مسیر قیمت طلا زیر سایه تحولات خاورمیانه
اداره مطالعات و سازمان‌هاي بين‌المللي بانک مرکزي گزارش «بررسي وضع اقتصادي - ارزي كشورهاي عمده» را با نگاهي ويژه به سه بازار «سهام، طلا و نفت» منتشر کرد. در اين گزارش ابعاد مختلف عوامل تاثيرگذار بر فراز و فرود شاخص قيمت‌ها در اين سه بازار عمده مورد بررسي قرار گرفته است.
در گزارش بانک مرکزی عنوان شده است: در آمریکا شاخص خرده فروشی ماه اکتبر کمی بیش از انتظار به میزان 3/0 درصد کاهش یافت. در میان اجزای تشکیل دهنده این شاخص، کاهش 5/1 درصدی فروش خودرو مهم‌ترین عامل کاهش خرده فروشی در ماه اکتبر بود. با حذف فروش خودرو از شاخص، باز هم وضعیت مناسب نیست و خرده فروشی نسبت به ماه قبل بدون تغییر باقی مانده است. آخرین گزارش شاخص قیمت مصرف‌کننده و تولیدکننده آمریکا نیز نشان می‌دهد که نرخ تورم رشد مناسبی دارد و همچنان با سیاست‌های فوق انبساطی بانک مرکزی این کشور سازگار است. از سوی دیگر کاهش قیمت بنزین، سرعت افزایش شاخص قیمت مصرف‌کننده را در ماه اکتبر کاهش داده است. شاخص قیمت تولیدکننده نیز در این ماه به میزان 2/0 درصد کاهش یافته است. به صورت میانگین سالانه، نرخ تورم مصرف‌کننده در ماه اکتبر 2/2 درصد و تورم تولیدکننده 3/2 درصد افزایش یافته است. با توجه به زیاد نبودن فشارهای تورمی، همچنان احتمال استفاده از سیاست‌های جدید خرید دارایی توسط فدرال رزرو (بانک مرکزی آمریکا) وجود دارد.
اقتصاد یورو باز هم کوچک‌تر شد
بانک مرکزی در بخش دیگری از این گزارش به اقتصاد منطقه یورو پرداخته است. به نوشته اداره مطالعات و سازمان‌های بین‌المللی بانک مرکزی، در آن سوی آتلانتیک رشد اقتصادی منطقه یورو در سه ماهه سوم منفی شد. این دومین بار از ابتدای سال‌جاری است که اقتصاد یورو کوچک می‌شود.
رشد بزرگ‌ترین اقتصادهای این منطقه یعنی آلمان و فرانسه نیز بسیار کند و تقریبا متوقف شده است. با اینکه یونان هنوز نتوانسته شرایط مورد نظر «تروئیکا» شامل رییس دوره‌ای اتحادیه اروپا، نماینده عالی سیاست‌گذاری در امور مشترک خارجی و امنیتی اتحادیه اروپایی و نماینده کمیسیون اروپا برای دریافت ترانش دوم از بسته نجات دوم را تامین کند («ترانش» نوعی از منابع اعطایی صندوق بین‌المللی پول به اعضای این صندوق است که دو نوع مختلف دارد: «ترانش ذخیره» که شامل گرفتن وام از ذخایر اعضا نزد صندوق که به یکی از صورت‌های طلا، ارز و حق برداشت مخصوص است و «ترانش اعتباری» که هر عضو بر طبق آن می‌تواند 100 درصد سهام خود را از صندوق «به شرط اجرای سیاست‌های پیشنهادی صندوق» وام بگیرد. همچنین واژه «ترانش» به عنوان اقساط وام پرداختی نیز به کار می‌رود.) از آنجا که یونان در آخر ماه نوامبر پولی برای پرداخت اقساط بعدی خود ندارد تلاش‌های زیادی به‌ویژه توسط صندوق بین‌المللی پول برای متقاعد کردن تروئیکا در پرداخت بخش دیگری از کمک در جریان است.
شدیدترین کاهش رشد اقتصاد ژاپن
بانک مرکزی با نگاهی به اقتصاد شرق دور به ویژه ژاپن می‌افزاید: رشد اقتصادی ژاپن در سه ماه سوم سال‌جاری شدیدترین کاهش خود از زمان حادثه زلزله و سونامی در اوایل سال میلادی 2011 را تجربه کرد. علاوه بر تضعیف تقاضای داخلی، تنش با چین، صادرات این کشور را به شدت تحت‌تاثیر قرار داده و تضعیف کرده است. یوشی هیکو نودا نخست وزیر ژاپن اعلام کرده است که 16 دسامبر انتخابات زودهنگام را برگزار خواهد کرد. احتمال پیروزی حزب رقیب دولت یعنی حزب لیبرال دموکرات در این انتخابات بسیار بالا است.
تضعیف ین در برابر دلار
در بازار ارز، ین به دلیل تحولات سیاسی و احتمال پیروزی حزب لیبرال دموکرات در برابر دلار تضعیف شد. یورو ابتدای هفته در برابر دلار نوسانی نداشت؛ اما در میانه هفته به دلیل درخواست آلمان برای پرداخت یکباره کمک‌ها به یونان، یورو به سرعت در برابر دلار تقویت شد. ارقام ضعیف اقتصادی ماه اکتبر آمریکا نیز در تقویت یورو در مقابل دلار موثر بود. در انگلیس نرخ تورم ماه اکتبر افزایش یافت. افزایش نرخ تورم به نگرانی‌ها در خصوص میزان اثربخشی سیاست پولی فوق انبساطی افزوده است. رییس‌کل بانک مرکزی انگلستان هفته گذشته گفت: نرخ رشد اقتصادی در فصل چهارم به احتمال فراوان منفی خواهد بود.
