لزوم ایجاد بازار آزاد رقابتي برای ارز

دکتر علی رشیدی اظهار کرد: برخی از سیاست‌گذاری‌های اشتباه و نبود سیاست‌های ارزی صحیح از سوی بانک مرکزی و هم‌چنین مشخص‌نبودن دقیق میزان موجودی ارزی که چه مقدار می‌توان ارز به دست آورد و یا این‌که باید چه مقدار و چگونه هزینه کرد، کنترل بازار را از دست مسوولین خارج کرده و مستقل نبودن بانک مرکزی بسیار در این امر تاثیر‌گذار است.

وی کاهش درآمد‌های ارزی را موجب کمبود عرضه در بازار ارز عنوان کرد و گفت: اعمال تحریم‌ها در صادرات نفت که بخش عظیمی از ارز را به کشور وارد می‌کند، تحریم بانک‌ها که نقل و انتقال ارزی بین بانک‌ها و آزادی پاسخ‌گویی به حواله‌ها را در سراسر دنیا با مشکل روبه‌رو ساخته و هم‌چنین تحریم بانک مرکزی که ضمن مسدود‌ساختن دارایی‌های بانکی منجر به کاهش ورود ارز و اسکناس به کشور شده است، عواملی هستند که از میزان منابع ارزی می‌کاهد.

این اقتصاد‌دان نبود مدیریت و کنترل بر واردات را ناشی و از تقدم‌یافتن بخش بازرگانی بر صنعت دانست و گفت: عمده درآمد ارزی کشور به علت سود فراوانی که در واردات وجود دارد صرف این بخش می‌شود، در حالی که باید با یک سیاست صحیح برای خرج درآمد های ارزی از خروج بی‌رویه‌ی ارز جلوگیری کرد تا بازاری دچار کاهش عرضه نشود.

رشیدی اضافه کرد: کاهش منابع ارزی، وارد‌کنندگان به خصوص فعالان بخش صنعت را ناچار می‌سازد تا آنجایی که درتوان دارند نیاز ارز خود را از بازار آزاد تهیه کنند، چرا که ارز مرجع به اندازه‌ی کافی در اختیار آنان نیست و در نهایت با افزایش تقاضا، قیمت‌ها نیز افزایش می‌یابد.

وی تصریح کرد: تا زمانی که مدیران اقتصادی سیستمی وابسته به واردات را در اقتصاد ادامه دهند و اهمیت تولید نادیده گرفته شود، دیوار‌های واردات از بین می‌رود و در شرایطی که با وجود تحریم‌ها با کاهش ورود ارز به کشور مواجه هستیم، عرضه‌ هر روز نسبت به قبل تزلزلی کرده وبازار را آشفته می‌کند.

این کارشناس با بیان این‌که ارز تنها یک مساله‌ی اقتصادی نیست و شرایط روانی و سیاسی تاثیر فراوانی در نوسان آن دارد، افزود: در موقعیت فعلی که بازار شرایط مطمئنی ندارد و هر آن ممکن است قیمت ها بالاتر رود و با توجه به شکاف زیادی که میان نرخ رسمی و غیررسمی ارز وجود دارد، هر فردی به خصوص دلالان و سفته‌بازان تشویق به خرید عمده‌ی ارز برای به دست آوردن رانتی بزرگ می‌شوند که تقاضا را افزایش می‌دهد.

وی با بیان این‌که در شرایط فعلی نمی‌توان نرخ ارز را به‌طور واقعی تعیین کرد، اظهار داشت: نرخ واقعی ارز بین تمامی عرضه فروشندگان و تقاضای خریداران قرار دارد و تا زمانی که عمده درآمد‌های ارزی و هم چنین عرضه‌ی آن در انحصار دولت باشد، بستر‌های لازم که رقابتی‌بودن بازار مهم‌ترین آن است، برای تعیین نرخ واقعی ارز مهیا نیست.

رشیدی عرضه‌ی کافی و کنترل تقاضا را در تعادل بازار ارز بسیارمهم می‌داند و می‌گوید: تا زمانی که عرضه‌ آنقدر وجود ندارد که بتواند پاسخ‌گوی تقاضا باشد هر اقدامی برای کنترل و به تعادل رساندن نوسانات، موقتی است و راه‌حل‌هایی که بدون پشتوانه بوده و بر مبنای محاسبات اقتصادی شکل نگرفته باشند، فایده‌ای برای برطرف کردن مشکلات ارزی ندارند.