به گزارش موبوایران، خرید یک تلویزیون جدید بسیار هیجانانگیز و سرگرمکننده میرسد، تنها تفکر به اینکه قرار است پنلی جدید و با کیفیت در اتاق پذیرایی خانه داشته باشید و از فیلمها و سریالها با بهترین جلوههای بصری لذت ببرید باعث میشود خون در رگهایتان بجشود. اما با توجه به انبوه برندهایی که به تولید تلویزیون میپردازند، قابلیتهای هوشمند متعددی که در بازار یافت میشود و همینطور پنلهای گوناگونی گه مورد استفاده قرار میگیرد، خرید تلویزیون میتواند کاری بسیار دشوار هم باشد.
اگر به دنبال خرید یک تلویزیون جدید باشید، به طور یقین راجع به مدلهای مجهز به نمایشگرهای OLED شنیدهاید. اینها تلویزیونهایی باریک و سبکوزن هستند که کنتراست بالا و رنگهایی بسیار باکیفیت دارند. بعد هم نوبت به تلویزیونهای LED میرسد که ظاهرا تنها یک حرف کمتر در نام خود دارند. ممکن است فرض را بر این بگذارید که این دو تکنولوژی تفاوت چندانی با یکدیگر ندارند، اما در این صورت کاملا در اشتباه خواهید بود. آن حرف «O» اضافه تفاوتی بزرگ به وجود میآورد، اما لزوما به این معنا نیست که تلویزیونهای OLED به صورت اتوماتیک گزینههای بهتری نسبت به تلویزیونهای LED هستند.
وقتی تلویزیونهای OLED برای نخستین بار طی سال ۲۰۱۳ میلادی از راه رسیدند، به خاطر رنگهای دقیق و مشکیهای عمیق خود مورد تحسین قرار گرفتند، اما خیلی زود مشخص شد که سطوح روشنایی در این پنلها یارای برابری با LED را ندارد. بعد هم نوبت به تفاوت قیمت میان تلویزیونهای OLED (که نباید آنها را با QLED اشتباه گرفت) با همتایان پریمیومی LED میرسد. در واقع در افسانههای باستانی آمده که «تنها وکلا، مدیران و پزشکان» میتوانند از پس هزینههای OLED برآیند. اما طی چند سال اخیر قیمتها تعدیل شدهاند و دیگر این موضوع حقیقت ندارد.
تلویزیونهای OLED اکنون روشنایی بسیار بیشتری نسبت به قبل دارند و قیمتهایشان نیز کاهش یافته، خصوصا بعد از اینکه برندهایی مانند سونی به رونمایی از گزینههای رقابتی پرداختند. بازار LED هم تغییراتی کمابیش را پشت سر گذاشته است. با درنظرگیری تمام اینها بیایید نگاهی به هر دو تکنولوژی بیندازیم، آنها را با یکدیگر مقایسه کنیم و از نقطه ضعف و قوت هرکدام سر در آوریم.
تلویزیون LED چیست؟
تلویزیونهایی که OLED نیستند از دو قطعه اصلی تشکیل شدهاند: یک پنل LCD و یک بکلایت. پنل LCD پیکسلها را در خود جای میدهد، به عبارت دیگر نقاط کوچک رنگی که در نهایت تصویر تلویزیون را تشکیل میدهند. اما بدون وجود بکلایت، امکان مشاهده این پیکسلها وجود نخواهد داشت. وقتی نور بکلایت از میان پیکسلهای LCD عبور میکند، چشم شما قادر به مشاهده رنگ آنها خواهد بود.
عبارت LED خیلی ساده به چگونگی ساخت بکلایت اشاره دارد. در گذشته یک تکنولوژی قطورتر و کمتر بهینه به نام CCFL داشتیم. اما این روزها تقریبا تمام تلویزیونهای تخت امروزی از LEDها به عنوان منبع بکلایت استفاده میکنند. بنابراین وقتی نام «تلویزیون LED» به گوش میرسد، اساسا با تلویزیونی LCD طرف هستید که از LED به عنوان بکلایت بهره میبرد.
