دلیل کمیاب شدن کارت گرافیک در بازار چیست؟

به گزارش موبوایران، کمبود جهانی کارت گرافیک در بازار مشکلات زیادی را برای کاربران ایجاد کرده و گاهی اوقات به ناچار باید پول بیشتری را برای خرید این اقلام بپردازند. اما چرا خرید یک کارت گرافیک در سال ۲۰۲۱ بسیار سخت‌تر از سال‌های گذشته شده است؟ در ادامه به این موضوع می‌پردازیم.

قیمت‌ها رو به افزایش و عرضه رو به کاهش

واحد پردازش گرافیکی (GPU) یا همان کارت گرافیک یکی از قطعات اساسی برای بسیاری از کامپیوترهای دسکتاپ محسوب می‌شود. کارت گرافیک به زبان ساده وظیفه‌ی نمایش تصاویر بر روی نمایشگر کامپیوتر را بر عهده دارد و نمایش انواع محتوای مولتی‌مدیا و رندر گرافیک‌های سه‌بعدی پیچیده در بازی‌های کامپیوتری را امکان‌پذیر می‌کند. همچنین افرادی که در حوزه‌هایی مانند طراحی گرافیکی، ویرایش فیلم و انیمیشن‌های سه‌بعدی کار می‌کنند، به کارت گرافیک نیاز مبرم دارند.

اگر امسال یا سال گذشته به دنبال خرید سیستم دسکتاپ بوده باشید، به احتمال زیاد با افزایش قیمت جهانی کارت‌های گرافیک و عدم دسترسی به برخی مدل‌ها مواجه شده‌اید. گفتنی است در بازار جهانی بسیاری از فروشگاه‌های آنلاین و فیزیکی با مشکل کمبود کارت‌های گرافیک دست‌وپنجه نرم می‌کنند و حتی در صورت دسترسی به کارت گرافیک موردنظر، بسیاری از مدل‌ها با قیمت بسیار بالاتری به فروش می‌رسند.

به همین خاطر بسیاری از گیمرها و افرادی که به هر دلیلی به کارت گرافیک نیاز دارند باید موانع زیادی را پشت سر بگذارند و حتی احتمالا در نهایت هم نمی‌توانند گزینه‌ی موردنظر خود را با قیمت معقول پیدا کنند. به همین خاطر، مشتری‌های زیادی برای کارت‌های گرافیک دست دوم به وجود آمده و از طرف دیگر کاربران زیادی هم ترجیح می‌دهند به پردازنده‌های دارای گرافیک یکپارچه بسنده کنند. همچنین این کمبود باعث شده که کاربران زیادی از خرید سیستم دسکتاپ منصرف شوند.

کمبود جهانی تراشه

صنعت کارت گرافیک جهان در دستان دو شرکت انویدیا و AMD قرار دارد. این دو شرکت سازنده‌ی تقریبا تمام کارت‌های گرافیک موجود در کامپیوترهای دسکتاپ و لپ‌تاپ‌ها هستند. در این میان، انویدیا با سری GeForce GTX سهم بازار بیشتری را در اختیار دارد و AMD هم با سری Radeon RX طرفداران زیادی دارد.

مهم‌ترین دلیل کاهش عرضه‌ی کارت‌های گرافیک، کمبود جهانی تراشه است. همه‌گیری کرونا به همراه دلایل دیگر منجر به کاهش تولید تراشه‌ها شده و این موضوع در کنار افزایش تقاضا برای کامپیوترها و انواع گجت‌ها، فشار را برای تولیدکنندگان چندین برابر کرده است.

در این میان، باید خاطرنشان کنیم که تنها بازار کارت‌های گرافیک تحت تأثیر این مشکل قرار نگرفته‌اند و چندین صنعت دیگر هم به دلیل همین کمبود جهانی تراشه با مشکلات متعددی روبرو شده‌اند. به عنوان مثال می‌توانیم به کاهش تولید اتومبیل‌های مبتنی بر تراشه‌های پیشرفته اشاره کنیم. علاوه بر این، همچنان میزان تولید کنسول‌های پلی‌استیشن ۵ و نسل جدید ایکس‌باکس پایین‌تر از حد انتظار است و به همین خاطر کاربران هنوز به راحتی نمی‌توانند این کنسول‌ها را خریداری کنند. در ضمن نباید تأخیر در عرضه‌ی برخی از گوشی‌های هوشمند را هم از قلم بیندازیم.

