آشفته بازار خودرو
این روزها ارتباطات معنی‌داری بین قیمت خودرو و نرخ ارز مشاهده می‌شود، به‌طوری که فروشندگان خودرو با اطلاع از نرخ ارز در هر روز به ارائه قیمت دلخواه خود به مشتریان می‌پردازند از همین رو کلاف سردرگم موجود بیش از پیش پیچیده شده است.
نوسانات در بازار خودرو در ماه‌های اخیر بسیار زیاد بوده و شرایط به گونه‌ای شده که کارشناسان معتقدند هرچقدر خودرو از سوی خودروسازان تولید شود، برای آن مشتری وجود خواهد داشت و حتی با افزایش تولید و عرضه نیز آرامش به بازار بر نمی‌گردد.
به اعتقاد کارشناسان، علت این موضوع علاوه بر تبدیل شدن خودرو به یک کالای سرمایه‌ای، ناشی از حجم زیاد سرمایه‌ها و نقدینگی سرگردان موجود در سطح جامعه است. نقدینگی که وارد هر بازاری که شود می‌تواند سمت و سوی معاملات را تغییر دهد.
در این میان البته رئیس انجمن صنایع همگن نیرو محرکه و قطعه‌سازان دمعتقد است که اگر موضوع را به درستی ریشه‌یابی نکنیم، به جواب صحیح نمی‌رسیم.
«محمدرضا نجفی‌منش» ، تاکید کرده که در موضوع یاد شده سه چرا و یک چگونه وجود دارد؛ اینکه چرا قیمت خودرو افسارگسیخته رو به بالا است؟ چرا اختلاف قیمت کارخانه و بازار وجود دارد؟ چرا شورای رقابت در قیمت‌گذاری‌ها دخالت می‌کند؟ و اینکه چگونه باید این مشکلات حل شود؟
وی افزود: شورای رقابت می‌خواهد خودروساز محصول خود را به قیمت بالا به مردم نفروشد، اما نتیجه کار آشفته شدن هر چه بیشتر بازار و اختلاف فاحش بین قیمت‌های درب کارخانه و بازار است.
نجفی‌منش یادآورشد: وقتی اختلاف قیمت وجود داشته باشد، همیشه انگیزه برای تقاضا هست، زیرا افراد به دنبال حفظ ارزش پول خود هستند، بر این اساس و برای حل مشکل و آرام کردن بازار خودرو باید اختلاف قیمت موجود را از بین ببریم.
وی اظهارداشت: برای رفع اختلاف قیمت موجود چند راهکار وجود دارد، باید قیمت را در حاشیه بازار تعیین کرد، یا در بورس کشف قیمت کرد یا به خودروسازان بسپاریم تا بر مبنای ارقام واقعی قطعات و تجهیزات را تعیین قیمت کنند.
رئیس انجمن صنایع همگن نیرومحرکه و قطعه‌سازان به دهه ۷۰ اشاره کرد که هر چند در آن زمان سالیانه تنها بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار دستگاه خودرو تولید می‌شد، اما آشفته بازاری را شاهد نبودیم، دلیل آن نیز تعیین قیمت‌ها در حاشیه بازار بود.
وی تاکیدکرد: بسیاری از کالاها از جمله خودرو و مواد اولیه مود نیاز خودروسازان و قطعه‌سازان از جمله فولاد، محصولات پتروشیمی، مس، آلومینیوم و غیره و حتی بسیاری هزینه‌ها ارتباطی با نرخ ارز ندارند، اما از آن تبعیت می‌کنند.
نجفی‌منش ادامه‌داد: از آنجایی که کنترل، تنظیم و رگولاتوری قیمت همه این کالاها دشوار است، بهترین راه در شرایط کنونی تعیین قیمت‌ها در حاشیه بازار است و به این ترتیب، هجوم کاذب به بازار تا اندازه زیادی کاهش می‌یابد.
وی بیان‌داشت: راهکار دیگر رهایی از آشفته بازار خودرو، افزایش تولید است. اگر قیمت‌ها درست شود، خودروساز مطالبه قطعه‌ساز را به موقع بپردازد و قطعه‌ساز نیز بتواند برای تهیه و تدارک مواد اولیه به موقع اقدام کرده و دستمزد کارگران را به موقع پرداخت کند، توان تولید تا سالیانه دو میلیون دستگاه نیز وجود دارد.
