توافق آکوس ضربه دیگر آمریکا به متحدان پس از بحران افغانستان

توافق و مشارکت امنیتی جدید آکوس با عنوان صلح و ثبات در هند و اقیانوس آرام اما با هدف مقابله با نفوذ چین صورت گرفت. مقابله با نفوذ چین که در دستور کار دولت جو بایدن قرار دارد، منطقه هند و اقیانوس آرام را برای آمریکا حائز اهمیت بیشتری کرده است.
جو بایدن رئیس جمهوری آمریکا با ادعای صلح و ثبات در منطقه هند و اقیانوس آرام معتقد است، واشنگتن باید بتواند به محیط استراتژیک کنونی این منطقه و چگونگی گسترش آن بپردازد .
رئیس جمهوری آمریکا ۲۵ شهریور ماه در یک ویدئو کنفرانس از کاخ سفید با نخست وزیران انگلیس و استرالیا از مشارکت و همکاری امنیتی – نظامی جدید (آکوس/ AUKUS) میان سه کشور خبر داد و گفت این مشارکت در مورد سرمایه گذاری بر روی بزرگترین منبع قدرت ما است.
اعلام این توافق و مشارکت در حالی بود که سیاست خارجی دولت جو بایدن پس از بحران افغانستان در عرصه بین المللی مورد تردید شرکا و متحدانش قرار گرفته است.
بر اساس گزارش های رسانه ای، مقامات ارشد دولت آمریکا در مورد این همکاری به خبرنگاران گفتند که تحت مشارکت اعلام شده توسط جو بایدن، بوریس جانسون و اسکات موریسون نخست وزیران انگلیس و استرالیا، آمریکا فناوری و توانایی استقرار زیردریایی های هسته ای را در اختیار استرالیا قرار می دهد.
سه کشور همچنین توافق کردند اطلاعاتی را در زمینه هایی از جمله هوش مصنوعی، قابلیت های سایبری و پدافند زیر آب به اشتراک بگذارند.
آمریکا، استرالیا و انگلیس در این همکاری امنیتی سه جانبه جدید در منطقه هند و اقیانوس آرام برنامه ریزی کرده اند که یک بررسی ۱۸ ماهه در مورد چگونگی دستیابی استرالیا به زیردریایی های هسته ای انجام دهند.
در این همکاری هیچ نامی از فرانسه که به دنبال فروش زیردریایی به استرالیا است، آورده نشد.
اسکات موریسون نخست وزیر استرالیا نیز در سخنانی گفت که زیردریایی ها در "آدلاید" با همکاری نزدیک با آمریکا و انگلیس ساخته می شوند.
بوریس جانسون نخست وزیر انگلیس نیز گفت: ما فرصتی جدید برای تقویت جایگاه انگلستان در خط مقدم علم و فناوری خواهیم داشت و تخصص ملی خود را تقویت می کنیم و شاید مهمترین آن این است که انگلستان، استرالیا و ایالات متحده به یکدیگر نزدیک تر می شوند.



