* شنبه برادری
به گزارش دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت الله العظمی خامنه ای، فرهنگی که برخلاف رقابتهای سیاسی معمول دنیا، پس از اتمام رقابت سیاسی، همه کنشگران انتخاباتی و سیاسی را با هم در نظر گرفته و برای همه آنها نقش، مسئولیت و تکلیف تعریف کرده است. رقابت انتخاباتی در فرهنگ «شنبه پس از انتخابات»، صرفاً یک زورآزماییِ سیاسی و میدانی نیست.«شنبه پس از انتخابات»، همه فرایندهای فردی و اجتماعی منتج به حضور پای صندوق رأی را در دایره تکلیف شرعی و رضای الهی میبیند. از این جهت برخلاف نگاه سکولار به سیاست، هر کس که عملش در دایره رضایت الهی قرار بگیرد، در پیشگاه حضرت حق برنده است؛ فارغ از آنکه نتیجه انتخاب اکثریت جامعه اسلامی موافق انتخاب او باشد یا نباشد.
* دستمریزاد به مردم
نخستین و اصلیترین کنشگر انتخابات، همه آن کسانی هستند که در این جشن مذهبی و ملی شرکت میکنند؛ همان کسانی که «اوّلین اثر و نتیجه این حضور به خودشان برمیگردد» ۱۴۰۰/۳/۲۸ در نگاه رهبر انقلاب نیز مردم عمود اصلی جشن انتخابات محسوب میشوند، چراکه حضور آنها در انتخابات نه یک امر صوری و تشریفاتی، بلکه واقعی و تأثیرگذار است:«... اینجا مردمند که دارند تصمیم میگیرند، مردمند که دارند تشخیص میدهند. ممکن است این تشخیص یک جا درست باشد، یک جا غلط باشد - بحث در این نیست - اما تصمیمگیر، خود مردم هستند. پشت سر آراء مردم، آراء باندهای قدرت و ثروت و اینها قرار ندارد. در این انتخابات، واقعاً احترام به رأی مردم است؛ احترام به تشخیص مردم است. باید در مقابل این تشخیص تسلیم شد. این یک مسئله است.» ۱۳۸۸/۱۲/۶
* همه برندهاند
انتخابات در جمهوری اسلامی با همه وجوه دینی و الهیاش، یک وجه رقابتی هم دارد. ذات رقابت، عرضه فکر و برنامه به عموم مردم برای جلب نظر آنها و پیشافتادن از دیگر رقباست؛ رقابتی که هیجان و نشاط سیاسی، بخش لاینفک آن محسوب میشود. از این جهت، از نگاه فرهنگ سیاسی«شنبه پس از انتخابات»، نقطه پایان این رقابتها و پیشافتادنها و پسافتادنها و آغاز همکاریهاست. از این جهت، رعایت ملاحظات اخلاقی و برادری از جانب کسانی که موفق به جلب نظر اکثریت مردم شدهاند، ضروری است:«با طرح مسئله برنده و بازنده خواسته بدخواهان را که به جز به شکستن وحدت ملّی نمیاندیشند برآورده نکنید و فضای زندگی مردم را با غوغاهای تحمیلی آلوده نسازید.» ۱۳۸۰/۳/۱۹
«دوران انتخابات دوران شور و التهاب است. با پایان گرفتن انتخابات باید هیجان و التهاب، جای خود را به متانت و رفاقت و همکاری بدهد ... هیچ احساسی، چه شادمانی و چه ناشادمانی، نباید کسی را به رفتاری برخلاف شأن یک انسان متعهد و خردمند وادار سازد. وحدت ملی و رفق و مدارا، تضمین کننده امنیت کشور و خنثی کننده هر توطئه است.»
