پروژه جدید نخست وزیر عراق
مصر از عراق نفت وارد می‌کند و اخیرا یک توافق قدیمی در همین خصوص را تمدید کرد. طبق این توافق، مصر در مدت شش ماه ۱۲ میلون بشکه نفت از عراق وارد خواهد کرد. این توافق در آوریل ۲۰۱۶ امضا شده بود و هر شش ماه تمدید می‌شود. به موجب توافق مزبور، مصر پس از دریافت هر محموله نفت، ظرف سه ماه مبلغ آن را پرداخت می‌کند.
مصطفی کاظمی، نخست وزیر عراق، در سفری به اردن گفتگو‌هایی درباره طرح اقتصادی خود انجام داد. طرحی که شامل تعمیق همکاری اقتصادی میان سه کشور عربی اردن، مصر و عراق می‌شود.
روز سه شنبه کاظمی وارد امان، پایتخت اردن، شد و مورد استقبال عبدالله دوم، پادشاه این کشور قرار گرفت. اندکی بعد، یک نشست سه جانبه با حضور کاظمی، عبدالله دوم و عبدالفتاح السیسی، رئیس جمهور مصر، برگزار شد. بعد از این نشست، سران کشور بار دیگر جلسه گرفتند.
دفتر رسانه‌ای کاظمی با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد که سران سه کشور در نشست سه جانبه راه‌های تعمیق همکاری میان سه کشور در حوزه‌های گوناگون را بررسی کردند.
نشست سران سه کشور در شرایطی برگزار شد که موجی از گمانه‌زنی درباره تاسیس یک بلوک جدید اقتصادی و سیاسی میان مصر، اردن و عراق به راه افتاده است. این گمانه زنی، بعد از اظهارات کاظمی در گفتگو با روزنامه دیوید ایگناشیوس، ستون‌نویس روزنامه واشنگتن پست شدت گرفت. کاظمی در این گفتگو از پروژه جدید خود پرده برداشت.
او در این گفتگو از پروژه «شام جدید» سخن گفت؛ جایی که آینده آن شبیه به اروپا خواهد بود و سرمایه و فناوری به آن وارد خواهد شد. کاظمی گفته این ایده را با سران مصر و اردن در میان می‌گذارد. کاظمی در سخنرانی‌اش در نشست سران مصر، اردن و عراق در امان پروژه خود را «مشرق جدید» خواند.
هنوز جزئیات زیادی از پروژه کاظمی منتشر نشده، اما برخی محافل سیاسی نمای کلی این پروژه را ترسیم کردند. عقیل الردینی، از سران ائتلاف پارلمانی النصر به رهبری حیدر عبادی، نخست وزیر پیشین عراق، اعلام کرد که شام جدید، طرحی مشابه اتحادیه اروپاست که مقدمات آن در زمان دولت عبادی فراهم شد و مبتنی بر تفاهمات اقتصادی و سیاسی میان سه کشور اردن، عراق و مصر است.
به گفته الردینی، ایده اصلی این پروژه آن است که عراق دارای منابع مهم نفتی و مصر دارای نیروی انسانی است. در این میان اردن با وارد کردن خود به این پروژه در پی سهیم شدن در منافع آن است.
مصر و اردن و عراق از معدود کشور‌های عربی هستند که سیاست‌های میانه رویی را دنبال می‌کنند و در اوضاع آشفته منطقه دنبال ایجاد یک بلوک اقتصادی هستند. پیش از کاظمی تلاش‌هایی در این راستا انجام شد، ولی به دلایل گوناگون به نتیجه نرسید. اولین نشست سران این سه کشور در زمان نخست وزیری عادل عبدالمهدی در قاهره برگزار شد. حالا این دومین نشست سران این سه کشور است.
نشست سه جانبه سران مصر، اردن و عراق
عراق با اردن و مصر مناسبات اقتصادی قابل توجهی خصوصا در حوزه انرژی دارد، اما این مناسبات هنوز در سطحی نیست که بتوان آن‌ها را یک مرحله جدید در روابط‌شان تلقی کرد. مصر از عراق نفت وارد می‌کند و اخیرا یک توافق قدیمی در همین خصوص را تمدید کرد. طبق این توافق، مصر در مدت شش ماه ۱۲ میلون بشکه نفت از عراق وارد خواهد کرد. این توافق در آوریل ۲۰۱۶ امضا شده بود و هر شش ماه تمدید می‌شود. به موجب توافق مزبور، مصر پس از دریافت هر محموله نفت، ظرف سه ماه مبلغ آن را پرداخت می‌کند.
اردن نیز در صدد استفاده از منابع انرژی عراق است. عراق و اردن احداث یک خط لوله ۱۷۰۰ کیلومتری از بصره به بندر عقبه را در دستور کار داشتند که هزینه تقریبی آن ۱۸ میلیارد دلار است و ظرفیت انتقال یک میلیون بشکه در روز را دارد. البته بعد از شیوع بیماری کرونا و نیز سقوط قیمت‌های جهانی نفت باعث توقف این پروژه شد.
اردن و مصر از مشتریان سنتی نفت کشور‌های شورای همکاری خلیج فارس بودند، اما تمایل آن‌ها به واردات انرژی از عراق می‌تواند اقدامی در راستای کاهش اتکای خود به این کشور‌ها باشد. خصوصا که برخی کشور‌های شورای همکاری در سال‌های اخیر سیاست تهاجمی در منطقه در پیش گرفته اند.
از سوی دیگر عراق نیز که با یک بحران کم سابقه اقتصادی دست و پنجه نرم می‌کند، مایل است از مزایای همکاری اقتصادی با مصر و اردن استفاده کند.
