تثبيت نسبي قيمت‌ها در بازار ارز و طلا

وی با تاکید بر اینکه بازار غیررسمی بدون مجوز است، گفت: «عرضه ارز ابتدا در بازار بین بانکی و در صورت ضرورت با مکانیزم‌های کنترلی و نظارتی قوی در شبکه صرافی‌های مجاز انجام خواهد شد.» خبر تزریق ارز به بازار موجب شده قیمت‌ها در سطح مشخصی تثبیت شود.

معاون ارزی بانک مرکزی با تاکید بر افزایش عرضه ارز در بازار، تقویت طرف عرضه از طریق عرضه ارز صادرکنندگان در مرکز مبادلات ارزی از یک سو و مدیریت تقاضای ارز از طریق گروه‌های کالایی با همکاری وزارت صنعت، معدن و تجارت از طرف دیگر را راهکار اساسی هموارسازی نرخ ارز «در کوتامدت» عنوان کرد. به گفته وی «در بلندمدت هم راهکار اصلی دستیابی به نظام ارز شناور مدیریت شده و اجرای سیاست یکسان سازی نرخ ارز، استفاده از مکانیزم تعیین قیمت بر مبنای عرضه و تقاضای واقعی است.» مینو کیانی راد در پاسخ به سوال‌های هفته نامه «تجارت فردا» با اشاره به اینکه «بانک مرکزی با شبکه صرافی‌های مجاز که مجوز دارند در تعامل است» افزود: «بازار غیر رسمی بدون مجوز است و نیازی به عرضه ارز توسط بانک مرکزی در بازار غیر رسمی نیست.» کیانی راد خاطرنشان کرد: «عرضه ارز باید ابتدا در بازار بین بانکی و در صورت ضرورت با مکانیزم‌های کنترلی و نظارتی قوی در شبکه صرافی‌های مجاز باشد.»

وی با بیان اینکه «قیمت‌ها در بازار ارز

بر اساس معاملات صوری است» افزود: «حجم معاملات در بازار آزاد اگر چه سهم پایینی در بازار ارز کشور دارد، اما قیمت‌ها در بازار مزبور بسیار پر نوسان است؛ بنابراین بانک مرکزی باید بر اساس مولفه‌های اقتصادی نرخ ارز مبادله‌ای را استخراج کند که این کار نیز در حال انجام است.»

زمان تعادل قیمت

معاون ارزی بانک مرکزی در پاسخ به این سوال که «با توجه به راه‌اندازی مرکز مبادلات ارزی، چه زمانی بازار کنونی ارز به تعادل می‌رسد» گفت: «با ورود منابع صندوق توسعه ملی و منابع ارزی سایر صادرکنندگان غیرنفتی عمق بازار مبادلات ارزی افزایش یافته و تاثیر آن در تعادل بازار ارز بیشتر خواهد بود.» کیانی راد در تعریف خود از «مدیریت نوسان ارز» خاطرنشان کرد: «مدیریت نوسانات نرخ ارز؛ یعنی نوسانات در یک دامنه مشخص و با درجه اعتماد بالا حفظ شود. به عبارت دیگر بانک مرکزی باید بتواند با توجه به سیاست‌های پولی و نظام شناور مدیریت‌شده، نرخ ارز را در یک دامنه‌ مشخص با نوسانات محدود و درجه اعتماد بالا کنترل و مدیریت کند.» او مولفه‌های عرضه بازار ارز کشور را شامل «صادرات نفت و گاز، صادرات غیرنفتی و خدمات » عنوان کرد و افزود: «ارزی که در حساب سبد دارایی خانوارها و صاحبان کسب و کارها است نیز می‌تواند به سیستم بازگشته و در ثبات بازار ارز موثر ‌باشد.» وی خاطرنشان کرد: «از طرف دیگر، از لحاظ تقاضا برای واردات، خدمات، درمان، مسافرت وجود داشته و موضوع تعهدات قبلی نیز مطرح است.» کیانی‌راد افزود: «بانک مرکزی از طریق مرکز مبادلات ارزی، با یک قیمت‌گذاری صحیح و براساس مولفه‌های عرضه و تقاضا در بازار و اصلاح قیمت‌ها تلاش می‌کند که در آینده تعادل باثباتی را در بازار ارز ایجاد کند. این ثبات می‌تواند به بازارهای دیگر مانند بازار طلا و بخش واقعی اقتصاد هم کمک کند.» او هدف بانک مرکزی در این راستا را «ایجاد ثبات در بازار ارز و ایجاد جریان باثبات جهت واردات و صادرات کالا» عنوان کرد.