استخراج رمزارز

در کنار کمبود جهانی تراشه، استخراج رمزارز هم مشکل کمیابی کارت گرافیک را دوچندان کرده است. طی یک سال گذشته، قیمت بسیاری از رمزارزها به طور قابل توجهی افزایش یافته‌اند و به همین خاطر روزبه‌روز افراد بیشتری به استخراج آن‌ها روی می‌آورند. در این فرایند، توان سخت‌افزاری برای ایجاد توکن‌های جدید رمزارزهای مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد.

برای استخراج رمزارز که اصطلاحا ماینینگ گفته می‌شود، عمدتاً کارت‌های گرافیک مورد استفاده قرار می‌گیرند و با اتصال چندین کارت گرافیک به یکدیگر، یک ریگ ماینینگ (Mining Rig) ایجاد می‌شود. کارت‌های گرافیک برای استخراج رمزارز باید از حداکثر توان خود استفاده کنند و به همین خاطر دیگر امکان فروش مجدد آن‌ها وجود ندارد. در همین زمینه انویدیا اعلام کرده که می‌خواهد در آینده کارت‌های گرافیک مختص استخراج رمزارزها را راهی بازار کند تا مشکل کمبود این محصولات برطرف شود.

در اوایل سال ۲۰۲۱ انویدیا تلاش کرد استخراج رمزارز با کارت‌های گرافیک سری RTX 3060 غیرممکن کند ولی مدتی بعد به طور تصادفی درایوری را برای این کارت‌های گرافیک منتشر کرد که به لطف آن، استخراج رمزارز با این کارت‌های گرافیک امکان‌پذیر شد.

معضل دلال‌ها

یکی دیگر از عوامل مهم کمبود کارت گرافیک به دلال‌ها برمی‌گردد. دلال‌ها کارت‌های گرافیک را از فروشگاه‌ها با قیمت مناسب می‌خرند و آن‌ها را از طریق سایت‌هایی مانند Ebay با قیمت بسیار بیشتری به فروش می‌رسانند. این یعنی هرگاه که شرکتی مانند انویدیا محصولات خود را راهی فروشگاه‌ها می‌کند، بسیاری از آن‌ها به سرعت توسط دلال‌ها خریداری می‌شوند تا چندین برابر قیمت اولیه به فروش برسند.

بسیاری از دلال‌های حرفه‌ای از ربات‌هایی استفاده می‌کنند و با استفاده از آن‌ها فروشگاه‌های اینترنتی مختلف را زیر نظر می‌گیرند تا در صورت موجود شدن کارت‌های گرافیک مختلف، به سرعت آن‌ها را خریداری کنند. برخی از فروشگاه‌های اینترنتی و فیزیکی در این زمینه محدودیت‌هایی اعمال کرده‌اند تا هر نفر فقط قادر به خرید یک کارت گرافیک باشد.

وضعیت کارت‌های گرافیک در آینده

انویدیا مدتی قبل اعلام کرد که احتمالا کمبود کارت گرافیک تا پایان سال ۲۰۲۱ ادامه پیدا می‌کند. در حال حاضر، آمار تولید کارت‌های گرافیک انویدیا و AMD به دوران پیش از همه‌گیری کرونا رسیده ولی تقاضا همچنان بسیار بیشتر از عرضه است.

به همین خاطر اگر به دنبال خرید سیستم دسکتاپ هستید، برای خرید کارت گرافیک قدرتمند با محدودیت‌های زیادی مواجه هستید. از طرف دیگر، اگر مثلا گیمر حرفه‌ای نیستید یا در زمینه‌ی کارهایی مانند ویرایش فیلم‌ها فعالیت ندارید، بهتر است تا بهبود اوضاع به پردازنده‌های دارای گرافیک یکپارچه بسنده کنید.