واکنش تروئیکای اروپا به گام هستهای جدید ایران
سه کشور اروپایی در بیانیه‌ای به تصمیم جدید ایران برای ساخت اورانیوم فلزی غنی‌شده تا ۲۰ درصد واکنش نشان دادند.
به گزارش سایت طلا، سه کشور اروپایی طرف برجام در بیانیه‌ای از تصمیم جدید ایران برای ساخت اورانیوم فلزی غنی‌شده تا ۲۰ درصد ابراز نگرانی کردند.
اعلانیه ایران
«کاظم غریب آبادی»، سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران نزد سازمان‌های بین‌المللی در وین و همچنین آژانس بین‌المللی انرژی اتمی امشب (سه شنبه) در پی انتشار اخباری مبنی بر ساخت صفحه سوخت سیلیساید گفت: «برنامه سازمان انرژی اتمی برای تولید یک صفحه سوخت سیلیساید برای استفاده در رآکتور تهران، ۹ روز قبل به اطلاع آژانس رسید و بلافاصله امور عملیاتی آن آغاز شد.» (جزئیات بیشتر)
ساعاتی قبل‌تر، خبرگزاری رویترز به نقل از آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گزارش داده بود ایران قصد دارد به تولید اورانیوم فلزی غنی شده تا سطح ۲۰ درصد بپردازد.
ابراز نگرانی تروئیکای اروپا
سه کشور اروپایی در واکنش به این تصمیم ایران بیانیه مشترکی صادر کرده و گفته‌اند: «ما، وزیران خارجه فرانسه، آلمان و پادشاهی متحده مراتب نگرانی شدید خود را از جدیدترین گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که تأیید می‌کند ایران گام‌هایی برای تولید اورانیوم فلزی غنی‌شده برداشته، ابراز می‌داریم.»
روسای دستگاه‌های دیپلماسی سه کشور اروپایی بدون توجه به نقض عهدشان در برجام، ایران را به «نقض» این توافق هستهای متهم کرده‌اند.
ادعای اروپایی‌ها درباره اورانیوم فلزی
در این بیانیه آمده است: «این اقدام، نقض جدی تعهدات ایران در برنامه جامع اقدام مشترک است. ایران، هیچ نیاز غیرنظامی به ساخت و تحقیقات در زمینه اورانیوم فلزی که گامی کلیدی در ساخت سلاح هستهای است ندارد.»
آمریکا و برخی کشورهای غربی ادعا می‌کنند که از اورانیوم فلزی می‌توان برای ساخت سلاح هستهای هم استفاده کرد اما جمهوی اسلامی ایران تاکید کرده که صرفا با مقاصد صلح‌آمیز درصدد تولید این ماده است.
غریب آبادی در بیانیه شامگاه سه‌شنبه تصریح کرد: «سوخت سیلیساید، نوعی مدرن از سوخت هستهای است که فناوری آن صرفا در اختیار تعداد انگشت شماری از کشورهاست.»
وی با بیان اینکه فعالیت تحقیق و توسعه در این خصوص با اورانیوم طبیعی حدود سه ماه قبل شروع شده بود، گفت: «در فرآیند جدید، یک صفحه سوخت جدید با استفاده از اورانیوم غنی شده ۲۰ درصد تولید می‌شود.»
نماینده دائم کشورمان در آژانس بین المللی انرژی اتمی افزود: «این اقدام که کیفیت و کمیت تولید رادیوداروها را به طور قابل توجهی ارتقاء خواهد داد، جمهوری اسلامی ایران را به یکی از کشورهای پیشرو در حوزه فناوری هستهای تبدیل می‌کند.»
ادعای اروپایی‌ها علی‌رغم نقض عهد
در بخش دیگری از بیانیه تروئیکای اروپا از گام جدید ایران به عنوان مورد دیگری از «فعالیت‌های ناقض برجام» یاد شده است. در این بیانیه آمده است: «ما قویاً از ایران می‌خواهیم تمامی فعالیت‌های ناقض برجام را بی‌درنگ متوقف کرده و با هدف اتمام سریع این فعالیت‌ها به مذاکرات جاری در وین بازگردد. بارها تأکید کرده‌ایم زمان به نفع هیچ یک از طرف‌ها نیست.»
سه کشور اروپایی در حالی ایران را به نقض تعهداتش در برجام متهم کرده‌اند که اقدامات ایران، با توجه به نقض عهد طرف غربی ذیل مفاد همین توافق انجام می‌شود.
دولت آمریکا اردیبهشت‌ماه سال ۱۳۹۷ از «برنامه جامع اقدام مشترک» (برجام) خارج شده و ضمن اعمال تحریم‌های متوقف شده ذیل این توافق، تحریم‌های دیگری علیه ایران وضع کرد.
تروئیکای اروپا علی‌رغم مخالفت‌های لفظی با خروج آمریکا از برجام به وعده‌های خود برای جبران آثار این خروج عمل نکردند.
جمهوری اسلامی ایران تا یک سال بعد از خروج آمریکا از برجام به تمامی تعهداتش ذیل این توافق عمل کرد تا به کشورهای اروپایی که وعده می‌دادند آثار خروج واشنگتن از توافق را جبران می‌کنند فرصت دهد برای تحقق این وعده تلاش کنند.
بعد از گذشت یک سال از خروج آمریکا از برجام، تهران اعلام کرد با توجه به اینکه کشورهای اروپایی به وعده‌هایشان عمل نکرده‌اند در چند گام تعهداتش ذیل برجام را کاهش خواهد داد. کاهش تعهدات ایران ذیل مفاد توافق هستهای برجام صورت می‌گرفت.