اما شرایط برای تمام تلویزیونهای LED یکسان نیست. شمار و کیفیت LEDهای مورد استفاده میتواند در یک تلویزیون با دیگری تفاوت داشته باشد و این موضوع میتواند سطوح روشنایی و عمق رنگ مشکی را تحت تاثیر قرار دهد. در این بین شاید نام «تلویزیون QLED» هم به گوشتان خورده باشد. اینها نوع جدیدی از تلویزیونهای LED هستند که با استفاده از نقاط کوانتومی، به روشنایی و رنگهای بهتر دست پیدا میکنند.
تلویزیون OLED چیست؟
OLED مخفف «دیود ساطعکننده نور ارگانیک - Organic Light-Emitting Diode» است. OLEDها خاصیتی نامتعارف دارند و میتوانند با هر دیود، هم نور و هم رنگ تولید کنند. به همین خاطر، تلویزیونهای OLED نیازمند بکلایت جداگانه نیستند. هر پیکسلی که روی صفحه مشاهده میشود، خود منبع نور و رنگ است.
از مزایای ذاتی نمایشگرهای OLED میتوان به ضخامت بسیار اندک آنها و انعطافپذیریشان اشاره کرد. اما در قیاس با تلویزیونهای LED، بزرگترین مزیت اینست که هر پیکسل انرژی و روشنایی مخصوص به خود را دریافت میکند (برخلاف تلویزیونهای LED که پیکسلهایی نیازمند به یک منبع خارجی نور دارند). وقتی پنل روشن میشود، قادر به مشاهده پیکسلها خواهید بود. وقتی پنل خاموش است، کوچکترین نوری ساطع نمیشود و تلویزیون کاملا مشکی است. درباره تاثیر این موضوع بر سطوح رنگ مشکی بیشتر صحبت خواهیم کرد.
در حال حاضر LG Display تنها شرکت تولیدکننده پنلهای OLED برای تلویزیونها است. سونی و الجی به توافقی با یکدیگر دست یافتهاند که به سونی اجازه میدهد از پنلهای الجی در تلویزیونهای خود -مانند X950H- استفاده کند. غیر از این در بازار غرب هیچ تلویزیون دیگری پیدا نمیکنید که متکی بر تکنولوژی OLED باشد.
تفاوت احتمالی میان عملکرد تلویزیونهای OLED سونی و تلویزیونهای OLED الجی، ناشی از پردازنده تصویر مورد استفاده خواهد بود. سونی و الجی هر دو پردازندههایی منحصر به فرد و تحسینبرانگیز ساختهاند و به همین خاطر است که علیرغم استفاده از پنلهایی یکسان، خروجی تفاوت دارد. یک پردازنده خوب میتواند بسیاری از مشکلات بالقوه را حل کرده و رنگهایی دقیقتر تولید کند.
از دیگر برندهایی که پنلهای خود را از الجی میخرند میتوان به فیلیپس، پاناسونیک، هایسنس و بنگ اند الافسن اشاره کرد. از سوی دیگر گاهی نام برندهای کمتر شناخته شده نیز به گوشتان میخورد، اما در حال حاضر تمام آنها پنلهای خود را از منبعی یکسان تامین میکنند.
از طرف دیگر سامسونگ به تولید پنلهای OLED برای موبایلهای هوشمند میپردازند و کرهایها اخیر اعلام کردند که شروع به تولید پنلهایی هیبریدی از QLED و OLED خواهند کرد که تحت عنوان QD-OLED شناخته میشوند. اما چند سالی طول میکشد تا نخستین تلویزیونهای مبتنی بر این تکنولوژی را مشاهده کنیم.
LED بهتر است یا OLED؟
حالا زمانش رسیده که به مقایسه دو تکنولوژی بپردازیم و ببینیم در حوزههایی مانند کنتراست، زوایای دید، روشنایی و دیگر فاکتورهای مشابه چه عملکردی از خود به نمایش در میآورند.
سطوح رنگ مشکی
توانایی یک نمایشگر در تولید رنگهای مشکی عمیق و تیره، مهمترین فاکتور در دستیابی به کیفیت تصویر معرکه خواهد بود. رنگهای مشکی عمیقتر امکان دستیابی به کنتراست بالاتر و رنگهای غنیتر را امکانپذیر میکنند و در نتیجه تصاویری واقعگرایانهتر به نمایش در خواهند آمد. وقتی صحبت از سطوح رنگ مشکی میشود، OLED پادشاه بلامنازع پنلهای تلویزیون است.