۱۳۸۴/۴/۴ و همواره باید شنبه پس از انتخابات «روز مهربانی و بردباری باشد. چه طرفداران نامزد منتخب و چه هواداران دیگر نامزدهای محترم، از هرگونه رفتار و گفتار تحریکآمیز و بدگمانانه پرهیز کنند.» ۱۳۸۸/۳/۲۳
در پیشگاه الهی هر که توانست رضایت او را جلب کند، برنده است ولو اینکه نام فرد یا جریان مبتوعش از صندوق بیرون نیامده باشد:«طرفداران نامزدهایی که توفیق خدمت در مسئولیت رئیسجمهوری نیافتهاند، نباید احساس خسارت کنند. هرکس بر طبق عقیده خود تلاش کرده است، سرافراز است و آنگاه که این تلاش با نیت خیر و قصد الهی باشد برخوردار از پاداش و قبول خداوند است.» ۱۳۸۴/۳/۲۸
طرفداران سایر نامزدهای محترم نیز باید « خدا را بر توفیقی که به آنان داد تا بتوانند در پدیدآوردن این فصل درخشان سهیم باشند، شکرگزاری کنند و خود را برای کمک به رئیس جمهور منتخب آماده سازند.» ۱۳۷۶/۳/۳
مسئله مهم دیگر احترام به رأی مردم و نتایج این رقابت است. همه باید ملزم به پذیرش این مسئله باشند.«اینجور نباشد که اگر چنانچه انتخابات بر طبق نظر و میل ما انجام گرفت، این را ما قبول داشته باشیم؛ اگر برخلاف نظر ما بود ... اگر آنی که ما میخواهیم، سر کار نیامد، میزنیم زیر قانون؛ نه قانون را قبول داریم، نه رأی مردم را قبول داریم؛ این نمیشود.» ۱۳۹۰/۷/۲۰
* چرخش قدرت
وجه دیگر انتخابات، چرخش نخبگان و گردش قدرت از یک سازوکار کاملاً مردمسالارانه است. از این وجه، مجرای اصلی و مسالمتآمیز انتقال قدرت انتخابات است که نشاط و حیات سیاسی را هم به ارمغان میآورد:«هر کسی که گردش نخبگانیِ صحیح را در کشور دوست دارد باید در انتخابات شرکت کند؛ همه باید شرکت کنند. البتّه بنده مطمئنّم که افراد مؤمن و انقلابی و علاقهمند به سرنوشت انقلاب، با انگیزه بیشتری شرکت میکنند، امّا آن کسانی هم که انگیزه انقلابی ندارند، انگیزه دینی ندارند، خب کشورشان را که دوست دارند؛ اینها هم باید در انتخابات شرکت کنند.» ۱۳۹۸/۱۱/۱۶
* رئیس همه جمهور ایران
چنانچه فرهنگ سیاسی را از بطن توحیدی آن خارج کنیم، رقابتهای انتخاباتی تبدیل به جنگ قدرت میشود. در چنین نگاهی، برنده و جریان متبوعش برنده بلامنازع نظام حاکم محسوب میشوند؛ امّا در مردمسالاری دینی، برنده انتخابات حکم دیگری دارد. او که تا پیش از این با نیّت رضای خدا و بندگی او قدم به عرصه مهم رقابتهای سیاسی گذاشته بود، درصورتی که موفق به جلب رأی و نظر اکثریت مردم شود دیگر نه یک چهره سیاسی، بلکه یک«کارگزار»و«مسئول»در دولت اسلامی محسوب میشود. کارگزاری که حالا در برابر همه افرادی که زیر سایه حکومت اسلامی روزگار میگذرانند، مسئولیت دارد و خداوند از او بازخواست میکند؛ چه او را انتخاب کرده باشند، چه نکرده باشند.
توصیه رهبر انقلاب به رئیس جمهور منتخب این است که « از اوّلین ساعات اعلام نتیجه انتخابات، خود را برای تلاش هرچه بیشتر و اهتمام افزونتر به خدمتگزاری خستگیناپذیر برای این ملت وفادار و مخصوصاً جوانان و بالاخص طبقات محروم که پرشمارترین حامیان نظام اسلامیاند، آماده سازد و خدمت خود به ملت و کشور عزیز را در عمل نشان دهد ... رئیسجمهور منتخب هر که باشد، رئیسجمهور همه ملت ایران است و همه به همکاری با او در پیشرفت کشور موظفاند. اینجانب نیز مانند همیشه از هر اقدام و حرکت ایشان در اداره قانونی کشور و حرکت در جهت اهداف نظام اسلامی حمایت خواهم کرد.» ۱۳۸۴/۳/۲۸
* سپاس خدای متعال
برنده اصلی انتخابات مردماند؛ مردمی که حیات سیاسی آنها در قالب مردمسالاری دینی بهرسمیت شناخته شده و به آن امکان بروز و ظهور داد. «البتّه با حضور مردم، کشور و نظام جمهوری اسلامی هم امتیازات بزرگی را در عرصهی بینالمللی به دست میآورد لکن آن که اوّل منتفع میشود از این رأی دادن، خود مردمند.» ۱۴۰۰/۳/۲۸
زمانی که بعضی نظریهپردازان جهانی تابلوی پایان تاریخ را بر اتاقهای نظریهپردازی خود آویزان کرده بودند، با مدل دیگری روبهرو شدند که محورش نه انسان و خواستهای نفسانی او، بلکه وظایف و تکالیفش در برابر خدا بود و انتخابات، عینیت بیرونی این الگوی موحدانه است که باید برای آن خدا را شکرگزار بود:«... چون این رحمت الهی، بیسبب و بدون جهت به کسی، به ملتی، به امتی، به کشوری داده نمیشود. در دعا میخوانیم که اللّهمّ انّی اسئلک مَوجبات رَحمتِک. ما بایستی موجبات رحمت را فراهم کنیم، آن وقت باران فیاض و سیلآسای رحمت و فضل الهی بر سر ما خواهد بارید. مردم ما موجبات رحمت الهی را فراهم کردند ... توفیقِ برآوردن این موجبات هم باز متعلق به خدای متعال است. هم از خدای متعال سپاسگزاریم و در مقابل او جبهه سپاس بر خاک میگذاریم، هم از مردم عزیزمان با همه وجود تشکر میکنیم و امیدواریم که خداوند پاداش کافی و کامل به مردم عنایت کند.»