خشم فرانسه از توافق آکوس و مقایسه بایدن با ترامپ
ژان ایو لودریان وزیر خارجه فرانسه در واکنش به این اقدام واشنگتن، توافق آکوس را اقدامی "بی‌رحمانه" و "خنجری از پشت" دانست و افزود: این تصمیم ناخوشایند، یکجانبه و غیرقابل پیش‌بینی من را به یاد بسیاری از اقدامات ترامپ می‌اندازد.
سفارت فرانسه در آمریکا نیز با انتقاد از آمریکا در بیانیه‌ای گفت: تصمیم آمریکا برای حذف یک متحد و شریک اروپایی مانند فرانسه از مشارکت موثر با استرالیا، در زمانی که ما در منطقه هند و اقیانوسیه با چالش‌های بی‌سابقه‌ای روبرو هستیم، چه از نظر ارزش‌های مشترک و چه از نظر احترام به چندجانبه گرایی در مورد حاکمیت قانون، عدم انسجام را نشان می‌دهد که فرانسه فقط می‌تواند آن را به خاطر سپرده و تاسف بخورد.
پاریس که برای از دست دادن قرارداد پرسود خود با استرالیا خشمگین است، در واکنش به حذف خود از قرارداد ۹۰ میلیارد دلاری برنامه زیردریایی با استرالیا در پی امضای معاهده همکاری آمریکا، انگلیس و استرالیا، مراسم گرامیداشت روابط خود با آمریکا را لغو کرد.
نیویورک پست در این زمینه نوشت این مراسم قرار بود روز جمعه ۲۶ شهریور ماه برگزار شود و در آن دویست و چهلمین سالگرد نبرد چساپیک در سفارت فرانسه در آمریکا و بر روی یک کشتی جنگی این کشور در بالتیمور، مریلند، جشن گرفته شود.
نبرد چساپیک همچنین شناخته شده به عنوان نبرد ویرجینیا، یک نبرد دریایی در دوران جنگ انقلاب آمریکا است که در نزدیکی دهانهٔ خلیج چساپیک در ۵ سپتامبر ۱۷۸۱ بین نیروهای انگلیسی و فرانسوی روی داد.
روزنامه نیویورک تایمز نیز گزارش داد که فرانسه به دلیل توافق امنیتی نظامی جو بایدن با استرالیا، جشنی که قرار بود در سفارت این کشور در واشنگتن برگزار کنند، لغو کرد.
نیویورک تایمز دلیل لغو مراسم جشن فرانسه در واشنگتن را به دلیل توافق بایدن با استرالیا اعلام کرد که توافق ۴۰ میلیارد دلاری فرانسه با استرالیا در مورد فروش زیردریایی هسته ای را منتفی کرد.
یک مقام به نیویورک تایمز گفت: فرانسه با عصبانیت جشن "۲۴۰ سالگی نبرد شنل ها" را که قرار بود عصر جمعه در سفارت فرانسه در واشنگتن برگزار کند، لغو کرد.

توافقی برای مقابله با نفوذ چین به روایت بلینکن و آستین
آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه آمریکا در پی خشم فرانسه از اقدام واشنگتن با استقبال از نقش مهم کشورهای اروپایی در منطقه هند و اقیانوس آرام گفت که ادامه همکاری نزدیک با ناتو و اتحادیه اروپا و دیگران را دنبال می‌کنیم. به‌خصوص در مورد فرانسه، این کشور یک شریک حیاتی در این زمینه و سایر زمینه‌ها محسوب می‌شود.
بلینکن با ادعای تقویت صلح و ثبات در منطقه هند و اقیانوس آرام خواهد شد، اظهار داشت ما به صورت آشکار و خصوصی نگرانی های جدی خود در مورد استفاده پکن از اتحاد اقتصادی علیه استرالیا را مطرح کرده ایم. ما آشکارا اعلام کرده ایم که اینگونه اقدامات در هدف قرار دادن متحدان ما، مانع بهبود روابط آمریکا با دولت چین می شود.
لوید آستین وزیر دفاع آمریکا نیز توافق آکوس را "بازدارندگی یکپارچه" در منطقه خواند و گفت که توانایی ارتش ما برای همکاری موثرتر با متحدان و شرکا در دفاع از منافع امنیتی مشترک‌ را افزایش می‌دهد.
رئیس پنتاگون اظهار داشت که درباره وضعیت امنیتی در منطقه، فعالیت های بی ثبات کننده چین و تلاش پکن برای ارعاب دیگر کشورها گفتگو کردیم. به رغم اینکه واشنگتن در پی رابط سازنده با چین است اما تلاش های پکن برای تضعیف نظم بین المللی مستقر را رصد می کنیم.