تلویزیونهای LED بر بکلایتهای LED متکی هستند که پشت پنل LCD میدرخشند. حتی با پیشرفتهترین تکنولوژیهای کاهش نور که LEDهایی که لازم نیست در درخشانترین حالت ممکن باشند را به صورت دستچین تاریک میکند، تلویزیونهای LED همواره در تولید مشکیهای تیره با مشکل مواجه بودهاند و پدیدهای به نام «Light Bleed» رخ میدهد که در آن، بخشهای روشنتر نمایشگر نوعی غبار در بخشهای تیرهتر مجاور خود به وجود میآورند.
تلویزیونهای OLED از مشکلات سنتی مربوط به سطوح رنگ مشکی در تلویزیونهای LED رنج نمیبرند. اگر یک پیکسل OLED الکتریسیته دریافت نکند، نوری هم تولید نمیکند و بنابراین کاملا مشکی خواهد بود. پس برنده کاملا مشخص است.
برنده: تلویزیونهای OLED
روشنایی
وقتی نوبت به روشنایی میرسد، تلویزیونهای LED مزایایی واضح دارند. بکلایت این تلویزیونها از LEDهایی بزرگ و قدرتمند تشکیل شده است. همراه با تکنولوژی کوانتوم دات، روشنایی این دیوایسها حتی با کوچکتر شدن هر LED نیز به قوت خود باقی میماند. تلویزیونهای OLED هم میتوانند به روشنایی قابل قبولی برسند و با توجه به سطوح تحسینبرانگیز رنگ مشکی، کنتراست میان روشنایی و تاریکی میتواند شکلی اغراقآمیزتر به خود بگیرد. اما تنظیم پیکسلهای OLED بهگونهای که همواره بیشترین روشنایی ممکن را تولید کنند منجر به کاهش عمرشان میشود و بازگشت هر پیکسل به رنگ مشکی کامل هم بیشتر زمان خواهد برد.
با درنظرگیری این ملاحظات، لازم است اشاره کنیم که تمام تلویزیونهای مدرن -چه OLED، چه LED و چه QLED- میتوانند به سطوحی از روشنایی دست پیدا کنند که از نیاز کاربران فراتر است. نکته بعدی اینست که از تلویزیون در کجا استفاده میکنید. در اتاقی تاریک، تلویزیونهای OLED بهترین عملکرد را دارند اما در محیطهای روشنتر، تلویزیونهای LED بهتر ظاهر میشوند.
این را نیز باید در نظر داشت که اخیرا گامهای مهمی در افزایش روشنایی OLED برداشته شده و این تلویزیونها برای تقریبا هر شرایطی، به جز زمانی که نور خورشید مستقیما به نمایشگر میتابد، مناسب هستند. اما در یک مقایسه مستقیم، برتری همچنان از آن تلویزیونهای LED خواهد بود.
برنده با اختلافی اندک: تلویزیونهای LED
فضای رنگ
پنل OLED قبلا پادشاه این دستهبندی بود، اما با بهبود خلوص بکلایت، کوانتوم داتها به تلویزیونهای LED اجازه دادهاند که به دقت رنگی، روشنایی رنگ و حجم رنگی بهتری دست یافته و یارای برابری با تلویزیونهای OLED را داشته باشند. برای آنهایی که به دنبال تلویزیونی با گاموت رنگی وسیع یا دامنه داینامیک بالا (HDR) میگردند، هم تلویزیونهای OLED و هم LED از این قابلیتها پشتیبانی خواهند کرد.
نرخ کنتراست بهتر OLED اما هنگامی که در اتاقی تاریک به آن نگاه کنید، باعث میشود شاهد دامنه داینامیکتر بهتری باشید. در عین حال، HDR روی یک تلویزیون LED پریمیوم میتواند دست بالا را داشته باشد زیرا قادر به تولید رنگهایی در سطوح بسیار بالای روشنایی است که OLED قادر به دستیابی به آنها نیست.
برنده: مساوی
زمان پاسخدهی، نرخ بهروزرسانی و تاخیر ورودی
زمان پاسخدهی به مدت زمان تغییر وضعیت هرکدام از پیکسلها اشاره دارد. وضعیت یک پیکسل نهتنها براساس رنگ، بلکه با روشنایی نیز تغییر میکند. با زمان پاسخدهی سریعتر، آنچه گیرتان میآید موشن بلور و مصنوعات کمتر در تصویر است.
