معرفی بهترین پردازنده‌های تاریخ که دنیای ما را متحول کردند

به گزارش موبوایران، در این گزارش به معرفی بهترین پردازنده‌هایی که از ابتدا تاکنون ساخته شده‌اند، پرداخته شده است.

اگر بخواهیم در مورد قدرتمندترین پردازنده‌ها صحبت کنیم، مسلماً می‌توانیم با مراجعه به جداول بنچمارک‌ها، این پردازنده‌ها را که احتمالاً همگی از محصولات اخیر بازار هستند، در صدر جدول پیدا کنیم. اما بهترین پردازنده‌های تاریخ، الزاماً قدرتمندترینِ آن‌ها نیستند. در این گزارش قصد داریم با معیار‌هایی خاص، بهترین پردازنده‌هایی که از ابتدا تاکنون ساخته شده‌اند را به شما معرفی کنیم.

برای قرار گرفتن در لیست بهترین‌های ما، یک پردازنده باید چیزی بیشتر از معرفی چند ویژگی بزرگ جدید یا پشتیبانی از یک مجموعه دستورالعمل تازه داشته باشد. برای مثال پنتیوم پرو یکی از مهم‌ترین چیپ‌های تاریخ کامپیوتر است. این قطعه در معرفی ویژگی‌هایی پیشگام بود که هنوز هم مورد استفاده قرار می‌گیرند و فناوری‌های پایداری مثل «Out-of-order execution» و «Micro-op translation» را که در پردازنده‌های پیشرفته‌ی نسل بعد هم وجود داشتند به نمایش گذاشت.

اما در عین حال، پنتیوم پرو مشکلاتی را نیز به همراه داشت. این چیپ موقع اجرای کد‌های ۱۶ بیتی کُند بود و کارایی واحد ممیز شناور آن نیز تنها در حدود نصب یک پردازنده‌ی RISC مشابه در زمان خود بود. به عبارت دیگر؛ پنتیوم پرو یک پردازنده‌ی بسیار مهم است، اما نمی‌تواند شرایط ما برای ورود به بهترین هسته‌های پردازشی ساخته شده تا امروز را برآورده کند.

در ادامه با پردازنده‌های لیست ما آشنا می‌شوید. برای جمع‌آوری این لیست نگاهی جامع به صنعت کامپیوتر در بیش از چهل سال گذشته شده و تمام پردازنده‌های دسکتاپ، سرور و موبایل شده است. این انتخاب‌ها مبتنی بر فاکتور‌های مختلفی از جمله مجموعه ویژگی‌ها، تأثیر روی بازار، توان کلی محصول و کارایی آن در مدت زمان طولانی انجام شده‌اند.

Intel Celeron ۳۰۰A

Celeron ۳۰۰A شرکت اینتل یکی از محبوب‌ترین پردازنده‌های تاریخ است. اورکلاکر‌ها به سرعت فهمیدند این چیپ که تنها ۱۸۰ دلار به فروش می‌رسید، می‌تواند تا حدود ۴۵۰ مگاهرتز اورکلاک شود. در این سرعت، Celeron ۳۰۰A می‌توانست با پردازنده‌ی ۴۵۰ مگاهرتزی Pentium II که ۶۵۵ دلار قیمت داشت برابری کند. به علاوه وقتی این پردازنده به همراه یک مادربرد دو سوکت Abit BP۶ استفاده می‌شد، امکان استفاده از دو هسته‌ی پردازشی با قیمتی کمتر از یک پردازنده‌ی رده‌بالای Pentium II میسر می‌شد. اینتل در مدل‌های بعدی سلرون از این قابلیت جلوگیری کرد و سرعت پایین باعث ضعف چیپ‌های بعدی این سری شد، اما Celeron ۳۰۰A یک محصول بسیار عالی بود.

