پاسخ به ۱۰ سوال رایج درباره بیت کوین و سرمایهگذاری روی آن
بیتکوین را احتمالا بتوان پرسودترین سرمایهگذاری در دهه اخیر تلقی کرد. بسته به اینکه نقطه آغاز این ارز دیجیتال را چه زمانی در نظر بگیرید، میزان رشد ارزش آن میتواند چیزی بین ۷۱۹۹۰۰ درصد تا ۱ میلیارد درصد باشد. و در هر صورت، این اتفاق را باید بهترین عملکرد یک ارز در تاریخ معاصر تلقی کرد.
به گزارش موبوایران، بیتکوین را احتمالا بتوان پرسودترین سرمایهگذاری در دهه اخیر تلقی کرد. بسته به اینکه نقطه آغاز این ارز دیجیتال را چه زمانی در نظر بگیرید، میزان رشد ارزش آن میتواند چیزی بین ۷۱۹۹۰۰ درصد تا ۱ میلیارد درصد باشد. و در هر صورت، این اتفاق را باید بهترین عملکرد یک ارز در تاریخ معاصر تلقی کرد.
اما اگرچه بیتکوین امروز حسابی سر و صدا کرده و در هر گوشه و کناری نامش را میشنویم، بسیاری از ابعاد مربوط به آن در هالهای از ابهام باقی ماندهاند. تازهکاران نمیدانند که این ارز چطور کار میکند و چطور میتوان روی آن سرمایهگذاری کرد. ضمنا اکثر بانکها و پلتفرمهای مالی نیز از پشتیبانی از آن ممانعت کردهاند و این موضوع قطعا بیش از پیش به نبود آگاهی راجع به آن دامن زده است. این را هم نباید فراموش کرد که ارزش بیتکوین با استانداردهای بازارهای سهام و اوراق، نوسان بسیار فراوان دارد و گاهی بسیار ترسناک به نظر میرسد.
بنابراین در این مقاله به مرور برخی از رایجترین سوالات راجع به بیتکوین پرداخته و به آنها پاسخ میدهیم.
چرا باید روی بیتکوین سرمایهگذاری کرد؟
بیتکوین یک رمزارز است. یک جور پول خصوصی و الکترونیکی که مبادلاتش با علم رمزنگاری اعتبارسنجی میشوند. از زمان عرضهاش در ماه ژانویه ۲۰۰۹ تا به امروز، این باور به وجود آمده که در نهایت مقادیر محدودی بیتکوین (دقیقترش میشود ۲۱ میلیون کوین) در جهان وجود دارد و به همین خاطر، در گذر زمان مثل طلا ارزشمند شده است.
بهترین بحثی که درباره موفقیت آتی بیتکوین میتوان پیش کشید، همان بحثی است که برای مدتهای طولانی راجع به طلا، الماس و دیگر منابع ارزشمند مطرح شده: طراحی این ارز به گونهای بوده که منابع محدودی از آن وجود داشته باشد و قابل جایگزینی نباشد. همین منابع محدود ۲۱ میلیونی باعث شد در دوران پاندمی کووید-۱۹ که اقتصاد در سراسر جهان رو به افول گذاشت، بیتکوین ارزشمندتر از قبل شود. اما حتی پیش از پاندمی نیز بیتکوین در طولانیمدت افزایش ارزش قابل توجهی را تجربه کرد. کوینهایی که در ابتدای سال ۲۰۱۰ تنها ۱ دلار ارزش داشتند، اواسط ماه دسامبر به ارزش رکوردشکن ۲۳۷۷۰ دلار رسیدند.
البته که روند رشد بیتکوین، آنقدرها هم روان نبوده است. در طول دهه اخیر، ارزش بیتکوین با نوسانات فراوان همراه بوده و گاهی در عرض تنها چند ساعت، صدها دلار از ارزشاش ریخته شده است. برای مثال در ماه دسامبر ۲۰۱۷ هم قیمت این ارز رکوردشکنی کرد و به ۱۹۷۸۳ دلار رسید، اما بعد برای دو سال ارزشی هزاران دلار کمتر داشت. همین ماجرا طی سال جاری میلادی هم تکرار شد و در ماه نوامبر ۲۰۲۰، شاهد ریزش ۳۰۰۰ دلاری ارزش بیتکوین بودیم.