جمهوری اسلامی ایران، بعد از برداشتن ۵ گام برای کاهش تعهدات، سرانجام ۱۵ دی‌ماه ۱۳۹۸ اعلام کرد دیگر با هیچ محدودیتی در حوزه عملیاتی (شامل ظرفیت غنی سازی، درصد غنی سازی، میزان مواد غنی شده، و تحقیق و توسعه) مواجه نیست.
ابراز نگرانی اروپایی‌ها درباره مذاکرات وین
وزرای خارجه سه کشور اروپایی، از اینکه گام جدید ایران در شرایطی برداشته شده که هنوز تاریخ دور هفتم مذاکرات وین مشخص نشده نیز ابراز نگرانی کرده‌اند.
آنها خاطرنشان کرده‌اند: «اقدام ایران، گامی دیگر در جهت تشدید نقض تعهدات هستهای این کشور به شمار می‌رود که عدم تعیین هیچ تاریخی برای ادامه مذاکرات در وین در خصوص بازگشت به برجام آن را نگران‌کننده‌تر هم می‌کند.»
ابهام‌ها درباره دور هفتم مذاکرات وین
دولت «جو بایدن» مدعی است قصد دارد از طریق مذاکرات جاری در شهر وین، پایتخت اتریش زمینه‌های لازم برای بازگشت کشورش به توافق هستهای برجام را فراهم کند.
تا کنون ۶ دور مذاکره در شهر وین میان آمریکا و سایر طرف‌های برجام غیر از ایران برای تسهیل بازگشت آمریکا به برجام انجام شده است. طرف‌ها می‌گویند پیشرفت‌های ملموسی در این مذاکرات حاصل شده اما پاره‌ای اختلافات کماکان باقی است.
یکی از زمینه‌های اختلاف در این مذاکرات اصرار آمریکا بر حفظ برخی از تحریم‌هایی است که دولت «دونالد ترامپ» بعد از خروج از برجام علیه ایران اعمال کرده است. مضاف بر این، دولت بایدن اعلام کرده هیچگونه ضمانتی نمی‌تواند درباره عدم خروج دوباره دولت‌های بعدی آمریکا از برجام بدهد.
یک مقام ارشد ایرانی چند روز پیش در مصاحبه‌ای با خبرگزاری رویترز گفت آمریکا باید تضمین بدهد مجدداً از برجام خارج نمی‌شود.
یک هفته قبل‌تر یک مقام وزارت خارجه آمریکا درباره درخواست ایرانی‌ها برای ضمانت از آمریکایی‌ها مبنی بر اینکه خروج از برجام تکرار نخواهد شد گفت: «ضمانتی در کار نیست. این را ما می‌دانیم، ایران هم می‌داند. بهترین تضمین بازگشت به توافق و اجرای متعهدانه آن است.»
در بخش دیگری از بیانیه تروئیکای اروپا آمده است: «ایران با گام‌های جدیدش، رسیدن به نتایج موفق در مذاکرات وین را علی‌رغم پیشرفت‌های حاصل‌شده در ۶ دور مذاکرات تا کنون تهدید می‌کند.»
ابراز نگرانی درباره همکاری ایران با آژانس اتمی
وزیران خارجه سه کشور اروپایی، ایران را به عدم همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی متهم کرده و از اینکه گام هستهای جدید، در شرایط کاهش همکاری‌ها با آژانس صورت گرفته نیز ابراز نگرانی کرده‌اند.
آنها تصریح کرده‌اند: «این اقدام، در شرایطی انجام می‌شود که ایران از طریق خروج از ساز و کارهای نظارتی مورد توافق در برجام در دسترسی‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مانع‌تراشی کرده و اجرای پروتکل الحاقی را متوقف کرده است.»
تفاهم ایران و آژانس اتمی
ایران و آژانس اتمی اسفندماه سال گذشته به توافقی برای ارائه دسترسی‌های داوطلبانه از سوی ایران به دو مکان مشخص شده و تسهیل فعالیت‌های راستی آزمایی آژانس دست یافتند. این توافق چند هفته پیش به مدت یک ماه دیگر (تا تاریخ ۲۴ ژوئن مصادف با سوم تیرماه) تمدید شد. ایران بعد از منقضی شدن این توافق در هفته گذشته هنوز برای تمدید آن تصمیم نگرفته است.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی می‌گوید پروتکل الحاقی به این نهاد بین‌المللی اجازه دسترسی گسترده‌تر به اطلاعات و اماکن موجود در ایران را می‌دهد.
سال گذشته مجلس شورای اسلامی ایران قانونی را به تصویب رساند که دولت را ملزم می‌کند در صورت عدم رفع تحریم‌ها علیه ایران بازرسی‌های آژانس اتمی در ایران را معلق کند.
مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی جمعه هفته گذشته گزارشی درباره تمدید نشدن این تفاهم به شورای حکام این نهاد بین‌المللی ارائه کرد.
موضع ایران درباره تفاهم فنی
جمهوری اسلامی ایران تصریح کرده اقدام این کشور در رسیدن به تفاهم فنی با آژانس اتمی بر مبنای اصول سیاسی حاصل شده و نه بر اساس تعهدات و بنابراین، آژانس حقی برای درخواست از ایران در خصوص تمدید آن نداشته است.
«کاظم غریب آبادی»، سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین در یک گفت‌وگوی تلویزیونی روز یکشنبه گفت: «بعد از پایان سه ماهه این تفاهم، جمهوری اسلامی ایران تصمیم گرفت تفاهم مشترک فنی با آژانس را تمدید نکند، ولی بر مبنای حسن نیت، ایران به ضبط داده‌های دوربین‌های آژانس به مدت یک ماه دیگر ادامه داد.»
وی افزود: «ما هیچ تفاهمی با آژانس برای حتی یک ماه هم انجام ندادیم و دو روز گذشته مهلت یک ماه نیز پایان یافت.»