MOS ۶۵۰۲

MOS ۶۵۰۲ ریزپردازنده‌ای بود که برای شروع انقلاب کامپیوتر‌های خانگی در میانه‌ی دهه‌ی هفتاد میلادی حیاتی بود. این قطعه در سیستم سرگرمی اصلی نینتندو یا NES، کومودور VIC-۲۰، آتاری ۴۰۰ و ۸۰۰، آتاری ۲۶۰۰ و دو کامپیوتر کوچک دیگری که احتمالاً در مورد آن‌ها شنیده باشید؛ یعنی Apple I و Apple II مورد استفاده قرار گرفت. کامپیوتر مشهور کومودور ۶۴ نیز از جانشین مستقیم همین ریزپردازنده یعنی ام‌او‌اس ۶۵۱۰ قدرت می‌گرفت. ام‌او‌اس ۶۵۰۲ از پردازنده‌های رقیب بسیار ارزان‌تر بود و به کمک همین مقرون به صرفه‌تر بودن، انقلابی در اولین روز‌های عمر کامپیوتر‌ها به پا کرد.

AMD Duron ۶۰۰

معماری K۷ شرکت AMD چیزی بود که این شرکت را در مسیر رقابت با اینتل قرار داد، اما در واقع این Duron ۶۰۰ بود که در سال ۲۰۰۰، فشار اصلی را روی اینتل وارد کرد. حافظه کش L۱ بزرگ ۱۲۸ کیلوبایتی این پردازنده، L۲ کوچک و ۶۴ کیلوبایتی‌اش را پوشش می‌داد. با قفل کردن چیپ روی حالت ۱.۸۵v vCore به کمک تقویت‌کننده‌اش، این چیپ می‌توانست در صورت استفاده از یک SDRAM سریع، با سرعت گذرگاه Front Bus ۱۹۰ مگاهرتزی بالا بیاید. یک Duron ۶۰۰ اورکلاک شده معمولاً می‌توانست به حدود ۹۵۰ مگاهرتز تا ۱ گیگاهرتز رسیده و سلرون‌های اینتل را شکست داده و حتی Pentium III را با قیمتی چند برابری به چالش بکشد.

BAE RAD۷۵۰

BAE RAD۷۵۰ اولین بار در ۲۰۰۱ ساخته شد و نسخه‌ی مقاوم در مقابل تشعشعات پردازنده‌ی PowerPC ۷۵۰ بود. این پردازنده به این دلیل در لیست ما قرار گرفته که توانسته تأثیر بزرگی در کاوش‌های بشر در جهان بگذارد. مدارگردِ شناساییِ مریخ، مدارگرد شناسایی ماه، تلسکوپ فضایی کپلر، فضاپیمای جونو برای بررسی مشتری و مریخ‌نورد‌های Curiosity و InSight همگی از RAD۷۵۰ بهره می‌بردند. بسیاری از چیپ‌ها توانستند زندگی ما در زمین را آسان‌تر کنند، اما تنها چند عنوان انگشت‌شمار هستند که توانسته‌اند سطح سیاره‌ی دیگری را نیز لمس کنند.

Intel Core ۲ Quad Q۶۶۰۰

تعداد زیادی از پردازنده‌های Core ۲ Due تبدیل به محصولاتی خوب شدند، اما اولین پردازنده‌ی چهارهسته‌ای جدی اینتل، یکی از ماندگارترین و محبوب‌ترین پردازنده‌های این شرکت بود. Q۶۶۰۰ از لحاظ ویژگی‌ها و کارایی در وضعیت نسبتاً خوبی قرار داشت و بعضی توانایی‌های VM حرفه‌ای را نیز در خود داشت و با قیمتی در حدود نصف قیمت یک Core ۲ Extreme QX۶۷۰۰، از چهار هسته‌ی پردازشی استفاده می‌کرد. اورکلاکر‌ها می‌توانستند سرعت این پردازنده را از پایه‌ی ۲.۴ گیگاهرتزی به کمک G۰ stepping، به حدود ۳ گیگاهرتز برسانند. بین تمام پردازنده‌های سری C۲D اینتل، Q۶۶۰۰ بهترینِ آن‌ها بود و ترکیبی نزدیک به کامل از قیمت، کارایی، ویژگی‌ها و توانایی اورکلاک شدن را در خود داشت.