این مقام صنفی یادآوری‌کرد: در سال ۹۰ تا یک میلیون و ۶۵۰ هزار دستگاه خودرو نیز تولید شد، اما به زحمت به فروش می‌رفت و حتی برنامه‌های فروش اعتباری پیش‌بینی شد، این در حالی است که امروز تیراژ تولید به ارقامی به مراتب پایین‌تر رسیده است.
وی خاطرنشان‌کرد: پرداخت نشدن به موقع مطالبات، تامین نشدن ارز مورد نیاز و تعدیل نشدن به موقع قیمت‌های خودرو و قطعات، عوامل اصلی کاهش شمارگان تولید در سال‌های گذشته بوده که باید اصلاح شود.
قیمت‌گذاری دستوری، بزرگترین مشکل خودروسازی
در این زمینه، استاد گروه مهندسی خودروی دانشگاه علم و صنعت گفت: بزرگترین مشکل بازار خودرو قیمت‌گذاری دستوری است و در صورتی که اجازه آزادسازی قیمت‌ها داده شود، هجوم مشتریان برای خرید را شاهد نخواهیم بود.
«امیرحسن کاکایی»می‌گوید: اگر قیمت خودرو آزاد شود، این همه هجوم برای خرید خودرو را شاهد نخواهیم بود.
به گفته وی، اگر این هجوم ادامه‌دار باشد خودروسازان می‌توانند با تولید بیشتر، پول و درآمد بالاتری کسب کنند، در نتیجه سرمایه‌گذاری هایشان افزایش یافته و در درازمدت برای کشور ارزش‌آفرین خواهد بود.
این استاد دانشگاه معتقد است: اگر به جای بازار، بیشتر به فکر تولید بودیم، امروز بسیاری از مشکلات حل شده بود.
وی ادامه‌داد: اگر از تقاضای عجیب بازار برای تحرک تولید استفاده شود، ارزش آفرینی را به دنبال خواهد داشت، اما با شیوه کنونی که روی بازار متمرکز شده‌ایم، فقط دلال‌بازی توسعه پیدا خواهد کرد.
کاکایی تاکیدکرد: چنین تحرکی، نه تنها در راستای تولید و ایجاد ارزش نخواهد بود، بلکه ضعیف شدن اقتصاد را به همراه خواهد داشت که یکی از نتایج قطعی آن کاهش ارزش ریال است.
وی گفت: هر زمان که از چنین مسائلی صحبت به میان می‌آید، سیاست‌گذاران فقط یک سری موضوع خاص تکراری را بیان می‌کنند، در حالی که امروز باید پارادایم را عوض کنیم و به فرموده رهبر معظم انقلاب، در راستای رونق و جهش تولید حرکت کنیم.
استاد گروه مهندسی خودروی دانشگاه علم و صنعت خاطرنشان کرد: «تحقق جهش تولید در خودروسازی بدون آزادسازی قیمت‌ها امکان‌پذیر نیست، زیرا وقتی منابع واقعی نباشد فقط به تورم دامن زده می‌شود.»
وی به‌طور نمونه به تجدید ارزیابی دارایی‌های خودروسازان اشاره کرد و گفت: تجدید ارزیابی، ارزش‌آفرینی نیست، باید بپذیریم که منابع لازم را برای تقویت تولید در خودروسازی در اختیار نداریم و باید با در پیش گرفتن شیوه‌هایی به تحرک واقعی اقتصاد بپردازیم.
کاکایی خاطرنشان‌کرد: زیرساخت افزایش تولید در خودروسازی فراهم است و فقط با افزایش سرمایه‌گذاری می‌توان از ظرفیت‌های موجود استفاده کرد.
وی یادآورشد: علاوه بر آن، با آزادسازی و واقعی‌سازی قیمت‌ها، هجوم افراد برای خرید کاهش می‌یابد.
بررسی آمارهای منتشره سامانه کدال حاکی از تولید ۱۳۲ هزار و ۳۲۶ دستگاه خودرو از سوی گروه صنعتی ایران‌خودرو، ۱۱۷ هزار و ۸۱۸ دستگاه خودرو در گروه خودروسازی سایپا و ۳۷ هزار و ۱۰۰ دستگاه خودرو از سوی شرکت پارس‌خودرو از ابتدای امسال تا پایان تیرماه است.