در واقع اگر بخواهیم خیلی ساده بگوییم: بیتکوین را میتوان با ارفاق فراوان در دستهبندی مشابهی با سهام شرکتهای تکنولوژی قرار داد: ریسک سرمایهگذاری روی آن زیاد و بیشتر از میانگین است و اگر از این ریسکها جان سالم به در ببرید، آنچه به دست میآورید هم زیاد و بیشتر از میانگین خواهد بود.
چطور میتوان بیتکوین خرید؟
اخیرا برخی از اپلیکیشنهای فعال در حوزه امور مالی و سرمایهگذاری، وارد قطار بیتکوین شدهاند. برای مثال در ماه نوامبر سال جاری میلادی، پیپل خدمت تازهای در اختیار مشتریان آمریکایی خود گذاشت که با آن میتوانند به خرید و فروش بیتکوین یا خرید با بیتکوین بپردازند. پیپل علاوه بر بیتکوین از سه رمزارز دیگر (یعنی اتریوم، بیتکوین کش و لایتکوین) نیز پشتیبانی میکند.
یکی از موانع همیشگی در خرید و فروش بیتکوین، الزام به باز کردن حساب اعتباری و ارائه مستندات لازم برای تایید هویت بوده است. اما از آنجایی که میلیونها نفر از پیش حساب پیپل باز کرده بودند، این مانع به راحتی از پیش رویشان برداشته شد. البته خرید بیتکوین با پیپل دردسرهای خودش را هم دارد. برای مثال نمیتوانید بیتکوینها را به کیف پول شخصی خود یا کیف پول هرکس دیگری انتقال دهید. حتی امکان انتقال بیتکوین به صرافیها و تهیه دیگر رمزارزهای موجود نیز مهیا نشده. و مشکل نهایی اینکه کارمزد پیپل بسیار بالا است و بسته به مقدار خریداری یا فروخته شده، میتواند بین ۱.۵ الی ۲.۳ درصد باشد.
ولی پیپل تنها سرویسی نیست که شروع به فعالیت در این حوزه کرد. اپلیکیشن سرمایهگذاری محبوب Robinhood هم اکنون وارد این جهان شده و هیچ کمیسیونی دریافت نمیکند. اپلیکیشن Cash App شرکت Square هم یک پلتفرم دیگر برای مبادله بیتکوین است و در این بین، اپلیکیشن Swan Bitcoin به شما اجازه میدهد که به صورت خودکار به سرمایهگذاری روی رمزارزها بپردازید. Square هم در ازای خدمات خود کارمزد برمیدارد، اما در وبسایت خود رقم دقیق را مشخص نکرده. Swan Bitcoin رویکردی اندک متفاوت داشته و از مقدار بیتکوینی که به صورت هفتگی ذخیره شده، ۰.۹۹ الی ۲.۲۹ درصد را برای خود برمیدارد
از طرف دیگر، یکی از اصلیترین راهها برای خرید بیتکوین، مراجعه به صرافیهای ارز دیجیتال است. از آنجایی که این گزینه شامل خرید مستقیم بیتکوین از صرافیها شده و تمام مسیر را خودتان طی میکنید، این روش معمولا به سرمایهگذاران باتجربهتر پیشنهاد میشود. این روش چندین مزایا دارد که از جمله آنها میتوان به کارمزد کمتر (چیزی معادل ۰.۱۰ الی ۰.۲۶ درصد) و امکان برداشت بیتکوینها و دانلودشان در اکانتی دیگر اشاره کرد. مورد دوم از این لحاظ برای سرمایهگذاران مهم است که بسیاری از برجستهترین صرافیهای رمزارز، طی سالهای اخیر هک شدهاند.
