طوفان اقتصاد جهانی در راه است

خروجی نشست دیروز اقتصاددانان در آمبروستی، که در لیک کامو ایتالیا برگزار شد، این بود که اقتصاد جهانی با یک توفان تمام عیار از مخاطرات در خصوص بحران ساختاری اتحادیه اروپا، ضعف مفرط سیاسی در آمریکا، رشد کند اقتصادهای در حال ظهور که رشد اقتصاد جهانی را در مجموع به تأخیر می‌اندازد و همچنین دورنمای بی‌ثباتی غیر عادی در تنش با ایران بر سر مسأله هسته‌ای، روبه‌روست.


بسیاری از شرکت کنندگان در این نشست در خصوص عدم توانایی ایجاد توازن بین اصرار بر ثبات داخلی در حاکمیت ملی و انسجام و وابستگی منطقه‌ای برای حل بحران اروپا، در مورد بحران بدهی آمریکا و اروپا، نگران بودند. نوریل روبینی، یکی از اقتصاددانان شرکت کننده در این نشست، صرف‌نظر از تصمیماتی که تا کنون در حوزه اقتصاد بین‌الملل گرفته شده، پیش‌بینی سال‌های تاریکی در آینده را کرد.

این تحلیل بر پایه ذات ویژه بحران اخیر ارائه شده که در آن، حرکت نزولی شرایط مالی، به دلیل امتناع شدید از اقدام به هزینه‌های عمومی، پدید می‌آید. اتفاقی که در سال 2009 رخ داد، این بود که حرکت برای عدم درگیری در رکود جهانی، برخی دولت‌ها را در مرز خط قرمز حمایت از بازار‌ها به پیش برد که منجر به بحران بدهی‌های دولتی شد. در ‌‌نهایت همین امر منجر به در پیش گرفتن رویکرد‌های ریاضتی در کشور‌ها شد که تا اندازه‌ای مصارف و هزینه‌های عمومی را کاهش داد که دیگر دولت‌ها قادر به بازگشت به شکوفایی اقتصادی نبودند.

اقتصاد‌دان برجسته دانشگاه نیویورک در این باره گفت: تاریخ نشان داده که هرگاه چنین بحرانی در درجه اول، منجر به بالا رفتن حجم بدهی‌های خصوصی و دوم بدهی‌های عمومی می‌شود، دولت‌ها مجبور به در پیش گرفتن رویه کاهش نسبت بدهی‌ها می‌شوند. این امر به معنای سال‌ها کندی رشد اقتصادی است و بنابراین، می‌توان حدس زد که چه اتفاقی می‌افتد: بهبود اقتصاد در آمریکا تبدیل به یک امر بی‌پایان می‌شود و عملاً اقتصاد منطقه یورو و انگلیس دچار یک فشردگی و انقباض می‌شود و متأسفانه برای سال‌های پیش رو هیچ امیدی به بهبود این امر نیست.


این پیش‌بینی‌های ناامید کننده از اقتصاد جهانی در حالی مطرح شد که چندی پیش از آن گزارش سازمان همکاری اقتصادی منتشر و در آن اشاره شده بود که رشد اقتصاد جهان بسیار کند است و اقتصاد کشورهای گروه 7 در سه ماهه سوم سال جاری با نرخ 0.3 درصد صورت می‌پذیرد. این گزارش همچنین اشاره کرده بود که ادامه بحران در منطقه یورو، منجر به کاهش اعتماد اقتصاد جهانی، ضعف اشتغال و تجارت و همچنین کندی رشد اقتصاد در سرتاسر جهان شده است.

راه‌های برون رفت از بحران یورو
علی بابیکان، معاون وزیر اقتصاد و امور مالی ترکیه، در این نشست در خصوص نبود یک روحیه و درک عمومی و مشترک از منافع اروپا ابراز تأسف کرد و نبود این درک را مشکل اصلی بحران اروپا قلمداد کرد.

برخی دیگر از سخنرانان، مشکل اصلی را مربوط به وجود ایرادات ساختاری در اتحادیه اروپا، همچون سیستم بانکی چند پارچه و از هم گسیخته و نبود یک مرجع مرکزی همچون آمریکا تلقی کردند.

اما از همه مورد توجه‌تر این بحثی بود که پیرامون این امر مطرح شد که ضعف اصلی در دادن مجوز غیر منطقی به کشور‌ها برای غرق شدن در حجم وسیعی از بدهی‌هاست، آن هم در شرایطی که آن کشور ابزار مالی و پولی مناسب برای کاستن از حجم بدهی‌ها را ندارد.

روبینی، تنها راهکار بحران را قرار دادن روند توسعه اتحادیه پولی یورو در مسیر یک اتحادیه، بانکی، مالی و حتی سیاسی، حداقل تا رسیدن به مرز تعیین یک مقام عالی مالی، با اختیار وتو و تغییر بودجه کشور‌ها، دانست. وی گفت: امروز منطقه یورو در حال فروپاشی است... یا باید به جلو حرکت کرد و یا اینکه یورو سقوط خواهد کرد.

اما این اظهار نظر مورد مخالفت جدی نخست وزیر سابق اسپانیا، خوزه ماریا آزنار قرار گرفت که ایده «ایالات متحده اروپا» را مخالف با روح و تاریخ این منطقه عنوان کرد.


آزنار گفت: تاریخ اروپا، تاریخ دولت‌هاست. ما باید به همین جا بسنده کنیم و نباید قدم در راه ایجاد ماهیتی بگذاریم که کارگر نیست. بهتر آن است که مطمئن شویم، این دولت‌ها هستند که تصمیم درست می‌گیرند.