رقابت راهبردی در برابر چین از دیدگاه مقامات استرالیا
ماریس پاین وزیر امور خارجه استرالیا اعلام کرده است چین یک عامل اصلی در تشکیل این اتحاد جدید (آکوس) بوده است و مقامات رقابت راهبردی در مقابل چین را بررسی کرده اند.
پیتر داتون وزیر دفاع استرالیا نیز با بیان بهره گیری کشورش از انواع مختلف هواپیماهای جنگی آمریکایی گفت بخش دیگری از همکاری با آمریکا شامل پایداری لجستیکی و توانایی حفظ حمایت از فعالیت‌های دو طرف از جمله در زمینه‌های لجستیک و حفظ توانایی زیردریایی‌ها و دیگر نیروهای نظامی استرالیایی خواهد بود.
وی تاکید کرد ما به دنبال تامین امنیت خود و امنیت منطقه اقیانوس‌ آرام و هند هستیم.

توافق که فرانسه خیانت خواند
به گزارش رسانه های بین المللی، پشت توافقنامه دفاعی آمریکا با استرالیا مذاکرات محرمانه و دستور کار پنهانی بود که فرانسه آن را "خیانت" نامید.
آمریکا و استرالیا تلاش زیادی کردند تا پاریس را در مورد طرح مخفیانه در مورد ساخت زیردریایی های هسته ای بی اطلاع نگه دارند.
این مذاکرات بزرگترین قرارداد دفاعی فرانسه را عملا لغو و امانوئل مکرون رئیس جمهور فرانسه را خشمگین کرد تا جایی که وی دستور خروج سفیران فرانسه در هر دو کشور را صادر کرد.
این تصمیم مکرون تشدید خیره کننده و غیر منتظره شکاف بین واشنگتن و پاریس بود و دقیقا در روزی اتفاق افتاد که دو کشور برنامه ریزی کرده بودند تا از اتحادی که به شکست انگلیس در جنگ منجر شده بود، تجلیل کنند.
این امر به این دلیل انجام شد که فرانسه متوجه شد دو کشور از نزدیکترین متحدانش ماه ها به صورت مخفیانه مذاکره کرده اند.
روزنامه تلگراف فاش کرد: جزئیات توافق امنیتی آکوس بین استرالیا، آمریکا و انگلیس که باعث سرقت قرارداد ۶۶ میلیارد دلاری فرانسه با استرالیا شد، در اجلاس خرداد ماه گروه هفت در شهر کورن‌وال انگلیس، مورد مذاکره قرار گرفت.
این روزنامه انگلیسی روز یکشنبه اعلام کرد امانوئل مکرون رئیس جمهوری فرانسه از مقدمه‌چینی برای این پیمان بی‌اطلاع بوده است.
به نوشته تلگراف، دومینیک راب وزیر خارجه وقت انگلیس (وزیر دادگستری فعلی کابینه بوریس جانسون نخست وزیر انگلیس) متذکر شد که این پیمان می‌تواند تاثیری منفی بر روابط چین و فرانسه داشته باشد؛ با این حال جزییات این توافق همچنان در اجلاس گروه ۷ مذاکره شد و اسناد آکوس روی میز قرار داشت.
بر اساس گزارش تلگراف، این اسناد "کاملا محرمانه" بوده است.
روزنامه گاردین نیز گزارش داد که مذاکرات آمریکا درباره این پیمان، ماه‌ها در شرایط کامل محرمانه و حتی در طول اجلاس گروه هفت در کورن‌وال قرار داشته است و حتی کوچکترین اطلاعی به امانوئل مکرون رئیس جمهوری فرانسه درباره تصمیم استرالیا برای لغو توافق خود با پاریس داده نشد.