همانطور که بالاتر هم گفتیم، این روش اندکی پیچیدهتر بوده و شما را وارد قلمروی سرمایهگذاران حرفهای میکند. البته که اگر دانش لازم را داشته باشید، خودتان هم از پس خرید و مبادله بیت کوین برخواهید آمد. برای آغاز این پروسه، باید یک حساب در یکی از صرافیهای بیتکوین افتتاح کنید. این صرافیها خط مشی مشخصی دارند که براساس آن باید مشتریان خود را بشناسند. بابراین لازم است پیش از ورود به دنیای مبادله بیتکوین، اطلاعات هویتی خود را در اختیار آنها بگذارید. این نکته نیز فراموش نشود که اکثر صرافیها از شما میخواهند مقادیر مشخصی سپرده در حساب خود داشته باشید و سپس به خرید رمزارز بپردازید، اما رقم سپرده معمولا آنقدرها چشمگیر نیست.
ماینینگ چطور کار میکند؟
ماینینگ یا استخراج، بخشی کلیدی از سیستم بیتکوین است. ماینینگ به امنسازی شبکه کمک میکند، برای به دست آوردن کوینهای تازه ضروری است و یکجورهایی، همهچیز را کنار یکدیگر نگه میدارد. اما روند ماینینگ چطور طی میشود؟ باید بگوییم که موضوع اندکی پیچیده است، بنابراین سعی میکنیم توضیحات را تا جای ممکن ساده نگه داریم، ولی نه «زیادی ساده»:
به صورت میانگین در هر ده دقیقه، مبادلات مالی انجام شده در شبکه بیتکوین تبدیل به یک «بلوک» میشوند. اما برای اینکه یک بلوک مورد تایید شبکه قرار بگیرد، سازنده بلوک (یا ماینر) باید اثبات کند که وظایف ضروری را به انجام رسانده است. به این اتفاق «اثبات کار» گفته میشود.
اینطور به موضوع فکر کنید: برای اینکه یک بلوک ساخته شود، باید یک پازل ریاضیاتی را حل کنید. حل کردن این پازلها دشوار اما راستآزماییشان آسان است (یک جورهایی مانند پازلهای سودوکو). وقتی ماینر یک بلوک حل شده را برای شبکه ارسال میکند، سایر ماینرها قادر به راستآزمایی آن هستند و سپس همه به سراغ کار روی بلوک بعدی میروند.
بدیهتا برخلاف پازلهای سودوکو، این «پازلهای ریاضیاتی» اثبات کار، توسط کامپیوترهایی که نرمافزار بیتکوین را به اجرا در میآورند حل میشوند و لازم نیست خود مردم قلم و کاغذ به دست بگیرد. پازلها با استفاده از آزمون و خطای بروت فورس حل میشوند. تمام ماینترهای سراسر جهان، انبوهی از ترکیبهای کلمات مختلف در اختیار دارند که هر ثانیه تست میشود. در واقع هر ماینر در هر ثانیه، مشغول به پردازش چند تریلیون «هش» است. در دنیای بیتکوین، احتمالا عبارت «هش» یا «هشینگ» زیاد به گوشتان خورده باشد. (اساسا نیازی نیست بدانید که کارکرد ریاضیاتی هش چیست و کافیست بدانید که همان پازل ریاضی مورد اشاره است.)
در نخستین روزهای بیتکوین، ماینینگ روی هر کامپیوتری امکانپذیر بود، آن هم خیلی ساده به کمک پردازنده موجود در دستگاه. به مرور زمان، ماینینگ به جای پردازنده، روی پردازشگر گرافیکی انجام شد، بعدی روی FGPA و در نهایت روی ASIC (یا مدار مجتمع با کارکرد خاص). امروز برای ماین کردن، به سختافزارهای ASIC خاص نیاز دارید و کامپیوترهای معمولی بیش از حد کند به حساب میآیند.
وقتی ماینر یک بلوک تولید میکند، باید تمام مبادلات مالی موجود در آن را باندل کند و سپس آنها را به بلوک قبلی ارجاع دهد. تمام اینها، کارکرد هش را شکل میدهند. به خاطر اینکه هر بلوک به بلوک قبلی ارجاع داده میشود، شاهد شکلگیری زنجیرهای از بلوکها هستیم و نام «بلاکچین» نیز از همینجا میآید.
