راه‌حل كنترل قيمت ارز
در روزهاي اخير كه بازار ارز دچار التهاب شده، همه به دنبال راه‌حل‌هايي موثر براي ايجاد ثبات و آرامش در اين بازار حياتي مي‌گردند.
البته تاکنون در این زمینه راه‌حل‌های زیادی نیز ارائه شده، اما باید توجه داشت که هرگونه پیشنهاد راه‌حل برای کنترل نوسانات و کاهش قیمت ارز باید با در نظر گرفتن همه جوانب و اشراف بر حساسیت‌های قیمت ارز در بازار ایران انجام شود.
از این‌رو باید به تاثیر قیمت ارز در بخش‌های مختلف اقتصاد اعم از مردم، صادرات و واردات، تولید و صنعت، توریسم و... توجه کرد و تصمیمی خردمندانه گرفت که به نفع همه باشد.
اما در شرایط حاضر که بازار ارز ملتهب است و امکان پیاده‌سازی راه‌حل‌های بلندمدت و پایه‌ای در آن کمتر وجود دارد، باید راه‌حل‌هایی را طراحی کرد که در اولویت نخست از التهاب و جو روانی ناسالم موجود در بازار بکاهد تا بعدا و به مرور امکان اجرای راه‌حل‌های عمقی و ریشه‌ای پدید آید بنابراین به نظر می‌رسد در شرایط فعلی تقویت اتاق مبادلات ارزی که اکنون وظیفه تامین ارز کالاهای اساسی و مواد اولیه و سایر ملزومات مردم را بر عهده گرفته است، خردمندانه‌ترین و بهترین راه‌حل کوتاه‌مدت برای کنترل نوسانات ارز باشد چرا که این اتاق دست‌کم امنیت عرضه ارز برای واردات را برای تجار و بازرگانان تامین می‌کند و آنان صرف‌نظر از قیمت، نگرانی از بابت تامین ارز مورد نیاز برای واردات کالاها را نخواهند داشت.
به این ترتیب بازار و بخش تولید و صنعت از ورود انواع کالاها از مواد اولیه گرفته تا کالاهای واسطه‌ای و حتی مصرفی مطمئن خواهد بود. لذا تمام دست‌اندرکاران باید از هر راه ممکن تلاش کنند کمیت و کیفیت و سرعت فعالیت این اتاق ارتقا یابد.
در این خصوص افزایش تعداد بانک‌های عرضه‌کننده ارز در اتاق مبادلات ارزی و بالا بردن سقف فروش ارز در آن می‌تواند راه‌حل مناسبی ارزیابی شود.
به نظر می‌رسد اعدادی که تاکنون درباره رقم فروش ارز در اتاق مبادلات ارزی اعلام شده اعدادی نیست که پاسخگوی مصرف ارزی کشور باشد، لذا افزایش عرضه ارز در این اتاق می‌تواند به ثبات بازار کمک کند و در این موضوع مسئولیت بیشتر به عهده بانک مرکزی است.
همچنین تهیه آمار منابع و مصارف ارزی تا پایان سال توسط بانک مرکزی همواره با مشخص کردن میزان نقدینگی و سقف تقاضاهای ارائه شده در مقاطع مختلف می‌تواند افق قیمت ارز را روشن کرده و توان مدیریت بازار را به بانک مرکزی بدهد.
از سوی دیگر خرید ارز از مردم نیز با همان نرخ مبادلاتی اتاق ارزی باید در اولویت قرار گیرد. یعنی بانک‌ها برای خرید ارز با آن نرخ بالا نیز مجاز باشند.
در کنار این یکی دیگر از راه‌حل‌هایی که می‌تواند بازار ارز را معطوف به آرامش سازد، برقراری مجدد فروش ارز مسافری است، یعنی تمام منابع ورودی ارز از کشورهای مختلف باید مورد بررسی قرار گیرد و همان‌طور که فروش ارز خدماتی وجود دارد، خرید ارز خدماتی نیز انجام شود که یکی از آن مبادی، ورود ارز مسافری است که در فرودگاه‌ها انجام می‌شود.
در این خصوص پیشنهاد می‌شود ارز مسافران هنگام ورود با نرخ بالا خریداری شود و این امر علاوه بر افزایش منابع ارزی بانک مرکزی، منبعی کمک‌کننده برای فروش مجدد ارز به مسافران نیز خواهد بود.
باید توجه داشت که دفاتر نمایندگی‌های کشورهای خارجی در ایران، سفارتخانه‌ها، شرکت‌های هواپیمایی و سایر مراکزی که ارزآوری دارند باید ارز خود را به یک منبع برگردانند و در این زمینه آماری از آن تهیه و مشخص شود.
با وجود تمام عوامل پیش‌گفته در روزهای اخیر چنانچه احساس شود یا اطلاعاتی به دست آید که مشخص شود دست‌های پنهان به‌دنبال اخلال و بازارسازی و قیمت‌سازی برای ارز هستند، می‌توان با ابزار پلیسی با آنها برخورد کرد و آرامش را به بازار بازگرداند، اما در صورتی که برخوردها درازمدت و طولانی باشد، اثر لازم را نخواهد داشت و حتی می‌تواند بازگشت آرامش و ثبات به بازار ارزی کشور را با دشواری هم مواجه سازد.
معاون سابق ارزی بانک مرکزی