از آنجایی که پیکسلهای OLED به ترکیب منبع نور و رنگ در دیودی واحد میپردازند، قادر به تغییر وضعیت با سرعتی معرکه هستند. از سوی دیگر، تلویزیونهای LED برای تولید روشنایی به LEDها و و برای تولید رنگ به «شاترهای» LCD متکی هستند. اگرچه روشنایی LED میتوان در کسری از ثانیه تغییر کند، شاترهای LCD ذاتا واکنشی کندتر به تغییر وضعیت نشان میدهند.
OLED اکنون کمترین مدت پاسخدهی را میان تمام تکنولوژیهای تلویزیون امروزی دارد و از این منظر، برنده است.
نرخ بهروزرسانی به معنای اینست که تمام تصویر روی صفحه هر چند وقت یکبار کاملا عوض میشود. هرچه این نرخ سریعتر باشد، تصویر روانتر خواهد بود و تشخیص جزییات در محتوای پرسرعت مانند مسابقات ورزشی آسانتر میشود. اکثر تلویزیونهای جدید قادر به دستیابی به نرخ بهروزرسانی ۱۲۰ هرتز هستند که یعنی تمام تصویر در هر ثانیه، ۱۲۰ بار بهروزرسانی میشود. در برخی از تلویزیونها این رقم به ۲۴۰ هرتز هم میرسد.
اگر نرخ بهروزرسانی صرفا وابسته به رقم هرتز بود، تلویزیونهای OLED را برنده اعلام میکردیم، به این دلیل ساده که میتوانند به نرخهایی تا ۱۰۰۰ برابر بیشتر از تلویزیونهای LED دست پیدا کنند. اما سرعت خالص تنها فاکتور نیست. برخلاف فیلمها و سریالهای تلویزیونی که همواره نرخ بهروزرسانی یکسان دارند، بازیهای ویدیویی گاهی از تکنیکی به نام «نرخ بهروزرسانی متغیر» استفاده میکنند که یعنی این نرخ در بخشهای مختلف بازی تغییر میکند. اگر تلویزیون نتواند خود را با این تغییرات تطبیق دهد، با پارگی تصویر مواجه خواهید شد: نوعی پارگی واضح در میانه صفحه، به خاطر اینکه نرخ مورد استفاده از سوی بازی، با نرخی که تلویزیون به کار میبندد یکسان نیست.
به همین خاطر است که گیمرها باید به سراغ تلویزیونی بروند که VRR یا Variable Refresh Rate دارد. این قابلیتی است که به ندرت روی هم تلویزیونهای OLED و هم LED یافت میشود، اما در آینده نزدیک شاهد تعبیه آن در دیوایسهای بیشتری خواهیم بود. در حال حاضر VRR را میتوان در برخی تلویزیونهای مشخص سامسونگ، الجی و TCL یافت. اما وقتی صحبت از VRR باشد، نه OLED و نه LED هیچ مزیت خاصی نسبت به دیگری ندارند: اساسا برخی مدلها به آن مجهز شدهاند و برخی خیر. سیستم گیمینگ شما هم البته باید از VRR پشتیبانی کند که اگر هرکدام از کنسولهای ایکس باکس وان، پلی استیشن ۴، ایکس باکس سری ایکس و پلی استیشن ۵ را در اختیار داشته باشید، با مشکلی مواجه نمیشوید.
در نهایت، تاخیر ورودی به معنای فاصله میان فشردن یک دکمه روی کنترلر کنسول بازی و نمایش فعالیت وابسته به دکمه، روی نمایشگر است. اگر تلویزیون به پردازش تصویر مشغول باشد و سیگنال دریافتی را کند کند، تاخیر ورودی میتواند به مشکلی بزرگ تبدیل شود. اما اکثر تلویزیونهای مدرن یک حالت گیم دارند که پردازش را از معادله حذف میکنند و همین باعث میشود تاخیر ورودی دیگر در سطحی محسوس نباشد. در آینده، تمام تلویزیونها میتوانند اجرای یک بازی ویدیویی را شناسایی کنند و حالت گیم را به صورت خودکار روشن. وقتی هم که بازی به پایان میرسد، حالت پردازش به شکل قبلی خود بازمیگردد.