بایدن بزودی با مکرون گفتگو می کند
در همین حال، جن ساکی سخنگوی کاخ سفید در مورد مخالفت فرانسه با همکاری جدید آمریکا و استرالیا گفت: ما به روابط و مشارکت خود با فرانسه در زمینه مسائل مختلف پیش روی جامعه جهانی اهمیت می دهیم.
وی در ادامه به همکاری های دو کشور در مسائل اقتصادی و امنیتی و همه گیری کرونا اشاره و مدعی شد که دولت بایدن پیش از اعلام این خبر با مقامات فرانسوی در ارتباط بوده است و بایدن به زودی با امانوئل مکرون رئیس جمهوری فرانسه گفتگو خواهد کرد.

اتحاد آمریکا علیه چین؛ برهم زدن توازن در اروپا یا اتحاد با چین
روزنامه نیویورک تایمز نیز در گزارشی اتحاد جدید و ناگهانی آمریکا، انگلیس و استرالیا را با هدف بازدارندگی چین، موجب برهم خوردن توازن در اروپا دانست و نوشت: شاید اروپا بیش از همیشه می خواهد بداند کجای این ماجرا ایستاده است.
تا پیش از توافق آکوس، اتحاد به اصطلاح "محور علیه آسیا" توسط واشنگتن بیشتربرای اروپا یک تهدید تلقی می شد تا واقعیت. اما حالا با اعلام دولت بایدن مبنی بر تشکیل اتحاد جدید علیه چین، اروپا با این پرسش ضمنی روبرو شده که کجای این ماجرا قرار دارد؟
این سوالی است که رهبران اروپا تلاش کردند از زمان ریاست جمهوری باراک اوباما که اعلام کرد آمریکا باید منابع و توجه خود را به آسیا به عنوان بخشی از رقابت با چین "متمرکز" کند، از آن دوری بجویند. چراکه رهبران اروپایی همواره امیدوار بودند که روابط بین دو ابرقدرت پایدار بماند و اروپا بتواند منافع خود را بین این دو متعادل سازد.
اما با روی کار آمدن دونالد ترامپ و افزایش تعرفه کالاهای وارداتی از چین و آغاز نبرد تجاری، اکنون دولت بایدن با اعلام اتحاد میان آمریکا، بریتانیا و استرالیا (AUKUS) و دادن زیردریایی های هسته ای به استرالیا و استقرار آنها در اقیانوس آرام، عملا قرارداد ۶۶ میلیارد دلاری دولت کانبرا با فرانسه برای خرید زیردریایی های دیزلی را پاره کرد.
"توماس گومارت" مدیر موسسه روابط بین الملل فرانسه در این خصوص می گوید: اروپایی ها می خواهند لحظه درک حقیقت را به تعویق بیندازند و مجبور به انتخاب نباشند. اما دولت بایدن درست مانند ترامپ کاری کرده که اروپا مجبور به انتخاب شود.
ناظران سیاسی معتقدند بزرگترین چالش اتحادیه اروپا ممکن است یافتن اراده سیاسی برای استقلال راهبردی باشد، موضوعی که "اورسلا فون در لاین" رئیس کمیسیون اروپا هم در سخنرانی خود در اتحادیه اروپا در اوایل روز ایجاد این اتحاد جدید آسیایی به آن اشاره کرد. لذا ممکن است فرانسه بر خودمختاری فشار بیاورد، اما اینکه آیا بقیه بلوک اروپا تمایلی به آن دارند و برای ایجاد فاصله بیشتر از واشنگتن تلاش می کنند، مشخص نیست.
تحلیلگران معتقدند اگر اروپا بتواند همچنان به گفتگوها با پکن ادامه دهد بدون اینکه چین اروپا را به عنوان عضوی از یک پیمان امنیتی علیه خود تصور نماید، می تواند به تلاش خود امیدوار باشد.
بنابراین اتحادیه اروپا می تواند از این شرایط دستاوردهایی کسب کند به شرط آنکه بتواند کارت کنونی را با دیپلماسی بازی کند و از به تصویر کشیدن تقابل جهان با چین دوری کند.