معامله‌گری در بازار رمز ارزها مخصوصا اگر بازه زمانی کوتاه مدت و میان مدت را انتخاب کرده باشید، بردباری و شکیبایی زیادی می‌خواهد. بدون شک تغییرات قیمت بیت کوین و سایر رمز ارزها، در دسته پرنوسان‌ترین دارایی‌ها در بازارهای مالی قرار می‌گیرد. اما دلیل این همه نوسانات شدید قیمتی چیست؟ چرا در عمر کوتاه معاملات بیت کوین، قیمت آن گاهی ده‌ها برابر شده و در بعضی مواقع قیمت آن یک دهم می‌شود؟ اگر به فکر ترید در بازار رمز ارزها هستید، مطالعه این مقاله به شما کمک می‌کند تا ذات سرکش و پرتلاطم بازار رمز ارزها را بهتر بشناسید.
چرا قیمت بیت کوین انقدر نوسان دارد؟
پیش از پرداختن به ذکر دلایل نوسانات شدید در قیمت ارز دیجیتال برای شناخت بهتر بازار، تاریخچه قیمت بیت کوین در سال‌های اخیر را مرور خواهیم کرد. معاملات بیت کوین به طور رسمی از سال ۲۰۱۰ (۱۳۸۸) آغاز شد. به گزارش میهن بلاکچین،قیمت بیت کوین در آن سال معادل ۵ سنت بوده است. قیمت هر یک دلار در سال ۱۳۸۸ معادل ۱۰۰۰ تومان بوده است؛ در نتیجه قیمت بیت کوین در سال ۱۳۸۸ در ایران معادل ۵۰ تومان (۵۰۰ ریال) بوده است. اکنون در سال ۱۴۰۰، قیمت هر واحد بیت کوین در بازارهای جهانی ۳۷۰۰۰ دلار و در ایران ۹۲۰ میلیون تومان خرید و فروش می‌شود. این اعداد نشان می‌دهد که بیت کوین در این ۱۲ سال و در بازارهای جهانی ۷۴۰ برابر شده است؛ قیمت آن در ایران نیز به دلیل نوسانات قیمت دلار، ۱۸ میلیون برابر شده است. اعداد به قدری بزرگ هستند که هضم آن برایمان دشوار است. ذکر یک مثال به درک موضوع کمک خواهد کرد؛ حداقل دستمزد وزارت کار در سال ۱۳۸۸ معادل ۲۷۴ هزار تومان بوده است. اگر شما حقوق یک ماه خود را به خرید بیت کوین اختصاص می‌دادید (با فرض اینکه در سال ۱۳۸۸ بیت کوین را می‌شناختید)، شما تقریبا ۵۵۰۰ بیت کوین را می‌توانستید بخرید که با توجه به قیمت امروز بیت کوین ثروت شما معادل ۵ هزار میلیارد تومان بود. به خاطر داشته باشید که این سود تنها در ۱۲ سال بدست می‌آمد. پربازده‌ترین سهام در بازار بورس اوراق بهادار امریکا از سال ۲۰۱۰ تا به امروز ۳۰ تا ۴۰ برابر شده است. بازدهی این سهام غیرقابل مقایسه با بیت کوین است.
اما این سکه روی دیگری نیز دارد؛ قیمت بیت کوین در تاریخ ۱۲ ساله معاملاتی خود سه ریزش بزرگ را نیز به ثبت رسانده است. اولی در سال ۲۰۱۳-۲۰۱۴ (۱۳۹۲) رخ داد که طی این ریزش شدید، قیمت بیت کوین بیش از ۸۵ درصد سقوط کرد. دومین ریزش در سال ۲۰۱۸ (۱۳۹۶) رخ داد که این‌بار نیز قیمت بیت کوین حدودا ۸۵ درصد سقوط آزاد را به ثبت رساند. آخرین بار در سال ۲۰۲۱ (۱۴۰۰) بود که بیت کوین بیش از نیمی از ارزش خود را از دست داد. هدف ما تشویق یا ترساندن شما به سرمایه‌گذاری روی بیت کوین نیست. هدف آگاهی دادن تریدرهای ایرانی با ذات بازار ارزهای دیجیتال است. در ادامه به مهمترین دلایل این نوسانات قیمتی اشاره خواهیم کرد.
اقتصادهای بزرگ از بیت کوین خوششان نمی‌آید
بیت کوین سیستم پرداخت مالی الکترونیکی جدیدی را معرفی کرده که در این سیستم بانک‌ها و دولت‌ها هیچ نقشی ندارند. در نتیجه، هیچ دولت و بانکی از این سیستم استقبال نخواهد کرد؛ حتی در مواردی در مقابل آن خواهد ایستاد. به نقل از تابناک دولت چین، یکی از مهمترین مخالفان بیت کوین است. آمریکا نیز نه به اندازه چین، اما یکی از مخالفان بیت کوین است. این نکته، باعث شده تا بازار رمز ارزها نسبت به واکنش مثبت یا منفی دولت‌ها حساس بوده و قیمت‌ها به سرعت تغییر کنند.