از آنجایی که بلوکها شکل زنجیرهای دارند، امنیت بیتکوین نیز به همین روش تامین میشود. بدون بازنگری کامل در تمام کارهای انجام شده در تمام این بلوکها، هیچکس نمیتواند تاریخچه مبادلات را تغییر دهد. و اگر کسی هم در صدد انجام این کار برآید، مهاجم در قیاس با دیگر افراد حاضر در شبکه که مداوما بلاکچین را گسترش میدهند بسیار کند خواهد بود.
افزون بر مبادلات عادی که درون بلوکها باندل میشوند، ماینرها اجازه دارند که یک مبادله مخصوص را در هر بلوک جای دهند، چیزی که «مبادله کوینبیس» نام دارد و کوینهای تازه استخراج شده را در اختیار ماینر قرار میدهد. بنابراین پروسه امنسازی بلوکها، نوعی انگیزه مالی هم به وجود میآورد.
و در نهایت به سیستم تنظیم دشواری میرسیم و بسته به اینکه بلوکها چقدر سریع یا کند ساخته میشوند، شبکه هر از چندگاهی حل کردن معادلات بلوکها را آسانتر یا دشوارتر میکند. همینطور که نرخ هش بالاتر میرود، میزان دشواری به سمت بالا متمایل میگردد و سیستم آنقدر به تنظیم زمان استخراج ادامه میدهد تا میانگین زمان ساخت هر بلوک، هر ۱۰ دقیقه یکبار باشد.
به جز بیتکوین چه کوینهای بزرگ دیگری داریم؟
اتریوم دومین کوین بزرگ در بازار امروز به حساب میآید. اتریوم به خاطر استفاده از یک سیستم بلاکچین متنباز، کارکردی مشابه به بیتکوین دارد اما بیشتر بر قراردادهای هوشمند متمرکز است. این قراردادها، برنامههای کامپیوتری هستند که بدون نیاز به افراد میانی مورد اعتماد، توافقنامههای مشخصی را به اجرا در میآورند. اتریوم گاه به عنوان یک جور «کامپیوتر جهانی» نیز شناخته میشود و اکنون «ستون فقرات امور مالی تمرکز زدایی شده» به حساب میآید. اتریوم ضمنا میزبان کوینهای دیگری است که «توکن» نام دارند.
XPR رمزارزی است که روی Ripplenet، شبکه کمپانی Ripple Labs، به اجرا در میآید. این ارز دیجیتال قرار است جایگزینی برای سیستمهای مالی سنتی مانند سوییفت باشد. برخلاف بیتکوین یا اتریوم، XPR از اثبات کار استفاده نکرده و در عوض با اتکا بر منابع مورد اعتماد مانند بانکها و دانشگاهها به کار خود ادامه میدهد. کوینهای XPR نیز توسط Ripple Labs توزیع میشوند.
تتر کوینی است که از دلار آمریکا به عنوان پشتوانه استفاده میکند و به همین خاطر به آن کوین با ثبات گفته میشود. این ارز بلاکچین مخصوص به خود را ندارد و در عوض از طریق دیگر بلاکچینها نظیر BTC ،ETH و BCH توزیع میشود. سیستم پشتوانه تتر به این صورت است که شرکت سازنده، دلارها و متعلقاتی برابر با ارزش تترهای به جریان افتاده را در حسابهای بانکی نگهداری میکند. اگرچه گفته میشود که کوینهای تتر کاملا با دلارهای رزرو آمریکا پشتیبانی میشوند، اما برخی نسبت به این موضوع تردید دارند که تتر هیچوقت توسط اشخاص ثالث حسابرسی نشده باشد.
لایتکوین هم مشابه بیتکوین بوده و براساس پروتکل بیتکوین به کار خود ادامه میدهد، اما با چند تغییر کوچک. برای مثال مدت زمان تولید هر بلوک سریعتر است و از الگوریتمی متفاوت برای هشینگ استفاده میشود. این الگوریتم در ابتدا قرار بود به کاربران بیشتری اجازه ماین کردن کوینها را بدهد -حتی اگر به سختافزار ASIC دسترسی نداشتند- اما ترند ASIC امروز جهان لایتکوین را نیز درنوردیده. لایتکوین در سال ۲۰۱۱ میلادی ساخته شد و از این بابت، یکی از قدیمیترین رمزارزهای جهان به حساب میآید.