Intel Core i۷-۲۶۰۰K

اینتل پردازنده‌های بسیار خوبی از پردازنده‌های Nehalem تا Core i۷-۸۷۰۰K را وارد بازار کرده است. اما به هر حال، ۲۶۰۰K محصول منحصر به فردی بود که در زمان بسیار عالی توسط اینتل روانه‌ی بازار شد. بولدوزر‌های AMD به تازگی متوقف شده بودند و بازار رایانه‌های شخصی در حال حرکت به سمت رکود بود. پردازنده‌ی ۲۶۰۰K امکان اورکلاک شدن بالا و کارایی تک‌هسته‌ای بسیار بالایی داشت. به همین دلایل حتی قانع کردن مصرف‌کنندگان برای رها کردن این پردازنده توسط اینتل تبدیل به یک امر چالشی شد.

AMD Opteron ۲۷۵

AMD Opteron ۲۷۵ و Athlon ۶۴ X۲، ۴۸۰۰+ اساساً از یک چیپ مشترک ساخته شده بودند، البته Opteron با سرعت ۲۲۰۰ مگاهرتزی، اندکی از برادر خود کندتر بود. نسخه‌ی مخصوص سرور محصول AMD به یک دلیل بسیار بزرگ در لیست بهترین پردازنده‌های ما جا گرفته است.

این محصول توانست کارایی فوق‌العاده بالای چهارهسته‌ای روی مادربرد‌هایی که شکاف AGP نیز در خود داشتند در اختیارمان قرار دهد. تا زمان ظهور پردازنده‌های دوهسته‌ای، هیچ مادربورد ATX یا حتی EATX با چهار سوکت و AGP وجود نداشت، چون این کار از نظر فیزیکی ممکن نبود. مادربورد‌های حاوی چهار سوکت بسیار گران‌قیمت‌تر از محصولات دوسوکته بودند. Opteron ۲۵ توانست داشتن دستگاه‌هایی چهارهسته‌ای با گرافیک‌های رده‌بالا را برای اولین بار ممکن کند و کارایی بسیار بالاتری نسبت به زئون‌های اینتل هم‌عصر خود داشته باشد.

ARM Cortex-A۹

Cortex-A۹ دومین پردازنده از خانواده‌ی رده‌بالای Cortex شرکت آرم بود، اما این محصول اولین پردازنده‌ی موبایل بود که نشان داد گوشی‌های هوشمند امروزی واقعاً چه قدرتی می‌توانند داشته باشند. ترکیب IPC بالاتر، دو هسته‌ی پردازشی و فرکانس بالاتر نسبت به Cortex-A۸؛ باعث شد A۹ به یک چیپ محبوب برای دستگاه‌های رده‌بالا مثل آیفون ۴ اِس اپل تبدیل شود. وقتی اینتل می‌خواست گوشی Medifield را روانه‌ی بازار کند، Cortex-A۹ رقیب واقعی اینتل برای این کار به حساب می‌آمد. آرم پس از این محصول، پردازنده‌های موبایل بسیار خوب دیگری را نیز عرضه کرد، اما Cortex-A۹ به خاطر نقش برجسته در طلوع عصر جدیدی از گوشی‌های هوشمند، اعتبار بیشتری برای قرار گرفتن در لیست برترین‌های ما دارد.

Intel Banias (Pentium M

بانیاس که با نام‌های پنتیوم اِم و Centrino نیز شناخته می‌شود، یکی از مشکلات حیاتی اینتل را در اوایل قرن بیست و یکم رفع کرد. P۴ قطعاً یک پردازنده‌ی موبایل نبود، برای حل این مشکل، اینتل یک معماری جدید پردازنده مبتنی بر ریزمعماری P۶ یا پنتیوم ۳ به همراه چند بهبود استراتژیک به یادگار مانده از ذات طراحی Netburst ایجاد کرد. نتیجه یک پردازنده‌ی کم‌مصرف و سریع بود که اینتل آن را با برند Centrino وارد بازار کرد.

لپ‌تاپ‌های همراه با برند سنترینو بسیار خوب به فروش رفتند و بانیاس اولین مورد از مجموعه پردازنده‌هایی شد که بعداً با Core ۲ Due، Nehalem و اخیراً Coffe Lake کامل می‌شود. بانیاس به خاطر اثرش روی بازار لپ‌تاپ، موفقیت کلی برنامه‌ی سنترینو و کارایی بسیار خوب خودش در این لیست قرار گرفته است.