بیت کوین یک ابزار پرداخت مالی غیرمتمرکز است. هویت افراد در این سیستم مشخص نیست و همین ناشناس بودن، بستری مناسب برای انجام مبادلات مالی در کارهای غیرقانونی، پولشویی و غیره است. این مورد نیز یکی از دغدغه‌ها و دلایل اصلی مخالفت دولت‌ها با بیت کوین و به دنبال آن بازار رمز ارزها است.
شکل‌گیری بازار آزاد، معایبی دارد
در تمام بازارهای مالی مطرح دنیا، مثل بازار سهام، همه افراد پیش از ورود به بازار از فیلترهای قانونی عبور می‌کنند. ورود سرمایه به این بازارها توسط حساب‌های بانکی و تحت نظر مستقیم دولت‌ها انجام می‌شود. سرمایه‌گذاران بزرگ در بازار بورس، که در ایران به آن‌ها سرمایه‌گذاران حقوقی گفته می‌شود، کاملا شناخته شده و رفتار معاملاتی آن‌ها زیرنظر گرفته می‌شود. سفته بازی و دستکاری قیمت‌ها در بازار سهام توسط این سرمایه‌گذاران دانه درشت صورت می‌گیرد که به دلیل متمرکز بودن سیستم، کاملا قابل ردیابی است. در نتیجه سرمایه‌گذاران بزرگ در این بازارها به راحتی نمی‌توانند قیمت‌ها را دستکاری کنند.
اما در بازار رمز ارزها چنین سازوکاری وجود ندارد و اصولا باتوجه به ماهیت بلاک چین، سازوکار مشابه بازارهای مالی قابلیت اجرایی ندارد. در نتیجه نهنگ‌های بیت کوین بدون نیاز به پاسخگویی به نهاد خاصی، می‌توانند هر کاری در بازار انجام دهند که نتیجه آن نوسانات شدید قیمت بیت کوین است.
عرضه بیت کوین تغییر ناپذیر است
حتما شنیده‌اید که بیت کوین یک دارایی ضدتورمی است. تنها ۲۱ میلیون بیت کوین قابل عرضه است و این مقدار قابل تغییر نیست. از طرفی عرضه بیت کوین همانند ارزهای فیات تحت کنترل دولت‌ها نیست که بتوان آن را افزایش یا کاهش داد. تقریبا هر ۱۰ دقیقه یک بار مقدار مشخصی بیت کوین جدید عرضه می‌شود. به طور مثال از سال ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۴ هر ده دقیقه ۶.۲۵ بیت کوین عرضه خواهد شد که هیچ کس نمی‌تواند ذره‌ای به آن اضافه و یا از آن کم کند. از طرفی هر چهار سال یک بار، همین عرضه بیت کوین نیز نصف می‌شود. یعنی از سال ۲۰۲۴ تا ۲۰۲۸ هر ده دقیقه، ۳.۱۲۵ بیت کوین عرضه خواهد شد. در نتیجه عرضه بیت کوین در طول زمان کاهش یافته و در نهایت به صفر می‌رسد. در چنین سیستمی که عرضه ثابت و مشخص بوده و تعداد کل آن نیز ثابت و غیرقابل تغییر است، به محض افزایش تقاضا، قیمت آن نیز مستقیما تحت تاثیر قرار می‌گیرد. بیت کوینی که در سال‌های ۱۳۸۸ تعداد کمی از افراد دنیا حتی نام آن را شنیده بودند، امروزه به یکی از ابزارهای سرمایه‌گذاری برای بزرگترین شرکت‌های دنیا تبدیل شده است؛ برای مثال شرکت تسلا، ۱.۵ میلیارد دلار از دارایی‌ها شرکت خود را صرف خرید بیت کوین کرده است. در نتیجه محبوبیت و مقبولیت بیت کوین در طی زمان افزایش یافته است. از طرفی عرضه آن نیز محدود و ثابت است. پس باید شاهد افزایش قیمت آن باشیم.
ارزش بازار بیت کوین هنوز ناچیز است
آخرین نکته‌ای که قصد داریم به آن بپردازیم، ارزش بازار بیت کوین است. ارزش بازار نشان می‌دهد که در مجموع چند دلار بابت خرید بیت کوین هزینه شده است. ارزش بازار طلا حدودا ۱۱.۵ تریلیون دلار است. ارزش بازار شرکت اپل به تنهایی ۲.۴ تریلیون دلار بوده و ارزش بازار مایکروسافت و آمازون به ترتیب ۲.۱ و ۱.۸ تریلیون است. ارزش بازار بیت کوین، با وجود رشد عجیب قیمتش، ۷۰۰ میلیارد دلار است. در نتیجه این بازار عمق کمی دارد و به راحتی می‌توان قیمت رمز ارزها را دستکاری کرد. هرچند به مرور این اتفاق در بازار ارزهای دیجیتال کمتر رخ می‌دهد و امروز نوسانات قیمت بیت کوین بسیار کمتر از سال‌های گذشته است اما با این حال در مقایسه بازارهای موازی، همچنان بازاری پرنوسان است.
به نظر شما چه عواملی در نوسانات شدید قیمت بیت کوین تاثیرگذارند؟