بیتکوین کش یک کوین بزرگ دیگر و از انشعابات بیتکوین است. چنین انشعاباتی اجازه میدهند که در صورت بروز اختلاف نظرهای بنیادین، کاربران مسیرهای متفاوت و دلخواه خود را در پیش بگیرند. زمانی هم که تقسیم زنجیره اتفاق میافتد و یک کوین تبدیل به دو پروژه متفاوت میشود، صاحبان نخستین کوین، مالک کوینهای هر دو شبکه خواهند بود. پروژه بیتکوین کش زمانی آغاز به کار کرد که برخی از اعضای جامعه بیتکوین نمیتوانستند با گسترس ابعاد شبکه در سال ۲۰۱۷ کنار بیابند.
بهترین کیف پول بیتکوین چیست؟
در دنیای کیف پولهای بیتکوین، گزینههای بسیار زیادی پیش روی کاربران قرار گرفته و انتخاب «بهترین کیف پول» نیز بستگی به اهداف و سطح تجربه شما دارد. بالاترین سطح امنیت و حفاظت از حریم شخصی زمان به دست میآید که «گره - Node» بیتکوین مخصوص به خودتان را به اجرا در آورید، اما این رویکرد نه به درد اکثریت کاربران میخورد و نه اصلا ضروری است.
احتمالا بهترین گزینه برای اکثر کاربران، کیف پول Electrum باشد، زیرا به شما اجازه میدهد که بدون دانلود بلاکچین یا به اجرا در آوردن گره خودتان، به سطحی بالا از امنیت دسترسی داشته باشید. مجموعهای از سرورها، به سنگینترین عملیاتهای بلاکچین رسیدگی میکنند، اما کلید شخصی شما برای دسترسی به کوینها هیچوقت برای سرورها ارسال نمیگردند و مبادلات نیز تنها به صورت محلی امضا میشوند. ضمنا کیف پولهای الکتروم کاملا متنباز هستند و همین باعث میشود که راحتتر قادر به اعتماد به تمام سیستم باشید.
چطور میتوان بیتکوینها را به شکلی امن ذخیره کرد؟
به صورت معمول، بیتکوینهای شما باید درون کیف پول خودتان ذخیره شوند و در دست صرافیها باقی نمانند. از منظر فنی، وقتی شما کوینهایتان را مبادله میکنید، در واقع صاحب هیچ یک از کوینها نیستید. در عوض آنچه گیرتان میآید، مستنداتی از سوی صرافی است که بنابر آنها، مقدار مشخصی بیتکوین طلبکار هستید.
اگرچه این موضوع در ظاهر آنقدرها مهم به نظر نمیرسد، اما باقی ماندن پولتان در دست صرافیها میتواند ریسکهایی حقیقی به همراه داشته باشد. از جمله این ریسکها میتوان به ممانعت صرافی از بازگرداندن پولتان (چه به خاطر کلاهبرداری و چه دلایل قانونی)، هک شدن یا ورشکسته شدن صرافی یا تلاش یک هکر برای ورود به اکانت شما اشاره کرد. اگر لازم است کوینها را در دست صرافی باقی نگه دارید، باید مطمئن شوید که از پسووردی قدرتمند و همینطور احراز هویت دو مرحلهای استفاده میکنید.
زمانی که کوینهایتان در کیف پول خودتان باشد، بسیاری از این ریسکها برطرف میشوند. اما اگر از کیف پولتان بکاپ نگیرید و کامپیوترتان به مشکل بر بخورد یا در صورتی که یک هکر به کیف پول دسترسی یابد، همچنان امکان از دست رفتن کوینها وجود دارد. بنابراین به تمام کاربران پیشنهاد میشود که کامپیوتر خود را بهروز و در برابر بدافزارها امن نگه دارند.
برای امنیت هرچه بشتر، میتوانید به سراغ کیف پولهای سختافزاری بروید. پرداختن به این موضوع از حوصله مطلبی که پیش رویتان قرار گرفته خارج است، اما هرکسی که به دنبال خرید بیتکوین باشد، با یک جستجوی ساده در اینترنت با راهکارهای رایج آشنا خواهد شد.
