دسترسی آزادنوجوانان و جوانان به تلفن های هوشمند که قابلیت ها بسیاری به شبکه های اجتماعی را دارند، به ویژه در شرایط کنونی شیوع ویروس کرونا و مجازی شدن کلاس های درس، موجب شده تا افرادی با توانایی های بالا در برنامه نویسی، نرم افزارهایی مخرب را در بستر شبکه های اجتماعی نوشته و نشر دهند که این قشر از جامعه جهانی را هدف قرار داده و نگرانی والدین آنها را موجب شوند.
چالش نهنگ آبی
چالش نهنگ آبی که آنرا مبدا روسی می دانند یک پدیده در شبکه های اجتماعی بود که نخستین بار در سال ۲۰۱۶ میلادی توجه کاربران را به خود جلب کرد؛ کاربران که اکثر آنها جوانان و نوجوانان بودند با دنبال کردن چندین مرحله چالشی در انتها توسط این بازی به قتل نفس (خودکشی) ترغیب می شدند.
وقوع حوادثی از این پدیده ناگوار در شبکه های اجتماعی موجب شد تا مقامات کشورهایی چون برزیل، چین، مصر، هند، ایران، ایتالیا، روسیه، عربستان سعودی، تونس نسبت به شیوع این چالش اغفا گر به والدین و معلمان در کنترل رفتارفرزندان خود هشدار دهند.
گردآب مومو
پس از چالش نهنگ آبی و تاثیراتی که بر جامعه هدف، جوانان و نوجوانان داشت، دیگر افراد و شرکت ها خفیه تلاش کردند چالش های دیگری را در بستر شبکه های اجتماعی به منظور لطمه وارد کردن بر این قشر از جامعه جهانی بوجود آورند.
مومو از دیگر چالش هایی بود که این بار در سال ۲۰۱۸ و در بستر شبکه اجتماعی «واتس آپ» پدید آمد.
این برنامه به گونه ای عمل می کرد که با دریافت پیام از سوی مخاطب، با ارسال تصاویر و پیام های خشونت بار مخاطب جدید خود را گرفتار می ساخت.
این برنامه که به شکل یک حساب کاربری واتس آپ عمل می کرد، مخاطب خود را در گردآبی گرفتار می ساخت که قادر به خلاص شدن از پیام های خشونت آمیز وقت و بی وقت آن نداشت، چنانچه کاربری اقدام به حذف حساب واتس آپ خود کرده و حساب جدید را دراین بستر ایجاد می کرد بدلیل آنکه شماره وی در داده های مومو قرار داشت باردیگر این کاربر مورد حملات پیام های تهدید و خشونت آمیز آن می شد.
این برنامه تحت نام کاربری مومو در واتس آپ اقدام به تخلیه اطلاعات تلفن همراه مخاطب خود می کرد و باعث ایجاد مزاحمت های وقت و بی وقت می شد و اندک اندک کاربر را به انجام خودکشی ترغیب و تهدید می کرد.
این برنامه تحت حساب کاربری مومو در واتس آپ در کشورهای آمریکا، کاناد، ایرلند، انگلیس، هند، پاکستان، ایران، بلژیک، لوگزامبرگ، فیلیپین، فرانسه، اندونزی، اسپانیا، پرتغال، مکزیک، کلمبیا، شیلی، آرژانتین و استرالیا گزارش شده و مقامات این کشورها نسبت به عواقب این حساب خشونت آمیز در بستر شبکه اجتماعی واست به خانواده ها هشدار داده اند.
تاکنون این چالش منجر به مرگ یک نوجوان ۱۲ ساله در آرژانتین گزارش شده است.
توصیه های مراقبتی
شورای ایمنی کانادا (Canada Safety Council) یک نهاد ملی کانادا که از خطرهای برنامه های آموزشی برای کودکان جلوگیری می کند، در این ارتباط برخی توصیه های امینی و مراقبتی را برای اجتناب از هرگونه گزندی دراین زمینه به والدین و فرزندان آنان ارائه کرده است ، از آن جمله :
۱- نوجوان قبل از ارائه هرگونه اطلاعات و بخصوص هویت خود به سایت های ناآشنا باید آن را به والدین خود اطلاع داده و از آنها از این بابت اجازه بگیرد.
۲- تنها از محیط های گفتمان (چت) برای کودکان استفاده شود که والدین آنها را تحت مراقبت دارند.
۳- زمانی که نوجوان وارد شبکه آنلاین اجتماعی می شود از نام کاربری که نشانه ای به نام واقعی وی نداشته باشد، استفاده کند.
۴- چنانچه نوجوانی بخواهد با یکی از افرادی که در شبکه های اجتماعی در ارتباط بوده در محیط واقعی با وی ملاقات کند، حتما والدین خود را آگاه و یکی از والدین حتما وی را همراهی کند.
۵- افراد نوجوان هنگام گفتمان در شبکه های اجتماعی باید مخاطبان را با لحن نادرست و یا تهدید آمیز خطاب ندهد.
۶- افراد جوان و نوجوان باید برای مطالعه و یافتن مطالب از سایت های جستجوگری که از سوی والدین، معلمان و یا مسئولان کتابخانه دانشگاه ها به آنان توصیه می شود، استفاده کنند.
۷- فرد نوجوان و جوان باید آگاه باشد که هرآنچه را در اینترنت می بیند و می خواند می تواند حقیقت نداشته باشد و صحت آن را به دقت مورد جستجو قرار دهد.
۸- افراد نوجوان پیش از باز کردن هرگونه پست الکترونیک (ایمیل)که از یک فرد بیگانه ارسال شده آنر به همراه یکی از والدین و یا افراد عاقل خانواده بگشاید.