تحرکات مشکوک درباره برجام
از مجموع مواضع اروپا اینگونه برمی‌آید که بعد از اعلام بازگشت تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران، آن‌ها به صدور یک بیانیه محکوم‌کننده اکتفا خواهند کرد و هیچ اقدامی برای جلوگیری از اجرای این تحریم‌ها انجام نخواهند داد. بلکه به عکس، ممکن است بعد از انتخابات آمریکا با صراحت بیشتری از لزوم گسترده کردن برجام یا جایگزین کردن آن با یک توافق جدید حمایت کنند.
کمتر از سه روز تا پایان مهلت تعیین شده توسط آمریکا برای بازگشت تحریم‌های بین المللی علیه ایران، تماس‌ها میان اروپا و آمریکا بیشتر شده و در مقابل، رایزنی‌ها میان ایران و اروپا دچار رکود شده است.
مهلت یک ماهه‌ای که توسط آمریکا برای بازگشت تحریم‌های بین المللی علیه ایران تعیین شده، در آستانه پایان است. این مهلت که با ارائه شکایتی از سوی آمریکا علیه ایران به شورای امنیت در تاریخ ۲۰ آگوست شروع شد، سه روز دیگر، یعنی در ۲۰ سپتامبر، به پایان می‌رسد. تمام اعضای برجام و نیز اکثر اعضای دائمی و غیردائمی شورای امنیت، به جز آمریکا و جمهوری دومینیکن، با شکایت آمریکا مخالفت کردند و آن را فاقد وجاهت قانونی دانستند. با این حال، مایک پمپئو، وزیر امور خارجه، آمریکا اعلام کرده است که فارغ از اینکه اعضای برجام و شورای امنیت چه اقدامی انجام دهند، تمام تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران در بیستم سپتامبر علیه ایران مجددا برقرار خواهند شد.
در آستانه پایان این مهلت، تحرکات دستگاه دیپلماسی آمریکا با هدف بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران شدت بیشتری گرفته است. دیدار‌ها میان آمریکا و اروپا بیشتر شده و دو طرف در حال رایزنی درباره مکانیسم ماشه هستند.
روز سه شنبه، پمپئو درباره مکانیسم ماشه یادداشتی در روزنامه فرانسوی فیگارو منتشر کرد و ضمن انتقاد از موضع اروپا درباره مکانیسم ماشه از کشور‌های اروپایی خواست که تحریم‌های بین المللی علیه را اجرا کنند. یک روز بعد، پمپئو و مایک پنس، معاون رئیس جمهور آمریکا، با دومینیک راب، وزیر خارجه بریتانیا، دیدار و درباره ایران گفتگو کردند.
پمپئو در کنفرانس خبری مشترک با راب گفت: «ما هفته آینده برای بازگرداندن تحریم‌ها علیه ایران به سازمان ملل برخواهیم گشت تا اطمینان حاصل کنیم که محدودیت‌های تسلیحاتی علیه ایران، دائمی می‌شوند. معتقدیم که این کار برای مردمان همه کشور‌ها بهتر است.»
در این کنفرانس، راب بار دیگر تاکید کرد که بریتانیا و آمریکا درباره اینکه ایران نباید به سلاح هسته‌ای دست یابد، کاملا اشتراک نظر دارند. راب همچنین مدعی شد که کشورش موضع قبلی خود درباره مکانیسم ماشه را ادامه می‌دهد. اما فراتر از این مواضع تکراری، راب به صراحت خواستار تغییر یا گسترده کردن برجام شد و گفت: «ما همواره از تلاش‌های آمریکا برای گسترده‌تر کردن آن (برجام) استقبال کرده‌ایم. ما به هیچ وجه تصور نمی‌کنیم برجام بی‌نقص است.» وی افزود: «[برجام]باید گسترده‌تر شود و ما از لحاظ برنامه‌مان برای داشتن رویکردی گسترده‌تر و یک توافق جامع‌تر، درست در همان نقطه‌ای قرار داریم که آمریکا قرار گرفته است.»
اینکه اروپایی‌ها چگونه می‌خواهند برجام را گسترده‌تر کنند، هنوز معلوم نیست. اساسا در حال حاضر، بحث تغییر برجام مطرح نیست، بلکه مسئله نابود شدن این توافق از طریق بازگشت تحریم‌های سازمان ملل در کانون بحث‌ها قرار دارد.
روز چهارشنبه به مناسب نشست شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی، تروئیکای اروپایی بیانیه‌ای درباره ایران و ضمن اظهار نگرانی شدید از برخی اقدامات هسته‌ای این کشور بار دیگر موضع خود درباره مکانیسم ماشه را تکرار کردند. در این بیانیه، به بیانیه بیستم آگوست وزرای خارجه تروئیکای اروپایی اشاره و تاکید شده که موضع این تروئیکا هنوز تغییری نکرده است. با این حال، به نظر می‌رسد که اروپایی‌ها در حال زمینهسازی برای کمتر کردن تبعات فعال شدن مکانیسم ماشه از سوی آمریکا هستند. آن‌ها در انتقاد از آمریکا به گفتن اینکه آمریکا عضو برجام نیست و نمی‌تواند مکانیسم ماشه را فعال کند، بسنده می‌کنند، اما وقتی به ایران می‌رسند، مدام ابراز نگرانی می‌کنند و اقدامات ایران را به طور ریز مورد بررسی قرار می‌دهند و از آن می‌خواهند که این اقدامات را معکوس کند.
از مجموع مواضع اروپا اینگونه برمی‌آید که بعد از اعلام بازگشت تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران، آن‌ها به صدور یک بیانیه محکوم‌کننده اکتفا خواهند کرد و هیچ اقدامی برای جلوگیری از اجرای این تحریم‌ها انجام نخواهند داد. بلکه به عکس، ممکن است بعد از انتخابات آمریکا با صراحت بیشتری از لزوم گسترده کردن برجام یا جایگزین کردن آن با یک توافق جدید حمایت کنند. به هر حال، تا پایان مهلت آمریکا چند روز بیشتر باقی نمانده است. بنابر این باید منتظر ماند و دید که بعد از بیستم سپتامبر روند تحولات دیپلماتیک میان ایران و غرب چه سمت و سویی خواهد داشت.