از کجا بدانیم مبادلات بیتکوین معتبر هستند؟
معمولا برای تازهکاران این سوال پیش میآید که چطور میتوان دانست یک مبادله بیتکوین معتبر است یا اینکه صرفا با مقداری داده بیمعنی طرف حساب هستیم. آیا میتوان مبادلاتی جعلی به انجام رساند؟ پاسخ کوتاه اینست که کیف پول شما قادر به تشخیص مبادلات معتبر خواهد بود و اصلا مبادلات غیر معتبر را به نمایش درنمیآورد.
اگر هم میخواهید بدانید که کیف پول چطور مبادلات را اعتبارسنجی میکند، باید بگوییم که مبادلات بیتکوین فرمت بسیار مشخصی دارند و تنها زمانی قادر به خرج کردن کوینها هستید که هم خودشان معتبر باشند و هم کیف پول، امضای دیجیتال صحیح را تولید کند.
آیا صاحبان بیتکوین ناشناس باقی میمانند؟
بله و خیر. اگرچه مبادلات بیتکوین کاملا ناشناس نیستند، اما اینطور نیست که تمام مبادلات نیز همراه با یک هویت مشخص انجام شوند. مدل حریم شخصی تدارک دیده شده برای بیتکوین، با سیستمهای مالی سنتی فرق دارد.
همانطور که در تصویر بالا میتوان دید، در جهان سیستمهای مالی سنتی، مبادلات از چشم عموم مردم دور میمانند، اما «اشخاص ثالث مورد اعتماد» از همه چیز با خبرند. از جمله این اشخاص ثالث میتوان به بانکها، کمپانیهای خدمات کارتهای اعتباری و چیزهایی از این دست اشاره کرد.
در مدل بیتکوین، عموم مردم قادر به مشاهده تمام مبادلات هستند، اما برای استفاده از شبکه لازم نیست هویت خود را فاش کنید. حالا سوال اینست که آیا با استفاده از فرآیندهای هوشمند و الگوریتمها میتوان تشخیص داد چه کسی پشت مبادلاتی خاص بوده یا خیر؟
در بسیاری از اوقات، چنین کاری امکانپذیر است. برای مثال اگر بیتکوین خود را از صرافی دریافت کرده و به کیف پولتان انتقال دهید، صرافی از هویت شما باخبر است. سپس اگر کوینها را از کیف پول خودتان به کیف پول شخصی دیگر انتقال دهید، میتوان فرض را بر این گذاشت که مبادله ثانویه نیز توسط همان شخص انجام شده.
اما اگر بخواهید مبادلات بیتکوین خود را اندکی امنتر نگه دارید، متدهای گوناگونی پیش رویتان است. در یکی از روشها، میتوانید کوینهای خود را ابتدا به کوین دیگری که قابلیتهای امنیتی بهتر دارد (مانند مونرو یا بیتکوین کش) تبدیل کنید و سپس دوباره به بیتکوین.
قوانین مالیات بیتکوین چیست؟
قوانین مالیاتی بسیار پیچیده بوده و بسته به حوزه استحفاظی، تغییر میکنند. بهترین رویکرد اینست که همواره یک مشاور حرفهای برای امور مالی خود داشته باشید تا با مشکلات عجیب و غریب روبهرو نشوید.
با این وجود، به نظر میرسد که مالیاتهای بیتکوین تفاوت خاصی با مالیاتهای دیگر متعلقات ندارند. وقتی شما بیتکوینهایتان را میفروشید، در واقع اتفاقی مشمول مالیات رخ داده و مالیات بر سود بسته میشود. سودهای احتمالی و ناشناخته اما مالیات نمیخورند (برای مثال زمانی که کوینهایتان را نگه داشته و آنها را نمیفروشید.)
بیتکوینها را در کجا میتوان هزینه کرد؟
در هرجایی که بیتکوین را بپذیرد، میتوانید بیتکوینها و کوینهای دیگر رمزارزهای خود را هزینه کنید. معمولا فروشگاههای آنلاین بیشتر از خردهفروشیها پذیرای ارزهای دیجیتال هستند.