به خاطر عملکرد بهتر در زمان پاسخدهی، OLED برنده این بخش میشود.
برنده: تلویزیونهای OLED
زوایای دید
یکبار دیگر OLED پیروز است. با تلویزیونهای LED بهترین زاویهی ممکن برای تماشا، دقیقا از روبهرو خواهد بود و هرچه به طرفین متمایلتر شوید، کیفیت تصویر و رنگ بیش از پیش کاهش مییابد. اگرچه وخامت ماجرا بین مدلهای مختلف میتواند متغیر باشد، اما مشکل همواره واضح است. الجی برای تلویزیونهای LED خود از یک نوع پنل LCD به نام IPS استفاده میکند که در قیاس با پنلهای VA (که سونی استفاده میکند) زوایای دید بهترین به وجود میآورند ولی کنتراست را به پنلهای VA میبازند و یارای رقابت با OLED را هم ندارند. گرانقیمتترین تلویزیونهای QLED سامسونگ از طراحی بهروزرسانی شده پنل و لایه ضد بازتاب نور بهره میبرند که باعث میشود زوایای دید گستردهتر باشند. اگرچه OLED همچنان عملکردی بهتر از این مدلهای تازه از راه رسیده دارد، اما فاصله هر روز کمتر میشود.
برنده: تلویزیونهای OLED
ابعاد
تلویزیونهای OLED در این دستهبندی مسیری طولانی را پیمودهاند. وقتی این تکنولوژی هنوز در دوران طفولیت بود، شاهد نمایشگرهای LED یا LCD غولآسایی بودیم که نمایشگرهای OLED را از نظر ابعاد میبلعیدند. همینطور که روند تولید OLED بهبود یافت، شمار تلویزیونهای OLED بزرگ هم افزایش پیدا کرد و حالا به سقف ۸۸ اینچ رسیده است. اما تلویزیونهای LED همچنان میتوانند به آسانی به ۱۰۰ اینچ و فراتر از آن هم برسند.
برنده: تلویزیونهای LED
طول عمر
الجی میگوید در صورتی که هر روز به مدت ۵ ساعت پای تماشای تلویزیونهای OLED بنشینید، روشنایی آنها بعد از ۵۴ سال حدود ۵۰ درصد کاهش مییابد. مشخص نیست که این ادعا حقیقت دارد یا خیر، زیرا تلویزیونهای OLED از سال ۲۰۱۳ به بعد در دسترس بودهاند. تنها به همین دلیل، برنده این بخش را تلویزیونهای LED اعلام میکنیم که تاریخچهای به اثبات رسیدهتر دارند.
برنده: تلویزیونهای LED
سلامت
آیا امکانش وجود دارد که یکی از این دو نوع تلویزیون مورد بررسی در مقاله ما، بیشتر از دیگری برای سلامت شما مضر باشد؟ اگر مدت زمان مواجهه با نور آبی، خصوصا در شبهنگام، برایتان اهمیت دارد پاسخ به این سوال مثبت خواهد بود. هم تلویزیونهای LED و هم OLED نور آبی ساطع میکنند، اما مقدار نور آبی در مدلهای OLED به شکل قابل توجهی کمتر است. الجی مدعی شده که پنلهای OLED اش تنها ۳۶ درصد نور آبی تولید میکنند و این رقم در تلویزیونهای LED به ۶۴ درصد میرسد. این آمار از سوی محققین مستقل هم تایید شده و پنلهای OLED الجی جواز «نمایشگر مناسب برای چشم» را از سوی سازمان استاندارد TUV Rheinland در آلمان دریافت کردهاند.
آیا OLED واقعا تفاوتی در سلامت شما به وجود میآورد؟ پاسخ دقیق این پرسش مشخص نیست، اما اگر نگران نور آبی هستید، باید به سراغ تلویزیونهای OLED بروید.
برنده: تلویزیونهای OLED
سوختگی صفحه نمایش
این بخش از مقاله را با اندکی بیمیلی تهیه کردهایم، عمدتا به این خاطر که سوختگی صفحه نمایش برای اکثر کاربران تبدیل به مشکل نخواهد شد.