چگونگی کارکرد مرکز مبادلات

معاون ارزی بانک مرکزی در ادامه این گفت‌و‌گو با اشاره به نقش «شبکه صرافی‌های مجاز و کانون صرافان » در استخراج نرخ ارز آزاد و استخراج میانگین وزنی قیمت روزانه گفت: «بانک مرکزی با توجه به تعاملی که با شبکه صرافی‌های مجاز و کانون صرافان دارد، نسبت به دریافت قیمت نرخ ارز به نرخ بازار آزاد اقدام می‌کند.» وی خاطرنشان کرد: «در بانک مرکزی یک سیستم قیمت‌گذاری نرخ ارز وجود دارد که وقتی روزانه قیمت‌های میانگین موزون دریافت شد، دو درصد زیر نرخ بازار بدون کارمزد، برای روز بعد و قبل از شروع روز کاری به بانک‌های عامل اعلام می‌شود.» به گفته وی «نقل و انتقالات توسط شبکه بانکی (بانک‌های عامل) انجام شده و کارمزد‌های خاص خود را مطابق با مقررات ارزی دارد.»
کیانی راد با اشاره به «منابع ارزی مورد استفاده در مرکز مبادلات ارزی» گفت: «منابع حاصل از 5/14 درصد نفت طبق قانون بودجه امسال، 20 درصد منابع قابل تبدیل به ریال از محل صندوق توسعه ملی، ارز حاصل از صادرات غیر نفتی پتروشیمی‌ها و دارندگان ارز اعم از بانک‌ها، اشخاص حقیقی و حقوقی و شرکت‌های دولتی، منابعی است که در بازار بین بانکی خرید و فروش می‌شود.» به گفته وی «در مرکز مبادلات ارزی دو بُردار وجود دارد؛ بُردار اول که عرضه ارز از صندوق توسعه ملی است و به ثبات در بازار ارز کمک می‌کند و بُردار دوم که عرضه معادل ریالی ارز جهت تامین منابع ریالی پروژه‌های اولویت‌دار در کشور از طریق بانک‌های عاملی است که صندوق توسعه ملی با آنها توافقات لازم را انجام داده است.» کیانی راد اضافه کرد: «این منابع ریالی در اختیار پروژه‌های اولویت‌دار در کشور قرار خواهد گرفت.» به گفته وی «نیازهای ریالی هم که در بخش‌های نفت و گاز ما می‌تواند باشد از طریق عرضه این 5/14 درصد سهم شرکت نفت از صادرات نفت در بازار و تبدیل آن به ریال برای مجموعه شرکت‌های وزارت نفت امکان‌پذیر بوده که کمک بزرگی به بخش رشد تولید در بخش نفت و گاز خواهد بود.»

چرا بازار بین بانکی؟

معاون ارزی بانک مرکزی در پاسخ به این سوال که «چگونه می‌توان مرکز مبادلات ارزی را یک بازار بین بانکی نامید» گفت: «به دلیل تعاملی که میان سازمان توسعه تجارت با وزارت صنعت، معدن و تجارت وجود دارد و بعد از طی فرآیند کار ثبت سفارش در سیستم بانکی انجام می‌شود، از طریق بانک‌های عامل و بانک مرکزی خرید و فروش انجام می‌شود؛ مرکز مبادلات ارزی یک بازار بین‌ بانکی محسوب می‌شود.» کیانی راد افزود: «مرکز مبادلات همان بازار بین بانکی است.

این امر در شرایط ایجاد بازار بین بانکی که در آن کلیه عرضه‌ها و تقاضاها در آن ارائه می شود قابل اجرا است.» کیانی راد همچنین با اشاره به افزایش نقدینگی در بازار طبق محاسبات بانک مرکزی افزود: «تنوع بخشی ابزار‌های سیاست پولی و جلوگیری از نوسانات شدید نرخ ارز جهت ایجاد تعادل در بخش‌های واقعی و مالی اقتصاد استراتژی ما در هماهنگی بین سیاست‌های پولی و ارزی است و در این میان نرخ ارز، ابزار پولی محسوب می‌شود.»