Qualcomm Snapdragon ۸۰۰

اسنپدراگون ۸۰۰ شرکت کوالکام یک بازیکن برجسته در زمینه‌ی کارایی پردازشی گوشی‌ها به حساب می‌آید و قدرت پردازش تعداد بسیار زیادی از گوشی‌های رده‌بالا را تأمین می‌کرد. اگر انتخابمان را اندکی گسترش داده تا اسنپدراگون ۸۰۵ را نیز در همین قسمت نام ببریم، می‌توانیم بگوییم دستگاه‌های این دوره مرز‌های LTE و کارایی گوشی‌های هوشمند را با نمایشگر‌های بزرگ‌تر، رزولوشن‌های بالاتر و بهبود سریع فناوری دوربین‌های گوشی به شدت جابه‌جا کرده‌اند. کارایی شبکه در اسنپدراگون ۸۰۰ بسیار بالاتر از نسل‌های قبلی محصولات با قابلیت LTE بود.

Apple A۹

اپل توانسته کارایی پردازنده‌های ARM تک‌رشته‌ای را در چندین سال افزایش دهد، اما انتخاب یک SoC‌از این مجموعه کار سختی بود. ما به دلایل مختلف، A۹ را انتخاب کرده‌ایم.

اولاً این محصول واقعاً عملکرد اجرایی فوق‌العاده‌ای داشت؛ آی‌پد پرو در سال ۲۰۱۵ از A۹X استفاده می‌کرد که از A۹ ناشی می‌شد و اینتل و Core M را به چالش می‌کشید. این موفقیت هم اپل را متوقف نکرد و آن را برای iPhone SE کوچک‌تر هم کرد که نشان از طراحی منعطف A۹ داشت. آیفون ۶ اِس نتوانست به خوبی آیفون ۶ به فروش رود، اما این محصول تا اندازه‌ی قابل توجهی بهتر از آیفون ۶ بود و از مشکل Touch Disease نیز که آیفون ۶ پلاس با آن دست و پنجه نرم می‌کرد، رنج نمی‌برد.

محصولات شایسته‌ی دیگر

نوشتن یک لیست «بهترین پردازنده‌ها» به معنی این است که به ناچار، تعداد زیادی از پردازنده‌های بسیار خوب باید خارج از لیست قرار بگیرند. پردازنده‌هایی مثل Intel ۸۰۸۶ یا Motorola ۶۸۰۰۰ معمولاً در چنین لیست‌هایی جای ثابتی دارند، زیرا با نقش برجسته در ساخت IBM PC توسط یکی و تولید مکینتاش و Atari ST و Commodore Amiga توسط دیگری، صنعت کامپیوتر را به معنای واقعی متحول کرده‌اند.

باید به چیپ‌های بسیار خوب دیگری مثل Intel ۴۰۰۴ اصلی، پنتیوم پرو، پنتیوم III، پنتیوم ۴ Northwood اینتل، اولین K۷ اِی‌اِم‌دی و پردازنده‌هایی مثل i۷-۸۷۰۰K نیز اشاره کنیم.

آخرین مورد، که البته کم‌اهمیت‌ترین نیست، سری جدید Ryzen شرکت AMD است. ما قصد انتخاب یک مدل خاص پردازنده برای این لیست را نداریم.

نسل سوم رایزن‌ها تنها چند هفته در بازار حضور داشتند و یکی از شرایط ما برای اضافه کردن یک پردازنده به لیست برترین‌ها، ایجاد تحول در بازار بود. به هر حال با وجود اینکه ما مدل خاصی از این سری را در لیست بالا قرار ندادیم، اما دوام رقابتی این خانواده باعث شد اینتل به طور چشمگیری در وضعیت محصولاتش بازنگری کند.

تا پیش از عرضه‌ی Ryzen ۷، ۱۸۰۰X، یک پردازنده‌ی هشت هسته‌ای اینتل بالای هزار دلار قیمت داشت. اما امروز یک پردازنده‌ی هشت هسته‌ای Core i۷-۹۷۰۰K تنها ۳۶۵ دلار است و پردازنده‌ی هشت هسته‌ای و ۱۶ رشته‌ای i۹-۹۹۰۰K با حدود ۴۸۵ تا ۵۰۰ دلار در دسترس است. با توجه به اینکه اثر روی بازار یکی از شرایط اصلی ما بود، اشاره با Ryzen واقعاً لازم به نظر می‌رسید.