مشکلی که تحت عنوان سوختگی صفحه نمایش میشناسیم، ریشهاش به روزهای تلویزیونهای CRT بازمیگردد و زمانی که نمایش طولانیمدت یک تصویر ثابت میتوانست منجر به «سوختگی» آن تصویر درون نمایشگر شود. آنچه حقیقتا اتفاق میافتاد این بود که فسفرهایی که پشت نمایشگر تلویزیون تعبیه شده بودند برای مدتی طولانی و بدون استراحت میدرخشیدند و تحلیل میرفتند.
همین مشکل در تلویزیونهای پلاسما و OLED هم وجود دارد و موادی که نور را به وجود میآورند میتوانند به مرور زمان تحلیل بروند. اگر شما یک پیکسل را به اندازه کافی طولانی و سخت بسوزانید، زودتر از باقی پیکسلها روشنایی خود را از دست داده و شکلی تیره به خود میگیرد. در حقیقت این موضوع قرار نیست به مشکلی برای اکثریت مردم تبدیل شود و باید به شکلی عامدانه تلویزیون را تحت فشار قرار دهید تا اتفاق بیفتد. حتی لوگوی کانالهای تلویزیونی که ظاهرا شکلی ثابت دارند هم گاهی حرکت میکنند یا به صورت شفاف طراحی شدهاند تا مشکل سوختگی به وجود نیاید.
با این وجود، همچنان احتمال وقوع مشکل وجود دارد و حواستان باید به آن باشد. از آنجایی که تلویزیونهای LED تحت هیچ شرایطی به این مشکل دچار نخواهند شد، طبیعتا پیروز میدان تلقی میشوند.
برنده: تلویزیونهای LED
مصرف برق
پنلهای OLED نیازی به بکلایت ندارند و تکتک پیکسلهایشان شدیدا از نظر مصرف انرژی بهینه به حساب میآیند. تلویزیونهای LED برای تولید روشنایی نیاز به بکلایت دارند. از آنجایی که LEDها بهینگی کمتری در مصرف انرژی دارند و نورشان باید پیش از رسیدن به چشمان شما از میان شاترهای LCD عبور کند، این پنلها برای دستیابی به سطوحی یکسان از روشنایی نیازمند برق بیشتری هستند.
برنده: تلویزیونهای OLED
قیمتگذاری
تلویزیونهای OLED تلویزیونهای پریمیوم به حساب میآیند و تقریبا همیشه گرانقیمتتر از ورژنهای LED با ابعاد مشابه ظاهر میشوند. با این همه، طی چند وقت اخیر شاهد کاهش قیمتها بودهایم. به صورت میانگین، پایینترین قیمتی که میتوانید در بازار بیابید معادل چیزی بین ۱۳۰۰ الی ۱۵۰۰ دلار خواهد بود.
در طرف دیگر ماجرا، تلویزیونهای LED با قیمتهای چند صد دلاری نیز عرضه میشوند و این رقم به هزاران دلار هم برای برخی مدلها میرسد و اساسا با گزینههایی دسترسیپذیرتر نسبت به OLEDها روبهرو هستیم. اگرچه قیمت با کیفیتترین تلویزیونهای LED در رنجی مشابه با قیمت تلویزیونهای OLED است، اما در صورتی که ماجرا را صرفا براساس قیمتگذاریها قضاوت کنیم، LEDها کماکان شرایط بهتری برای مشتریان رقم خواهند زد.
برنده: تلویزیونهای LED
برنده نهایی!
از منظر کیفیت تصویر، تلویزیونهای OLED کماکان LEDها را شکست میدهند، حتی با اینکه LEDها طی سالهای اخیر بهبودهای فراوان پشت سر گذاشتهاند. OLED سبکوزنتر و باریکتر نیز هست، انرژی کمتری مصرف میکند، با اختلاف فراوان زوایای دید بهتری دارد و گرچه اندکی گرانقیمتتر است، اما به شکل قابل توجهی ارزانتر شده است. امروز، OLED تکنولوژی برتر در تلویزیونها است. اگر قرار بود این مقاله را صرفا با تمرکز بر ارزش خرید بنویسیم، تلویزیونهای LED برنده میشدند، اما OLEDها در مدت زمانی کوتاه مسیری طولانی را پیمودهاند و حالا به گزینهای عالی برای تمام مصرفکنندگان تبدیل شدهاند.