ناپایداری نرخ‌ها در بازار ارز


دیروز برخی صرافان دارای مجوز میزان محدودی ارز به نرخ 2850 تومان فروختند
گروه بازار پول - روز گذشته نیز در ادامه تلاش برای کنترل قیمت‌ها در بازار و مقابله با افراد فاقد صلاحیت فعال در امور ارزی، برخی صرافان دارای مجوز با تبعیت از نرخ کانون صرافان میزان محدودی ارز به نرخ 2850 تومان فروختند.
این اقدام باعث تثبیت موقت قیمت دلار در سطح 2850 تومان برای ساعاتی در بازار شد؛ اما با تمام شدن میزان محدود این عرضه قیمت دلار باردیگر نوسانی شد. در بازار ارز مقابله با صرافانی که تنها از اتحادیه طلا و جواهر مجوز دارند شروع و روند فعالیت آنها بار دیگر مورد بررسی مقامات مسوول و بازرسان قرار گرفته است.بر اساس آخرین تصمیمات ابلاغ شده از سوی اداره نظارت بانک مرکزی صرافان باید از کانون صرافان که وابسته به بانک مرکزی است، مجوز فعالیت دریافت کنند. با شدت یافتن روند هیجانی قیمت‌ها در بازار ارز و به آشفتگی رسیدن قیمت‌ها مقامات بانک مرکزی باردیگر تجمیع صرافان تحت نظارت کانون صرافان را جدی‌تر گرفته تا از این راه دست کسانی را که نخواهند تابع مقررات بانک مرکزی باشند، از این بازار کوتاه کنند. در عین حال برخی صرافان نیز که مهلت قانونی مدارک آنها دارای اشکال بوده در صورت نبود توجه کافی با ممنوعیت کار مواجه خواهند شد. در تازه‌ترین اطلاعیه بانک مرکزی فرصتی 15 روزه به صرافان داده شده تا امکان فعالیت آنها به طور قانونی و هدفمند در بازار ارز فراهم شود. بانک مرکزی در اطلاعیه ای به صرافان نوع دوم (شرکت‌های تضامنی ) 15 روز مهلت داد تا نسبت به ارائه تصویر کارت عضویت کانون صرافان ایران اقدام کنند. به گزارش سایت کانون صرافان مدیریت کل نظارت بر بانک‌ها و موسسات اعتباری بانک مرکزی به تمامی مدیران عامل شرکت‌های تضامنی اعلام کرد تا ظرف مدت 15 روز تصویر کارت عضویت کانون صرافان ایران را برای بررسی به اداره نظارت بر موسسات پولی غیر‌بانکی بانک مرکزی ارائه دهند. این اطلاعیه البته در 11 مهر ابلاغ شده و از این رو تا 26 مهر ماه مهلت تعیین کرده است. در بازار، اما تزریق موقت دلار به نرخ 2850 تومان اعلامی از سوی کانون صرافان اتفاق افتاد. خبرگزاری مهر نوشت: عرضه 1000 دلار به هر نفر با ارائه شناسنامه و کارت ملی البته در مناطقی از شهر از جمله خیابان فردوسی موجب تقاضای غیر‌عادی برای خرید دلار نیز شد. شنیده شد که در مناطقی مانند صادقیه، میرداماد، گل‌ها و خیابان فردوسی دلار به نرخ 2800 تومان در اختیار صرافی‌های مورد اطمینان بانک مرکزی قرار گرفته و آنها موظف به فروش آن به نرخ هر دلار 2850 تومان بوده‌اند. تزریق این میزان محدود ارز موجب البته رانت کوچکی نیز بود. دلارهای خریداری شده به نرخ بالاتر به سایر صرافی‌ها فروخته شد. قیمت دلار در ساعت 2 بعد از ظهر البته 3170 تومان در چهارراه استانبول شنیده شد. خبرگزاری مهر ضمن گزارش مشاهدات خود از بازار ارز قیمت دلار را 3200 تومان اعلام کرد. مهر نوشت مشاهدات نشان می‌دهد که بسیاری از متقاضیان با در دست داشتن کارت ملی یا شناسنامه در برخی صرافی‌ها منتظر دریافت دلار 2850 تومانی هستند.
این گزارش می‌افزاید: مدیر یکی از صرافی‌های واقع در میدان فردوسی با اعلام اینکه از شخصی 17000 دلار 2800 تومانی خریداری کرده و آن را به 17 نفر با قیمت 2850 تومان فروخته است، درباره اخذ شناسنامه یا کارت ملی از مردم گفت: من برای فروش ارز از مردم کارت ملی درخواست نکرده‌ام، اما در بازار شایعه شده است که بانک مرکزی به برخی صرافی‌ها برای فروش ارز مجوزهایی داده است.وی ادامه داد: متقاضیان تصور می‌کنند بانک مرکزی چنین اختیاری را به برخی صرافی‌ها داده؛ بنابراین شناسنامه و کارت ملی خود را به همراه دارند تا اگر جایی واقعا از آنها درخواست شد، ارائه کنند!
بنا بر این گزارش نرخ دیگری نیز در مورد دلار وجود داشت که مشاهدات و بررسی‌های خبرنگار مهر فروش دلار 3200 تومانی را نیز نشان می‌داد. با توجه به اینکه به تازگی نرخ جدیدی از سوی بانک مرکزی برای مرکز مبادلات ارزی ارائه می‌شود، می‌توان گفت با وجود دلار 1226تومانی، دلار آزاد، دلار غیرمرجع و دلار 2850 تومانی؛ عملا بازار 4 نرخی شده است. در ادامه پیگیری‌ها البته تزریق ارز از سوی بانک مرکزی به برخی صرافی‌ها از سوی کانون صرافان تکذیب شد.