کندی رشد اقتصادی در آمریکا و ترس از ورود این کشور به رکود به خصوص به دلیل «صخره بودجه» از یک سو و رکود اقتصادی در منطقه یورو از سوی دیگر باعث تضعیف طلا در هفته گذشته شد. گزارش شورای جهانی طلا که نشان می‌داد تقاضای فیزیکی طلا در سه ماهه سوم در مقایسه با مدت مشابه سال قبل 11 درصد کاهش یافته است نیز مزید بر علت بود.
تعادل بازار جهانی نفت
بازارهای جهانی نفت خام در هفته گذشته در یک تعادل نسبی قرار داشت و شاهد تغییرات چشمگیری نبود. ناآرامی‌ها در خاورمیانه و افزایش تقاضای نفت خام در چین از یک سو و صخره بودجه دولت آمریکا از دیگر سوموجب شد تا عوامل فزاینده و کاهنده قیمت‌ها اثرات یکدیگر را خنثی کنند و سطح قیمت‌ها ثابت باقی بماند. در حال حاضر عرضه نفت خام در بازار به اندازه کافی است و مازاد تقاضا وجود ندارد.
طلا
نوسانات هفته گذشته طلا در بازار نیویورک در محدوده هزار و 712 دلار و 60 سنت تا 1728 دلار برای هر اونس در نرخ‌های پایانی ثبت شد. در روز دوشنبه نبود توافق بین دولت‌های حوزه یورو برای واگذاری پول بیشتر به یونان، سرمایه‌گذاران فلز زرد را به فروش و سودگیری از قیمت‌های بالای طلا در هفته ماقبل وادار کرد. در این روز طلا با 2/0 درصد کاهش، هزار و 727 دلار و 39 سنت برای هر اونس معامله شد.
اگرچه با مشخص شدن نتایج انتخابات در آمریکا تمرکز بازار رفته رفته به سوی بحث «صخره بودجه» در این کشور معطوف می‌شود و این بحث که شامل مجموعه ای از کاهش مخارج دولت و افزایش مالیات‌ها است، می‌تواند اقتصاد آمریکا را به سوی رکود سوق دهد، رکودی که ممکن است به عنوان عاملی در جهت افزایش تقاضای طلا به عنوان مامن سرمایه‌گذاری و افزایش قیمت طلا عمل کند.
در روز سه شنبه سقوط یورو به کمترین سطح دو ماه گذشته به دلیل نگرانی از توانایی حوزه یورو در مدیریت بحران بدهی اش به عنوان عاملی در جهت افت مجدد طلا عمل کرد. گرچه در ابتدای این روز انتشار خبری مبنی بر اینکه آلمان خواهان پرداخت یکجای کمک به یونان است تا حدودی یورو را تقویت کرد، اما پس از آن نبود توافق بین مقامات اروپایی و صندوق بین‌المللی پول بر سر بسته نجات یونان به تضعیف یورو منجرشد.
در روز چهارشنبه، تنش‌های ژئوپلتیک در منطقه خاورمیانه افزایش یافت و قیمت طلا نیز همسو با نفت خام البته در ابتدای این روز بالا رفت. در ادامه این روز همچنین افت میزان خرده فروشی آمریکا در ماه اکتبر برای نخستین بار در سه ماه گذشته، به عنوان عاملی در جهت افزایش احتمال کاهش رشد اقتصادی در آمریکا عمل کرد و قیمت طلا را به هزار و 724 دلار و 46 سنت برای هر اونس کاهش داد.
در روز پنج‌شنبه طلا کمترین سطح قیمتی یک هفته اخیر خود را تجربه کرد. در این روز حجم معاملات بسیار سنگین بود. وقوع رکود در اقتصاد حوزه یورو در فصل سوم سال و نیز نگرانی از رکود در اقتصاد آمریکا با توجه به بحث صخره بودجه، از تقاضای طلا به عنوان پوشش تورم کاست و به افت قیمت منجر شد. در این روز طلا با 7/0 درصد کاهش و پس از تماس با سطح نازل هزار و 704 دلار و 69 سنت به هزار و 713 دلار و 99 سنت برای هر اونس رسید. گرچه در ادامه این روز و شلیک موشک‌هایی از غزه به سوی تل آویو برای نخستین بار در 20 سال اخیر، تقاضای طلا به عنوان مامن سرمایه‌گذاری افزایش یافت و از افت قیمت اندکی کاسته شد.
در این روز همچنین گزارش انجمن جهانی طلا نشان داد که تقاضای جهانی طلا در فصل سوم سال، نسبت به مدت مشابه سال قبل، 11 درصد کاهش یافته است. دلیل این موضوع افت محسوس تقاضای فیزیکی فلز زرد از سوی هند و چین عنوان شده است، این موضوع نیز به افت قیمت طلا در این روز دامن زد. این گزارش همچنین نشان می‌داد که با وجود افت سالانه تقاضا، نسبت به فصل قبل، تقاضا 10 درصد افزایش یافته است.
در روز جمعه طلا در ادامه روند نزولی هفته گذشته خود در حدود یک درصد دیگر نیز کاهش ارزش یافت. نگرانی از کندی رشد اقتصاد جهانی و ترس از رکود اقتصادی در آمریکا، از تقاضای طلا به عنوان پوشش تورم کاست و قیمت طلا را پس از تجربه سطح هزار و 704 دلار به هزار و 712 دلار و 60 سنت برای هر اونس رساند.